Costau byw: 'Biliau a bwyd yn mynd yn ddrytach a drytach'

Mae Katie Hopkin o Frynaman yn dweud bod y pantri bwyd lleol yn help mawr

Mae bron i chwarter oedolion Cymru yn cwtogi neu'n mynd heb brydau bwyd, yn ôl adroddiad elusen ar gostau byw.

Dywedodd prif weithredwr Sefydliad Bevan fod gormod o bobl yn ei chael hi'n anodd fforddio hanfodion fel bwyd ac ynni.

Mewn un canolfan yn Nyffryn Aman, dywedodd pobl fod cynlluniau fel pantri bwyd yn "help mawr" wrth i gostau gynyddu.

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod yn "cydnabod ei bod hi'n gyfnod heriol", a'u bod wedi buddsoddi dros £7bn rhwng 2022 a 2026 i gefnogi aelwydydd i leddfu pwysau ariannol.

Mae pantri bwyd Canolfan Maerdy ym mhentref Tai'r-gwaith yn le prysur, gyda phobl yn talu £6 yn unig i lenwi bag siopa bob wythnos.

Dywedodd Katie Hopkin, 23, o Frynaman fod y lle yn help mawr gan fod rhent a biliau'n ddrud.

"Dwi'n gweithio fel personal assistant i bobl anabl, ond does dim lot o arian yn dod mewn," meddai.

"Ma' pethe'n mynd yn ddrytach a drytach.

"Dwi ddim yn becso am y bwyd yn mynd out of date. Unrhyw le alla i gael bwyd yn rhatach, mae'n well i fi."

Dywedodd Ann Jones fod "prisiau'n mynd lan bob wythnos"

Dywedodd Ann Jones, 77, o Gwm-gors fod ei bil wythnosol yn yr archfarchnad wedi cynyddu'n sylweddol.

"Ma' [prisiau] yn mynd lan yn y supermarkets bob wythnos," dywedodd.

"Mae'n help mawr. Fi'n cael pethe' fan hyn a fi'n dodi nhw'n y freezer, a tynnu nhw mas wedyn noswaith cyn 'ny."

Mae'n brofiad cyffredin i nifer yn ardal Dyffryn Aman yn ôl Julia Davies, sy'n gweithio yn y ganolfan.

"Ma' lot o bobl yn dod lan a defnyddio'r pantri," dywedodd.

"Er mai £6 yw e, mae lot yn dod lan. Mae'n gyfnod tough."

Mae pantri bwyd Canolfan Maerdy yn Nyffryn Aman yn brysur, yn ôl Julia Davies

Mae adroddiad Sefydliad Bevan yn cynnwys ymchwil YouGov sy'n seiliedig ar sampl o fwy na 2,000 o bobl yng Nghymru.

Er i'r canfyddiadau awgrymu bod cyfran y bobl sy'n ei chael hi'n anodd fforddio nwyddau allweddol wedi gostwng rhywfaint yn y tri mis hyd at Hydref eleni, dywedodd yr elusen fod:

• 24% o oedolion wedi colli prydau bwyd neu gwtogi ar faint eu prydau;

• 13% o rieni wedi gorfod cwtogi maint prydau eu plant neu fynd heb bryd;

• 24% o bobl heb ddefnyddio gwres yn eu cartrefi;

• 40% o bobl wedi dweud fod eu sefyllfa ariannol bresennol wedi cael effaith negyddol ar eu hiechyd meddwl.

'Bywyd yn galed i bobl'

Dywedodd prif weithredwr yr elusen fod gormod o bobl yn wynebu sefyllfa anodd.

"Mae'r adroddiad yma'n dangos unwaith 'to pa mor galed ma' bywyd i bobl yng Nghymru," dywedodd Dr Steffan Evans.

"Ma' tua un ym mhob 20 o bobl yn adrodd i ni eu bod nhw'n defnyddio banciau bwyd. Mae'n rhywbeth ma' pobl yn 'neud yn fwy a mwy aml.

"Mae'n dangos y caledi 'na sy'n dod yn rhan annatod o fywyd bob dydd pobl - bod pobl yn gorfod neud dewisiadau anodd.

"Ma' gyda ni'r gyllideb yn dod i fyny nawr ddiwedd y mis a ma' hwnna'n rhywbeth sy'n mynd i fod yn cael rôl bwysig.

"Hefyd, gydag etholiad y Senedd ar y gorwel hefyd, mae'n amlwg bod yn rhaid i hwn fod yn flaenoriaeth i bob plaid."

Mae defnyddio banciau bwyd yn "rhywbeth ma' pobl yn 'neud yn fwy a mwy aml", yn ôl Dr Steffan Evans

Dywedodd Llywodraeth Cymru eu bod yn "cydnabod ei bod hi'n gyfnod heriol i lawer o blant, teuluoedd a chymunedau yng Nghymru".

"Rydyn ni'n benderfynol o wneud popeth o fewn ein gallu i atal pobl rhag mynd i dlodi a helpu'r rhai sydd angen cymorth fwyaf," meddai llefarydd.

"Rydyn ni wedi buddsoddi dros £7bn rhwng 2022 a 2026 i gefnogi aelwydydd ledled Cymru drwy raglenni i leddfu pwysau ariannol, helpu i wneud y mwyaf o incwm ac i helpu i gadw mwy o arian ym mhocedi pobl.

"Ers 2019 rydyn ni wedi buddsoddi dros £29m mewn sefydliadau bwyd cymunedol i helpu i fynd i'r afael ag ansicrwydd bwyd a chefnogi pobl i wneud y mwyaf o'u hincwm."

Ychwanegodd Llywodraeth y DU eu bod yn "benderfynol i leihau lefelau tlodi ym mhob rhan o'r DU".

"Rydyn ni eisoes wedi uwchraddio budd-daliadau a chynyddu'r isafswm cyflog, a chefnogi 700,000 o'r teuluoedd tlotaf trwy gyflwyno Cyfradd Ad-dalu Teg ar ostyngiadau Credyd Cynhwysol," meddai llefarydd.

Dilynwch Cymru Fyw ar Facebook, X, Instagram neu TikTok.

Anfonwch unrhyw syniadau am straeon i [e-mail] neu cysylltwch drwy WhatsApp ar 07709850033.

Lawrlwythwch yr ap am y diweddaraf o Gymru ar eich dyfais symudol.