Roedd gan y Frenhines gysylltiadau â'r byd chwaraeon yng Nghymru.

Bu'n noddwr Cymdeithas Bêl-droed Cymru ac Undeb Rygbi Cymru.

Ym mis Rhagfyr 2016, a'r Frenhines bellach yn 90 oed, daeth cyhoeddiad y byddai ei hŵyr, y Tywysog William, yn dod yn noddwr Undeb Rygbi Cymru yn ei lle, a hynny wrth i aelodau eraill o'r Teulu Brenhinol ysgwyddo rhywfaint o'i chyfrifoldebau.

Pan gafodd Stadiwm y Mileniwm ei agor yng Nghaerdydd yn 1999, a Chymru'n gartref i Gwpan Rygbi'r Byd, cyflwynodd y Frenhines Gwpan Webb Ellis i John Eales, capten tîm Awstralia.

Yn Hydref 2015 croesawodd y Frenhines aelodau tîm rygbi Cymru i dderbyniad arbennig ym Mhalas Buckingham adeg Cwpan Rygbi'r Byd wrth i Gymru gyrraedd rownd yr wyth olaf.

Roedd y Frenhines hefyd yn gysylltiedig â nifer o fudiadau ac elusennau eraill yng Nghymru - yn eu plith Meysydd Chwarae Cymru, YMCA Cymru a Chymdeithas Swyddogion y Gwarchodlu Cymreig.

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Bu'r Frenhines Elizabeth II yn gysylltiedig â dros 600 o sefydliadau, mudiadau ac elusennau ar draws Prydain ar hyd ei theyrnasiad - nifer ohonynt yng Nghymru.

Wrth iddi gyrraedd 90 oed cafodd nifer o'r dyletswyddau hynny eu trosglwyddo i aelodau eraill o'r teulu brenhinol.

Roedd materion cefn gwlad yn agos at ei chalon, ac yn 1952 daeth yn noddwr Cymdeithas Amaethyddol Frenhinol Cymru ar ôl marwolaeth ei thad, George VI.

Bu'n ymwelydd cyson â'r Sioe Fawr yn Llanelwedd dros y blynyddoedd, gan ymweld yn 1983, a 2004 i ddathlu canmlwyddiant y sioe.

A hithau wrth ei bodd gyda cheffylau, daeth y Frenhines yn noddwr Cymdeithas y Merlod a'r Cobiau Cymreig yn 1944 - cysylltiad a barodd nes ei marwolaeth.

Ffynhonnell y llun, RWAS

Roedd y Parchedig Ganon Aled Edwards yn bresennol yn yr angladd.

Dywedodd ei fod wedi cael cyfle i ystyried y Frenhiniaeth "fel Cymro Cymraeg" yn ystod y gwasanaeth.

"Mae'n rhaid i chi ddynodi'r ffaith bod o yn ddigwyddiad y mae'r byd wedi sylwi ac mae cael yr holl arweinyddion yno yn eich atgoffa chi bod 'na rywbeth wirioneddol hanesyddol a mawr wedi digwydd yn fan hyn.

Ond dywedodd y bydd y cyfnod nesaf yn "gyfnod newydd, a gawn ni weld beth fydd natur y cyfnod newydd hwnnw.

"Yn nhermau sut 'dan ni'n teimlo fel Cymry, agwedd tuag at Gymru, agwedd tuag at ddeddfau a chyfansoddiad Cymru.

"Mae hwnna'n rhywbeth sy'n haeddu trafodaeth drylwyr."

Bu'r Frenhines Elizabeth II yn ymwelydd cyson â rhai o brif wyliau Cymru yn ystod ei theyrnasiad - yn eu plith yr Eisteddfod Genedlaethol.

Ar 6 Awst 1946 yn Eisteddfod Genedlaethol Frenhinol Cymru yn Aberpennar, cafodd y Dywysoges Elizabeth ei hurddo yn aelod anrhydeddus o Orsedd y Beirdd.

Croesawodd yr Archdderwydd Crwys y Dywysoges i'r maen llog fel Elisabeth o Windsor.

Ond beth yw hanes y cysylltiad ers hynny? Gerwyn Wiliams o Brifysgol Bangor sy'n dadansoddi.

Dywedodd yr Archdderwydd Myrddin ap Dafydd yn Eisteddfod Genedlaethol Sir Conwy yn 2019 nad oedd y Frenhines yn aelod o'r Orsedd bellach.

Dywedodd fod hynny oherwydd newid i gyfansoddiad y sefydliad yn 2006, oedd yn dweud bod rhaid i bawb sy'n aelod allu siarad Cymraeg.

The Times

Mae nifer o leoliadau ar draws Cymru gan gynnwys bwytai, tafarndai a sinemau wedi bod yn dangos yr angladd ar y teledu heddiw.

Ond mae'r Times wedi tynnu sylw at y ffaith mai Cymru yw'r unig wlad yn y Deyrnas Unedig ble nad oes yr un cyngor wedi trefnu sgriniad cyhoeddus.

Mae ceffyl gwedd gafodd ei fagu yn Sir Benfro wedi chwarae rhan flaenllaw ym mhrosesiwn yr angladd.

Fe arweiniodd Ed, sydd erbyn hyn yn cael ei adnabod fel Apollo, yr osgordd o alarwyr brenhinol o Abaty Westminster i Wellington Arch yn Hyde Park Corner.

Mae Ceffylau Drwm yn cael y teitl Uwch Gapten o fewn y fyddin, ac fe gafodd Apollo ei ddewis ar ôl dwy flynedd fel aelod o'r Cafalri.

Cafodd Ed ei brynu gan y Cafalri Brenhiol ar ddiwedd 2019, ac mae o wedi cael ei hyfforddi yn arbennig i berfformio mewn digwyddiadau brenhinol mawr fel 'Trooping the Colour'.

Er ei fod yn cario drymiau, doedd y cerddor ar ei gefn ddim yn chwarae unrhyw gerddoriaeth oherwydd ei fod yn ran o osgordd angladdol.

Dywedodd Mark Cole, aelod o'r teulu yn fferm Ceffylau Gwedd Dyfed, yn Eglwyswrw, bod y teulu yn teimlo'n freintiedig bod Ed wedi cael ei ddewis ar gyfer y gwaith.

"Mae'n anrhydedd enfawr," meddai.

"Mae'n dipyn i gymryd mewn i feddwl bod Ed wedi cymryd rhan mewn digwyddiad sydd mor bwysig i hanes ein gwlad, ac fe wnaeth e mor dda.

"Ro'n i yn falch iawn i weld e ar y teledu, i roi Sir Benfro ar y map, a rhoi Cymru ar y map yn y digwyddiad heddi'.

"Mae'n dangos bod Cymru wedi cymryd rhan yn yr achlysur hanesyddol yma ac Eglwyswrw a Sir Benfro, yn arbennig, wedi gwneud hynny."

Mae Margaret Ford a Sue Haycroft o Gaerdydd wedi bod ar y Mall ers 07:00 ddydd Sadwrn, er mwyn gweld yr arch yn mynd heibio.

Fe ddywedodd y ddwy ohonynt fod y profiad yn un "aruthrol".

Ychwanegodd Sue ei fod yn brofiad "pwerus a dwys", a'i bod wedi ei "hysgwyd" yn dilyn hynny.

Mae Ann Jones, cadeirydd Sefydliad y Merched, wedi bod ar y Mall yn gwylio'r angladd.

"O, ‘na beth yw diwrnod arbennig i fod yn rhan ohono fe, bythgofiadwy," meddai ar BBC Radio Cymru.

"Fel ma’ pobl wedi ymateb, mae hi mor dawel yma yn Llundain, dwi erioed wedi gweld Llundain mor dawel â hyn.

"A wedyn gweld y gwasanaeth a gweld yr urddas, a’r pomp a’r seremoni ynglŷn ag e i gyd.

"Ma’ llygad y byd arnon ni heddi yn dyw e, a wy’n credu ein bod ni wedi gwneud sioe go’ dda ohnoni, nid yn unig fel argraff ar draws y byd, ond iddi hi fel Brenhines oedd yn llawn deilwng o’r angladd barchus hyn."

Ychwanegodd ei bod hi'n "falch" iawn bod y Frenhines wedi bod yn aelod o Sefydliad y Merched yn ystod ei bywyd, a'i bod yn gobeithio y bydd cenhedlaeth nesaf y Teulu Brenhinol yn dilyn yr un trywydd.

"Ry’n ni nawr yn lawer fwy modern nag oedden ni, symud gyda’r amser," meddai.

"A bydden i’n meddwl bo’ rhai o’r pethau ry’n ni’n ymgyrchu amdanyn nhw fel iechyd meddwl, ac unigrwydd a’r amgylchedd bydden nhw’n siwr o ddod."

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Yn ystod ei theyrnasiad fe ymwelodd y Frenhines Elizabeth II yn gyson â Chymru er mwyn cyflawni dyletswyddau cyhoeddus.

Dros gyfnod o dros 70 mlynedd gwelodd newidiadau mawr yma.

Un o'r newidiadau mwyaf oedd datganoli, ac ym mis Mai 1999 teithiodd i Fae Caerdydd ar gyfer agoriad swyddogol y Cynulliad Cenedlaethol.

Wrth arwyddo argraffiad arbennig o Ddeddf Llywodraeth Cymru, dywedodd y byddai'r Cynulliad yn pontio i'r dyfodol a'i fod yn arwydd o gychwyn a chyfle.

Ar 1 Mawrth 2006 agorodd adeilad newydd Y Senedd.

Roedd yna wrthwynebiad cyson i'r Frenhiniaeth yng Nghymru gyda sawl protest yn ystod ymweliadau brenhinol.

Pan gafodd Elizabeth ei geni doedd hi ddim yn disgwyl dod yn Frenhines - roedd ei thad yn ail fab i'r Brenin George V.

Oherwydd natur swil ei thad, roedd y teulu'n byw bywyd tawel, allan o lygad y cyhoedd i bob pwrpas.

Cafodd Lilibet, fel yr oedd yn cael ei hadnabod gan ei theulu, a'i chwaer, Margaret Rose, eu haddysgu gartref.

Yn sgil marwolaeth ei thad-cu yn 1936, daeth newid mawr yn ei bywyd.

Daeth ei hewythr yn Frenin Edward VIII, ond fe ildiodd y goron gan nad oedd ei gymar yn cael ei gweld fel un fyddai'n dderbyniol ar gyfer rôl Brenhines. Roedd yr Americanes, Wallis Simpson wedi cael ysgariad.

Oherwydd yr anfodlonrwydd, ar ddiwedd 1936 cyhoeddodd y Brenin Edward VIII ei fod yn ildio'r Frenhiniaeth ac felly daeth ei frawd yn Frenin George VI.

Ffynhonnell y llun, PA Media

Ym mis Chwefror, ar lannau Afon Segana yn Kenya, 8,000 o filltiroedd o Lundain, daeth y newyddion i'r Dywysoges am farwolaeth ei thad yn 52 oed.

Dim ond 25 oed oedd y Dywysoges ar y pryd, ac fe ddychwelodd i'r DU fel Brenhines.

Mae 'na lawer o gaffis a bwytai ar hyd a lled Cymru ar gau heddiw - ond un sydd wedi agor ei drysau yw bwyty Hollol Gymraeg yn Nantycaws.

Mae Amelia Dawber yn gweithio rhan amser yn y bwyty, ac yn dweud bod yr henoed yn enwedig wedi bod yn "rhannu straeon am y Frenhines" wrth wylio'r angladd ar y sgrin.

“Mae wedi bod yn weddol fishi, cyn yr angladd ac wedyn daeth rhai pobl mewn i weld e yn lle bod ar ben ei hun," meddai.

“Fi’n credu mae rhai wedi joio rhannu straeon a rhannu’r experience gyda phawb.

Fi’n hoffi cael e ar y teledu a jyst gweld e o berspectif pobl eraill, a chael sgyrsiau a gweld pam ma' pawb yn hoffi hi.”

Bu farw y Frenhines yn dawel yn Balmoral ddydd Iau, 8 Medi yn 96 oed.

Roedd hi yn Frenhines ar 14 o wledydd y gymanwlad ac yn bennaeth ar Eglwys Loegr.

Ganed Elizabeth Alexandra Mary ar 21 Ebrill, 1926 yng nghartref ei thad-cu yn Llundain.

Etifeddodd y Frenhiniaeth ar ôl marwolaeth ei thad George VI ar 6 Chwefror, 1952.

Cafodd ei choroni yn Abaty Westminster ar 2 Mehefin, 1953, a dyma oedd y tro cyntaf i'r seremoni gael ei darlledu'n fyw.

Fe deyrnasodd am dros 70 o flynyddoedd - y teyrnasiad hwyaf yn hanes y Frenhiniaeth.

Ffynhonnell y llun, STF/AFP/GETTY IMAGES

Yn Windsor mae catrodau'n gorymdeithio drwy Borth Harri’r VIII i Gastell Windsor mewn paratoad ar gyfer digwyddiadau’r prynhawn, wrth i hers Brenhines Elizabeth deithio i’r Castell.

Dywedodd John Graham Jones, a oedd yn y gynulleidfa yn Eglwys Sant Mihangel, Aberystwyth, ei fod wedi dod i wylio’r gwasanaeth am ddau reswm.

“Yn gyntaf, fel arwydd o barch tuag at y Frenhines a’r cyfan a gyfrannodd hi i’r bywyd cenedlaethol, am gyfnod mor hir yn ein hanes ni.

"Ond hefyd, roedd hi’n braf gwylio’r gwasanaeth yng nghwmni pobl arall a oedd wedi troi allan am yr un rhesymau, ac i rannu’r emosiynau hyn a’r teimladau yn ogystal.”

Mae'r sylwebydd gwleidyddol Tomos Dafydd Davies wedi bod yn rhoi ei argraffiadau ar ôl gwylio'r angladd o Windsor heddiw.

"Mi oedd hi’n wasanaeth hardd a theimladwy, ac eto rhywsut yng nghanol yr holl rwysg a’r seremoni rydan ni’n ei gysylltu ag angladd gwladol, mi oedd hwn yn wasanaeth syml wedi’i wreiddio yn y ffydd Gristnogol," meddai ar BBC Radio Cymru.

"Mi oedd ei ffydd Gristnogol wrth gwrs yn greiddiol i gymeriad Ei Mawrhydi, dyma wedi’r cyfan oedd ei goleuni arweiniol.

"Ac roedd y dylanwad hwnnw i’w weld yn glir ar y trefniant angladdol yn y dewis o gerddoriaeth ddirdynnol, yr emynau a’r darlleniadau oedd yn adlewyrchiad pwrpasol dwi’n credu o ffydd ddwfn a phersonol Ei Diweddar Mawrhydi.

"Ac eto, mi oedd yna gyffyrddiadau personol a theimladwy hefyd i’r holl seremoni a defod.

"Fe ganwyd Salm 23, a ganwyd yn ei phriodas gyda’r diweddar Tywysog Philip yn 1947, ac ar gais y Brenin mi oedd ‘na dorch symbolaidd ar arch y Frenhines a hwnnw’n cynnwys myrtwydd o dusw priodasol y diweddar Frenhines a briododd wedi’r cyfan yn yr union Abaty hwnnw ym 1947.

"Felly defod a seremoni deimladwy, achlysur gwbl urddasol, a hynny wrth gwrs yn gwbl deilwng o fawredd Ei Diweddar Mawrhydi a’i chyfraniad gydol oes i’r Goron, i’r genedl ac wrth gwrs i’r Gymanwlad."

Ffynhonnell y llun, Shutterstock

Mae nifer o bobl o Gymru wedi teithio i Lundain ar gyfer angladd y Frenhines Elizabeth II.

Yn eu plith mae llond bws o bobl a ddechreuodd ar eu taith o Abergele yn gynnar fore ddoe.

Fe gafodd Brenda Price a'i ffrind y ddau le olaf ar y bws.

"Dwi'n caru'r Frenhines, ro'n ni efo didordeb mawr ers fy mod yn ifanc iawn" meddai.

"Roedd y coroni yn arbennig. Fe gafodd fy Nhad deledu fel ein bod ni a'r cymdogion yn gallu gwylio.

"Mae hi wedi bod yn berson arbennig i ni fel merched, a dwi wedi ei hedmygu ar hyd fy oes."

Nesaf bydd yr hers yn mynd ar hyd ffyrdd gwledig i Windsor.

Roedd y Frenhines wedi gorchymyn iddi beidio teithio ar hyd traffordd yr M4.

Fe fydd yn teithio dros Bont Hammersmith ac i Chiswick.

Ar hyn o bryd mae'r anthem 'God Save the King' i'w chlywed eto.

Bydd yr arch wedyn yn cael ei chludo ar yr Hers Wladol i Gastell Windsor. Bydd gorymdaith arall yn digwydd yno.

Mae'r orymdaith bellach wedi cyrraedd Wellington Arch.

Cafodd Wellington Arch ei hadeiladu yn 1820 ac yn wreiddiol roedd hi o flaen Palas Buckingham.

60 mlynedd yn ddiweddarach fe gafodd ei symud i'w safle presennol - ac mae'n nodi buddugoliaeth Dug Wellington yn erbyn Napoleon.