Kirsty Williams yn darparu'r wybodaeth ddiweddaraf o'r gynhadledd am 12:15
£40m i gefnogi myfyrwyr sy'n wynebu caledi ariannol
Y Gwasanaeth Ambiwlans yng Nghymru yn parhau i fod dan "bwysau eithriadol"
Pwysig cael darlun o fywyd ffermwyr yn ystod Covid medd elusen
BBC Cymru Fyw
Mae'r llif byw wedi dod i ben am heddiw - fe fydd yn dychwelyd ar gyfer cynhadledd Llywodraeth Cymru i'r wasg ddydd Mercher.
Diolch yn fawr iawn am ddilyn ein diweddariadau heddiw - a hwyl am y tro.
BBC Cymru Fyw
Mae'r Gwasanaeth Ambiwlans yng Nghymru yn parhau i fod dan "bwysau eithriadol" ar ôl profi cyfnod anoddaf y pandemig ym mis Rhagfyr - yn ôl pennaeth y gwasanaeth.
Ar ei waethaf roedd bron i 400 o staff brys y gwasanaeth - tua 12% o'r gweithlu - i ffwrdd o'r gwaith naill ai'n sâl neu'n gorfod hunan-ynysu oherwydd Covid-19.
Yn ôl Jason Killens roedd y broblem honno, ynghyd â nifer uchel iawn o alwadau ac oedi sylweddol wrth drosglwyddo cleifion i ysbytai, yn golygu bod cleifion â chyflyrau llai difrifol wedi gorfod aros yn llawer hwy nag y dylen nhw am ofal.
Ond mae'n dweud bod y pwysau bellach "yn llai" o'i gymharu â'r mis diwethaf, ac mae'n cyfaddef bod wythnosau anodd iawn i ddod.
BBC Cymru Fyw
Roedd mwy o gleifion Covid-19 yn derbyn gofal critigol yn ysbytai'r gogledd dros y penwythnos nag ar unrhyw adeg arall yn ystod y pandemig.
Roedd gan Fwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr 33 o gleifion yn ei ysbytai ar beiriannau anadlu neu mewn gofal critigol o achos yr haint ddydd Sadwrn a dydd Sul.
Mae ffigurau diweddaraf y Gwasanaeth Iechyd yn dangos bod niferoedd cleifion Covid yn ysbytai'r bwrdd iechyd - yn ogystal â Chaerdydd a'r Fro - wedi codi dros yr wythnos ddiwethaf er eu bod wedi gostwng ychydig mewn ardaloedd eraill.
Cleifion Covid yw dros 40% o'r holl gleifion yn y mwyafrif o ysbytai cyffredinol y byrddau iechyd Cymreig.
Llywodraeth Cymru
Nid fydd effaith y pandemig ar addysg plant yn gallu cael ei ddadwneud mewn un flwyddyn academaidd yn unig, yn ôl y Gweinidog Addysg.
Wrth ateb cwestiwn am sut mae'n delio â'r pryderon am fwlch cyrhaeddiant yn tyfu rhwng disgyblion tlotaf a chyfoethocaf Cymru, dywedodd Kirsty Williams ei bod yn allweddol ail-ddechrau dysgu wyneb-yn-wyneb cyn gynted â'i fod yn ddiogel i wneud hynny.
"Y peth cyntaf a mwyaf pwysig allwn wneud i fynd i'r afael a'r bwlch cyrhaeddiant yw cael plant yn ôl yn yr ysgol cyn gynted â phosib ar gyfer dysgu wyneb-yn-wyneb," meddai.
"Haf diwethaf fe edrychon ni ar y posibilrwydd o newid y flwyddyn academaidd, ac ar y pryd doeddwn ni ddim yn gallu cael cefnogaeth am y cynigion yma.
"Rydw i'n awyddus i edrych ar yr holl bosibiliadau o sut allwn wneud hynny, a sut allwn wneud y gorau o'r cyfleoedd yna".
Dywedodd Ms Williams fod cyllid sylweddol wedi cael ei ryddhau er mwyn mynd i'r afael a'r broblem, a bod nifer o raglenni sy'n galluogi disgyblion i ddal i fyny wedi cael eu rhoi mewn lle.
"Rydyn ni'n barod wedi buddsoddi dros £29m y flwyddyn hon mewn pethau'n ymwneud â galluogi disgyblion i ddal lan. Byddwn yn parhau i weithio gydag awdurdodau addysg lleol i gynllunio adnoddau ychwanegol a rhaglenni dal lan addas, oherwydd nid yw'r effaith ar addysg methu a chael ei ddadwneud mewn un flwyddyn academaidd.
"Mae angen i ni gyd fod yn rhan o ymdrech i gael plant yn ôl i'r ysgol pan mae'n ddiogel i wneud hynny mewn ffyrdd creadigol, yn ogystal ag edrych wedyn ar ffyrdd o ddal lan er mwyn mynd i'r afael a'r golled addysgol sy'n barod wedi digwydd".
Plaid Cymru
Mae sylwadau Mark Drakeford am gyflwyno’r brechlyn yng Nghymru yn “rhwystredig iawn”, meddai llefarydd Plaid Cymru ar iechyd, Rhun ap Iorwerth AS:
“Ymddengys bod Cymru bellach y tu ôl i Loegr yn ddramatig o ran cyflwyno brechlyn, felly mae gweld y prif weinidog yn ymlacio ynglŷn â chyflymder cyflwyno’r brechlyn yma yn rhwystredig iawn, iawn.
“Mae'r data diweddaraf o GIG Lloegr a Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos bod Cymru ar ei hôl hi.
"Mae ffigurau o Ionawr 17 yn dangos bod mwy na 3.7 miliwn dos wedi cael eu rhoi yn Lloegr - bron i hanner miliwn ohonynt yn ail ddos. Yng Nghymru mae ffigurau o 16 Ionawr yn dangos bod 126,504 o frechlynnau wedi'u rhoi, gan gynnwys dim ond 129 ail ddos.
“O gymharu maint y boblogaeth, pe bai Cymru’n brechu ar yr un raddfa, byddem wedi brechu tua 190,000."
Ychwanegodd Mr ap Iorwerth:
“Rhaid i Lywodraeth Cymru roi diweddariad ar frechlynnau sydd ar gael i Gymru - o bob math - ynghyd â niferoedd sydd wedi’u brechu yng Nghymru o gymharu â Lloegr, gan ddefnyddio’r gwahanol fathau o frechlyn, ac ar y cyflenwad o frechlynnau yn yr wythnosau i ddod...
“Mae tryloywder yn hanfodol ar hyn o bryd fel y gellir mesur cynnydd, ac y gellir dal y ddwy lywodraeth yn atebol a’u cwestiynu ar gynnydd lle bo angen.”
Llywodraeth Cymru
Dywedodd Kirsty Williams fod angen i Gymru “fod yn agored” i ddulliau newydd o ddysgu myfyrwyr.
Gwnaeth Ms Williams y sylwadau wrth ateb cwestiwn ynghylch pryd y gallai myfyrwyr prifysgol ddychwelyd i gampws ar gyfer dysgu wyneb yn wyneb.
Wrth siarad â newyddiadurwyr, dywedodd ei bod am “leihau aflonyddwch i addysg a chynyddu hyfforddiant wyneb yn wyneb i'r eithaf” ond roedd eisiau dilyn cyngor pwyllgor SAGE wrth chwilio am ddewisiadau amgen eraill allai helpu i atal yr haint rhag lledaenu.
Dywedodd ei bod yn bwysig i fyfyrwyr ac athrawon “fod yn agored” i ddulliau newydd, ac ychwanegodd fod Llywodraeth Cymru yn “awyddus iawn” i gael sgyrsiau gyda phrifysgolion a’r undebau sy’n cynrychioli’r sector i “edrych ar ffyrdd mwy creadigol” i gyflwyno addysg i fyfyrwyr.
Llywodraeth Cymru
Dywedodd y Gweinidog Addysg Kirsty Williams ei bod yn "siomedig iawn" am benderfyniad Llywodraeth y DU i atal mynediad i gynllun prifysgol Erasmus yr UE.
Mae Erasmus yn rhaglen sy'n cael ei redeg gan yr UE ac mae'n helpu myfyrwyr i astudio mewn gwledydd tramor.
Ni fydd yr Alban, Lloegr na Chymru yn cymryd rhan bellach, ond bydd Gogledd Iwerddon yn parhau i fod yn rhan o'r cynllun.
Dywedodd Ms Williams bod cynllun newydd Llywodraeth y DU, o'r enw'r cynllun Turing, yn "opsiwn gwael" a byddai'n gweithio gyda'i swyddogion yn y llywodraethau datganoledig eraill i weld os oes ffordd o ail-ymuno ag Erasmus.
Llywodraeth Cymru
Anogodd Gweinidog Addysg Llywodraeth Cymru brifysgolion i sicrhau bod y myfyrwyr sy'n dioddef yn fwyaf yn cael eu helpu'n gyntaf.
Cyhoeddodd Kirsty Williams £40m o gyllid ychwanegol i helpu myfyrwyr sy'n ei chael hi'n anodd yn ystod y pandemig yn dilyn protestiadau dros rent a ffioedd dysgu myfyrwyr.
Bydd myfyrwyr sy'n astudio ym mhrifysgolion Cymru ac sy'n ei chael hi'n anodd talu rhent yn gallu gwneud cais i gronfa caledi'r brifysgol, yn ôl Ms Williams.
Dywedodd Ms Williams bod "holl brifysgolion Cymru wedi cytuno i gefnogi'r holl fyfyrwyr sy'n byw mewn neuaddau preswyl ac sy'n methu cymryd lan eu lle yno ar hyn o bryd".
Er hyn, dywedodd "bod y sefyllfa'n fwy cymhleth i'r rheiny sy'n rhentu llety preifat.
"Dyna pam rydyn ni'n cyfeirio'r adnoddau ariannol hyn tuag at gronfeydd unigol caledi prifysgolion a bydd fyfyrwyr sy'n methu a thalu eu rhent ar hyn o bryd yn gallu gwneud cais," meddai.
Ychwanegodd y Gweinidog Addysg, "rydyn ni'n annog prifysgolion i sicrhau bod myfyrwyr sy'n dioddef yn ariannol yn cael eu helpu'n gyntaf".
Ffynhonnell y llun, Getty ImagesLlywodraeth Cymru
Dywed y Gweinidog Addysg fod gan fyfyrwyr yng Nghymru “hawl i brofiad o safon” ond nid yw wedi ei darbwyllo i wneud penderfyniad ar alwadau pellach i ad-dalu ffioedd dysgu myfyrwyr.
Dywedodd Kirsty Williams os oes gan fyfyrwyr "bryderon" am ansawdd y "dysgu cyfunol a'r dysgu o bell" y dylent gysylltu gydag Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr a'u prifysgolion.
Gofynnwyd i Ms Williams a oedd Llywodraeth Cymru yn ystyried ad-dalu ffioedd dysgu wrth i fyfyrwyr wynebu oedi pellach wrth ddychwelyd i addysgu wyneb yn wyneb.
"Mae ein prifysgolion yn gweithio yn galed iawn ac wedi gwneud hynny yn llwyddiannus dros rhan gyntaf y flwyddyn academaidd i ddarparu dull dysgu o ansawdd uchel, ac mae llawer ohonynt wedi cyflogi staff ychwanegol i allu gwneud hynny ac wedi gwneud y mwyaf o ddysgu wyneb yn wyneb lle mae'n ddiogel i wneud hynny.
"Ar hyn o bryd, yn amlwg, mae'n rhaid i ni gofio sefyllfa iechyd y cyhoedd ac mae'n hollol iawn mai'r rhai sydd angen bod ar y campws yw'r myfyrwyr sydd ar y campws ar hyn o bryd.
"Os oes gan fyfyrwyr bryderon am ansawdd y dysgu cyfunol a'r dysgu o bell y maent yn ei dderbyn gan y brifysgol, byddwn yn eu hannog i drafod hynny â'u undeb myfyrwyr lleol a'u prifysgol oherwydd bod ganddynt hawl i gael profiad o safon, er ar hyn o bryd , rwy’n cydnabod, mae’n brofiad gwahanol nag efallai y byddent wedi’i ragweld."
Dywedodd hefyd y byddai’r £40m ychwanegol a gyhoeddwyd heddiw yn “cefnogi myfyrwyr yn ariannol, o ran eu sefyllfa ariannol unigol eu hunain, ond hefyd i ddefnyddio adnoddau ychwanegol i brifysgolion i’w cefnogi’n ymarferol o ran darpariaeth iechyd meddwl a chymorth ymarferol."
Llywodraeth Cymru
Dywedodd Kirsty Williams y byddai'n darparu mwy o fanylion am yr hyn fydd yn digwydd gydag asesiadau ysgolion a cholegau ddydd Mercher.
Meddai: "Mae fy mhrif ffocws wedi bod ar sicrhau bod ein dull yn cefnogi lles a dilyniant dysgwyr. Treuliais lawer o'r wythnos ddiwethaf yn siarad yn uniongyrchol â dysgwyr i drafod eu profiadau a'u pryderon.
"Mae'r Grŵp Cynghori Dylunio a Chyflenwi yn gweithio ar gyflymder gan gyfarfod ddwywaith yr wythnos diwethaf i edrych ar sut y gallwn addasu ein dulliau, i fod yn ymatebol i'r aflonyddwch parhaus".
Ychwanegodd: "Byddaf yn derbyn cynigion polisi'r Grŵp Cynghori Dylunio a Chyflenwi yn gynnar yr wythnos hon, y byddaf wedyn yn eu trafod gyda Cymwysterau Cymru a CBAC. Byddaf yn darparu manylion pellach brynhawn Mercher".
BBC Cymru Fyw
Wrecsam oedd â'r gyfradd uchaf o achosion o goronafeirws yng Nghymru, gyda 792.2 o achosion am bob 100,000 person dros yr wythnos ddiwethaf.
Yn dilyn Wrecsam y mae Sir y Fflint gyda 522.1 o achosion, a Phen-y-bont gyda 397.1 o bob 100,000 o'r boblogaeth.
Llywodraeth Cymru
Dywedodd Kirsty Williams y bydd £40m ar gael yn ychwanegol i brifysgolion Cymru i gefnogi myfyrwyr sydd wedi dioddef fwyaf yn ystod y pandemig.
Wrth siarad yng nghyfarfod briffio coronafeirws Llywodraeth Cymru, dywedodd Ms Williams: "Mae angen i lawer o'n myfyrwyr dalu am eu llety yn ystod y tymor, ond, am resymau iechyd cyhoeddus pwysig iawn, dydyn nhw methu â byw yno mewn gwirionedd.
"Mae cyfran fawr o fyfyrwyr hefyd yn methu â chael gafael ar y swyddi rhan-amser y byddent fel arfer yn dibynnu arnynt.
"Dyna pam rwy'n falch o gyhoeddi heddiw y bydd Llywodraeth Cymru yn darparu £40 miliwn yn ychwanegol i brifysgolion i gefnogi myfyrwyr sy'n wynebu caledi ariannol, gan helpu'r myfyrwyr sy'n cael eu heffeithio fwyaf gan y pandemig."
Llywodraeth Cymru
Ar ddechrau'r gynhadledd i'r wasg heddiw, dywedodd Kirsty Williams fod myfyrwyr wedi dioddef "cryn aflonyddwch" eleni, yn enwedig ym misoedd y gaeaf.
"Er gwaethaf gwaith aruthrol ein prifysgolion, eu staff, myfyrwyr, a gwirfoddolwyr, gyda phrofion a chynlluniau ychwanegol ar waith i wneud dysgu mor ddiogel â phosibl, yn anffodus mae'r straen Covid newydd wedi ei gwneud hi'n angenrheidiol gofyn i fwyafrif y myfyrwyr astudio adref am y tro.
"Mae hyn yn golygu bod degau o filoedd o fyfyrwyr bellach yn helpu i gadw Cymru yn ddiogel trwy aros i ffwrdd o'r campws."
Ychwanegodd fod nifer fawr o fyfyrwyr hefyd methu â chael mynediad i swyddi rhan-amser, a bod y llywodraeth yn cydnabod pa mor heriol yw hyn.
Llywodraeth Cymru
Mae modd dilyn yr hyn sydd gan y gweinidog addysg i'w ddweud yn ystod y gynhadledd isod:
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
Iechyd Cyhoeddus Cymru
Mae 20 o bobl yn rhagor wedi marw gyda Covid-19, meddai Iechyd Cyhoeddus Cymru.
Bellach mae cyfanswm y marwolaethau yng Nghymru yn 4,294.
Cofrestrwyd 1,332 o achosion eraill hefyd, gan godi'r cyfanswm i 181,493.
Mae nifer y bobl sydd wedi derbyn dos cyntaf o frechlyn Covid yng Nghymru wedi mynd dros 150,000.
Mae 'r ffigurau gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn dangos bod cyfanswm y brechiadau bellach yn 151,737.
Mae nifer y bobl sydd wedi derbyn dau ddos o'r brechlyn yn 201.
Twitter
Mae cymdeithas feddygol BMA Cymru wedi ychwanegu at y feirniadaeth sydd wedi ei anelu tuag at y prif weinidog Mark Drakeford, yn dilyn ei sylwadau am gynllun brechu Cymru.
Mewn cyfweliad ar BBC Radio 4 dywedodd y Prif Weinidog, Mark Drakeford, fod yn rhaid i gyflenwad Cymru o'r brechlyn Pfizer bara tan fis Chwefror ac felly nad yw'n cael ei ddefnyddio i gyd ar unwaith.
Mae'r Ceidwadwyr Cymreig yn dweud bod y penderfyniad i oedi yn un "peryglus" a bod angen i'r llywodraeth ail-feddwl.
Ond dywedodd Llywodraeth Cymru mai'r rheswm dros oedi dosbarthu'r brechlyn ydy nad ydyn nhw eisiau ei wastraffu trwy yrru mwy o ddosau na'r hyn y mae'r byrddau iechyd yn gallu ei ddefnyddio.
Mae'r GIG yn cael cymaint o frechlynnau Covid-19 ag y gall ymdopi â nhw, yn ôl meddyg blaenllaw.
Dywedodd Dr Gill Richardson, cadeirydd bwrdd brechu Cymru, fod byrddau iechyd yn derbyn y dosau y gwnaethon nhw ofyn amdanyn nhw.
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
Twitter
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
Twitter
Mae Golwg360 yn adrodd fod y Prif Weinidog Mark Drakeford yn wynebu beiriniadaeth, dolen allanol am ymestyn cyfnod dosbarthu brechlyn Covid-19 dros chwe wythnos.
Mae cyfanswm o 88,163 o bobl wedi cael eu brechu, ar ôl i o leiaf 327,000 dos gael eu danfon.
Dywedodd Mark Drakeford mai un o'r rhesymau na ddefnyddiwyd mwy o'r cyflenwad ar unwaith oedd atal "brechwyr rhag sefyll o gwmpas heb ddim i'w wneud".
Dywedodd cyn Ysgrifennydd Cymru, yr AS Ceidwadol Stephen Crabb, fod ei sylwadau’n “syfrdanol”.
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
Twitter
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
BBC Cymru Fyw
Mae dadansoddiad o'r marwolaethau o Covid yn ystod y don gyntaf wedi dangos sut cydiodd yr haint, yn annisgwyl, mewn ardaloedd gwledig.
Yn ôl arbenigwyr nid amddifadedd economaidd, oed ac ethnigrwydd sydd i gyfrif am bob marwolaeth.
Mae'r astudiaeth gan y Swyddfa Ystadegau (ONS) yn dweud bod angen mwy o waith ymchwil ar ffactorau fel teithio a swyddi risg uchel.
Mae'r gwaith ymchwil wedi bod yn olrhain 2,000 marwolaeth o'r feirws yng Nghymru gan ganolbwyntio ar 400 o ardaloedd lleol tan ddiwedd Awst.
Er bod nifer uchel o farwolaethau mewn ardaloedd sy'n cael eu hystyried yn ddifreintiedig - mannau fel cymoedd y de - roedd yna nifer uwch na'r disgwyl o farwolaethau mewn ardaloedd gwledig llai yn siroedd Powys, Gwynedd a Môn.
Mae'r gwaith yn awgrymu fod ffactorau megis teithio, galwedigaethau, byw a gweithio mewn lleoliadau gwahanol a symud o ardaloedd trefol i ardaloedd gwledig wedi cyfrannu at nifer yr achosion.
Ffynhonnell y llun, ONS