Galw am gyfarfod cyhoeddus i drafod dyfodol safle hen ysbyty Aberteifi

Fe gafodd y plasdy, a oedd yn rhan o hen ysbyty Aberteifi, ei ddylunio gan y pensaer enwog John Nash

Mae hanesydd oedd yn flaenllaw yn yr ymgyrch i achub Castell Aberteifi wedi galw am gyfarfod cyhoeddus i drafod safle'r hen ysbyty yn y dref.

Mae Glen Johnson wedi galw am sicrwydd gan gwmni tai Wales & West y bydd rhan o'r hen ysbyty, a ddyluniwyd gan y pensaer John Nash, yn cael ei chadw pan fydd y safle yn cael ei ailddatblygu yn ôl y cynllun gwreiddiol.

Mae'n pryderu bod cyflwr yr adeilad yn gwaethygu ers i'r safle gael ei glirio ac efallai fod yna berygl y bydd plasdy'r Priordy, sydd yn rhan o'r hen ysbyty, yn cael ei ddymchwel, am ei fod wedi dirywio.

Doedd cwmni Wales & West ddim am ymateb i'r pryderon.

Dywed Cyngor Sir Ceredigion nad ydyn nhw wedi derbyn cŵyn newydd ac nad oes trafodaethau wedi'u cynnal yn ddiweddar.

Mae'r hanesydd Glen Johnson wedi galw am sicrwydd y bydd yr hen blasdy yn cael ei warchod

Yn ôl Glen Johnson, mae'r safle yn un o "bwysigrwydd cenedlaethol".

"Y rhan hynaf o'r adeilad yw rhan o'r hen briordy canoloesol Aberteifi. Wedyn fe gafodd ei droi mewn i dŷ.

"Mae nifer o bobl enwog wedi byw yn y tŷ fel Catherine Phillips, bardd yn yr 17eg ganrif.

"Yr adeilad presennol yw'r adeilad cyntaf o'i fath i gael ei wneud gan y pensaer John Nash."

Roedd y pensaer John Nash yn gyfrifol am adeiladau amlwg fel plasdy Llannerch Aeron a rhannau o Balas Buckingham

Roedd Nash yn bensaer amlwg tu hwnt yn y 19eg ganrif, ac roedd yn gyfrifol am adeiladau fel Marble Arch, y Pafiliwn Brenhinol yn Brighton a Phlasdy Llannerch Aeron yn Aberaeron.

Does yna ddim gwaith adeiladu wedi bod ar safle ysbyty Aberteifi ers caniatáu cais cynllunio Wales and West yn 2021

Yn 2021 cafodd cwmni tai Wales and West ganiatâd cynllunio i godi nifer o fflatiau ar gyfer pobl hŷn ar y safle a'r bwriad oedd cadw rhan o'r hen adeilad fel rhan o'r datblygiad.

Ers clirio'r safle rai blynyddoedd yn ôl, does yna ddim gwaith adeiladu wedi bod yna ac mae Glen Johnson yn bryderus am ddirywiad adeilad hanesyddol Nash.

"Mae'r gaeaf yn dod unwaith eto. Mae'r adeilad wedi bod yn wag ers blynyddoedd. Mae'r dŵr yn dechrau dod drwy'r to. Mae nifer o'r ffenestri wedi cael eu dinistrio.

"Felly bob blwyddyn mae'r gost yn mynd lan. Mae'n amser nawr i rywbeth gael ei symud ymlaen.

"Byddwn i yn hoffi gweld cyfarfod cyhoeddus nawr i bobl y dref i gwrdd gyda'r cwmni sydd bia'r safle a gallwn ni edrych i symud pethau mlaen, gyda'r gymuned yn gweithio gyda'r cwmni i wneud pethau yn well.

"Yn yr un modd â Chastell Aberteifi, mae hwn yn safle canoloesol pwysig ac mae'r Priordy wedi chwarae rhan fawr yn hanes y dref, a dwi eisiau gweld hanes a'r adeilad yn symud ymlaen gyda'r gymuned i'r dyfodol."

Doedd cwmni tai Wales and West ddim am wneud unrhyw sylw.

Mae Maer Aberteifi, y Cynghorydd Olwen Davies, yn pryderu am olwg hen safle'r ysbyty

Yn ôl Maer Aberteifi, y Cynghorydd Olwen Davies, dyw'r cwmni ddim wedi rhoi gwybodaeth ers tro am eu cynlluniau ar gyfer y safle.

"Beth fi ar ddeall yw bod nhw'n mynd i roi cais cynllunio newydd mewn - felly 'dan ni ddim yn gwybod beth sydd yn hwnna eto, er mwyn i ni gael y drafodaeth.

"Y peth ni wedi bod yn trafod yw golwg y safle a bod e'n edrych mor wael.

"Mae'r Eisteddfod yn dod yn lleol, sydd yn dda iawn i'r ardal, ond yn anffodus bydd pobl yn dod mewn o ffordd Caerfyrddin a meddwl beth yw'r lle yma."

Yn ôl Olwen Davies, mae hi'n cefnogi ceisio gwarchod yr hen adeilad o waith John Nash ond mae'r sefyllfa yn heriol oherwydd nad yw'r adeilad wedi ei gofrestru.

"Yn anffodus, dyw e ddim wedi cael ei gofrestru felly does dim dyletswydd ar y cyngor sir i ddweud bod rhaid i hwnna gael ei gadw.

"Mae fe'n mynd ar ei waethaf, felly efallai mai dymchwel fydd yr ateb er mwyn gwneud y safle yn fwy cadarn."

Mae yna bryderon bod cyflwr yr adeilad yn gwaethygu a na fydd hi'n bosib achub y plasdy o waith John Nash

Dywedodd llefarydd ar ran Cyngor Sir Ceredigion: "Ar hyn o bryd, nid yw Wales & West Housing wedi bod mewn cysylltiad â Chyngor Sir Ceredigion ynghylch unrhyw gynlluniau diwygiedig ar gyfer y safle.

"Yn ogystal, nid oes unrhyw drafodaethau diweddar wedi digwydd yn ystod cyfarfodydd cynllunio neu ddatblygu, ac nid oes unrhyw geisiadau newydd wedi'u cyflwyno sy'n adlewyrchu'r pryderon a godwyd.

"Pe bai cais yn cael ei dderbyn, caiff ei asesu yn unol â pholisi cynllunio a'r ystyriaethau perthnasol."