Ailgylchu'r Nadolig: Y ciw hir i gael gwared â gwastraff yr ŵyl

Wrth i'r rhan fwyaf o bobl fwynhau hoe dros y gyfnod y Nadolig a'r flwyddyn newydd mae canolfannau ailgylchu Cymru yn wynebu eu cyfnod prysuraf yn y flwyddyn wrth geisio ymdopi gyda'r pethau rydyn ni yn eu taflu o'n tai er mwyn gwneud lle i'r newydd.

Beic wedi ei daflu cyn y Nadolig i sgip plastig caled canolfan Caergylchu ger Caernarfon

Aeth Cymru Fyw i ganolfan Caergylchu ger Caernarfon lle mae nifer y bobl sy'n mynd yno gyda cheir llawn gwastraff yn dyblu yn y dyddiau cyn y Nadolig ac i fewn i ddechrau Ionawr.

Rhan o waith Neil Hallybone ydy cyfeirio pobl at y sgip cywir, ac mae'n gwneud ei orau i helpu - "mae'n gwneud i'r diwrnod fynd yn gynt"

Mae dros 500 o geir y dydd yn dod i'r safle dros y cyfnod prysuraf i gael gwared â bocsys, papur lapio, polysteirin a phlastig, addurniadau a hen degannau.

Tua 250 yw'r ffigwr fel arfer.

Mae'r ciw hir i'r safle ailgylchu yn olygfa gyfarwydd wedi'r Nadolig ac am wythnosau cyntaf Ionawr

Cyn y Nadolig, pobl yn clirio eu tai ar gyfer yr ŵyl sy'n mynd yno, gyda llawer yn dod â thegannau plant yno i wneud lle i rai newydd gan Siôn Corn.

Dim defnydd i'r castell pinc yma ddim mwy

Yn helpu pobl i roi pethau yn y lle cywir mae Neil Hallybone o Sir Fôn, sy'n gweithio yma, ym mhob tywydd, ers 10 mlynedd.

Mae Neil yn cofio pobl oedd yn gallu "byw ar y pethau roedd pobl yn eu lluchio i'r sgips" ers talwm, meddai.

"Ond mae byd heddiw yn hollol wahanol: does gan ieuenctid heddiw ddim 'mynadd disgwyl i rywbeth gael ei drin, maen nhw'n ei luchio fo a maen nhw'n cael un arall. Byd felly ydi hi.

"Mae'n gwneud sens i fusnes i bobl luchio pethau yn dydi?" meddai Neil sydd wedi bod yn gweithio yng nghanolfan Caergylchu ers 10 mlynedd

"Pan mae gen ti bobl 'fatha Trump yn dweud nad oes na'r fath beth â global warming... dio ddim yn rhoi neges dda allan. Pan mae gen ti foi fel'na sy' all about the business, mae'n gwneud sens i fusnes i bobl luchio pethau yn dydi?

Mae faint o boteli a chaniau cwrw sy'n cael eu casglu yn cynyddu dros y Nadolig

Mae 'na arian i'w wneud o'r caniau aliwminiwm

"Wedi deud hynny, mae'r cyngor yn dod ag ysgolion rownd a dangos i'r hogiau ifanc be' sy'n cael ei ailgylchu - y broblem sydd gen ti ydy cael lot o bobl hŷn i ailgylchu, maen nhw 'di arfer rhoi pob peth mewn un bin, a fflich iddo fo."

Mae Neil yn dangos cynhwysydd sy'n llawn setiau teledu ac yn dweud nad oes na fawr yn bod ar y rhan fwyaf ohonyn nhw.

"...does gan ieuenctid heddiw ddim 'mynadd disgwyl i rywbeth gael ei drin, maen nhw'n ei luchio fo a maen nhw'n cael un arall," meddai Neil Hallybone

Mae Kevin Williams yn helpu ar y safle hefyd: "Mae 'na lot o bethau trydanol yn dod i fewn nad oes 'na neb isho nhw - mae elusennau yn gyrru llwyth o bethau fel 'na yma achos na fedran nhw eu PAT-testio nhw," meddai.

"Pobl sydd isho 'keep up with the Joneses' - maen nhw isho'r peth mwya' newydd," meddai Kevin Williams

"Mae 'na lot o bethau allech chi eu trwsio. Mae pobl isho'r teledu mwyaf newydd - maen nhw'n mynd o 4k i 8k rŵan, so maen nhw'n dod â'r hen rai i fama - faswn i'n deud bod 99% ohonyn nhw'n gweithio.

"Pobl sydd isho keep up with the Joneses - maen nhw isho'r peth mwya' newydd."

Geriach plastig a phinau ffelt sydd ddim yn cael defnydd wedi eu gadael yn y sgip gwastraff tŷ

Mae'r safle yn cael ei redeg gan Gyngor Gwynedd mewn partneriaeth gydag Antur Waunfawr, sydd yn trwsio ac ailwerthu pethau sydd mewn cyflwr digon da - fel eitemau trydanol, dodrefn a dillad.

Mae tua 84% o'r pethau sy'n dod i'r safle yn cael eu hailgylchu mewn mis arferol.

Proseswyd 260 tunnell drwy'r safle fis Awst 2018 a chafodd 220 tunnell ei ailgylchu; sy'n golygu bod 40 tunnell wedi mynd i'w dirlenwi neu ei losgi.

Does dim modd gwneud defnydd o'r cadeiriau yma am nad oes marc barcud arnyn nhw i ddangos eu bod yn ddiogel, felly i'r sgip â nhw

Mae 'na ail ddefnydd i lawer o bethau, er enghraifft mae'r hen garpedi yn cael eu defnyddio i lenwi paneli ceir

Ychydig ddyddiau ar ôl y Nadolig mae ciw hir o drigolion lleol yn aros yn amyneddgar i wagio eu ceir o 'hen' degannau, papur lapio, addurniadau a bocsys.

Mae gan Carwyn Williams dri o blant ac mae wedi dod draw i'r ganolfan gyda thegannau sydd bellach ryw ddwy flynedd oed a llond bŵt o bapur lapio, bocsys a deunydd pecynnu

Fel postmon, mae Carwyn Williams wedi dosbarthu llwyth o barseli dros y Nadolig ond mae o yma heddiw efo llond bŵt o bapur, cardbord a phlastig a 'hen' degannau. Ac mae'n cyfaddef fod gan ei blant rai anrhegion Nadolig heb eu hagor eto.

Gyda babi newydd yn y tŷ mae mae mwy nag arfer o bethau newydd yng nghartref Edwin Lloyd felly mae'n falch o gael lle'r gwastraff Nadolig

Edrychwch ar y plastig oedd yn dal tegannau newydd un o blant Edwin y Nadolig yma!

Mae Gwyn Hughes, sy'n gyfrifol am y safle heddiw, wedi cael hyd i'r pethau rhyfeddaf yn y sgips dros y blynyddoedd - pen nionyn enfawr mewn bag unwaith, yr oedd pawb yn sicr mai pen dynol oedd o - ac mae'n tynnu sylw at y cloc pren hardd sydd ar y silff.

Gwyn Hughes sy'n gyfrifol am y safle - fe achubodd y cloc yma o sgip ac mae'n dal i gadw amser yn berffaith, meddai (pan mae ei gydweithwyr yn cofio ei weindio!)

Fe wnaeth ei achub o'r sgip ac mae'n cadw amser yn berffaith, dim ond iddo gael ei weindio.

Mae rhai canolfannau tebyg yn cynnal siopau ar y safle sy'n gwerthu'r pethau sydd mewn cyflwr da sy'n cael eu gadael.

Yn ôl un 'tip shop' yng Nghasnewydd mae'r siopau yma ar gynnydd a nifer y bobl ddaeth drwy'r drws yn 2018 wedi dyblu.

Mae'r staff yn gosod rhai eitemau allai fod werth rhywbeth i rywun mewn cornel i bobl helpu eu hunain os ydyn nhw eisiau - mae'r eitemau heddiw'n cynnwys peiriant Wii, gêm wyddbwyll a chrochenwaith

Dydi hynny ddim ar gael yng Nghaernarfon ar y funud ond mae'r gweithwyr yn gadael cornel fach i bobl helpu eu hunain i'r pethau mae pobl wedi eu gadael yno.

Un o'r creiriau sydd wedi dod i'r safle fel sbwriel

Y tu ôl i'r sgipiau at ddefnydd y cyhoedd mae rhan arall Caergylchu sy'n prosesu'r gwastraff sy'n cael ei gasglu gan y cyngor o dai yr ardal.

Mae'n gyfle i rai cwsmeriaid ddangos eu gwerthfawrogiad i weithwyr y safle

Yma hefyd mae rhai o weithwyr Antur Waunfawr yn sortio deunyddiau o'r biniau ac yn llarpio papur, sef ei rwygo'n ddarnau mân, i greu byrnau mawr o bapur sydd wedyn yn cael ei werthu i felin bapur sy'n ei ailddefnyddio.

Mae papur wedi ei larpio yn cael ei gludo mewn byrnau i felin bapur i gael ei ailddefnyddio

Kelvin Williams ydy goruchwyliwr y rhan yma o'r safle.

"Mae tua un llwyth o wydr yn mynd o 'ma bob wythnos fel arfer, sy'n 25 tunnell; 'neith hwnna ddyblu yn enwedig yn y ddau i dri diwrnod ar ôl y Dolig ac mi fyddan ni'n dal i fod yn brysur am tua pythefnos, dair wythnos, ar ôl Dolig," meddai.

"Mae pawb yn lluchio pob bocs a gwastraff, poteli cwrw, bob dim. Mae'r rhan fwyaf o bethau'n cael eu hailgylchu yma, maen rhaid inni wneud, achos mae gynnon ni dargedau i'w cyrraedd.

Mae peiriannau enfawr ar y safle sy'n creu byrnau mawr o blastig o'n gwastraff tai ni

Mae llawer o'r plastig yn cael ei sortio gan weithwyr y safle

"Rydyn ni'n talu ar y funud i gael gwared ar blastig caled am ei fod yn gorfod mynd i Selby (gogledd sir Efrog).

"Mae'n nhw'n prosesu'r plastig da a'i ailwneud yn belets bach crwn."

Mae'r rhain yn gallu cael eu hailddefnyddio i wneud plastig eto.

Mae'r holl blastig caled yma wedi dod o wahanol lefydd yn ardal Arfon mewn un bore, fe fydd llawer ohono'n cael ei ailwneud yn beledi plastig

Mae'r gwastraff cartref nad oes modd ei ailgylchu yn cael ei rannu rhwng tirlenwi ar safle ger Wrecsam a safle yn Widness lle mae'n cael ei ddefnyddio i gynhyrchu trydan.

"Y bwriad ydy rhoi cyn lleied â phosib i mewn i dirlenwi. Mae'r coed yn cael eu hailiwsho, mae'r metel yn cael ei ailgylchu, mae matresi yn mynd i'w hailbrosesu," meddai Kelvin Williams.

Am ei bod yn rhatach prynu nwyddau domestig trydanol newydd na thrwsio hen rai maen nhw'n cael eu gadael yn y ganolfan ailgylchu

Mae gweithio ar y safle wedi bod yn agoriad llygad meddai, mae 'na bobl yn dod â seti car i blant a choetsys babi sy'n edrych yn hollol newydd "y bysa' fy mam i wedi bod wrth ei bodd yn eu cael nhw," meddai.

"Ers talwm, dwi'n cofio bod 'na ddyn yn dod rownd i drwsio'r television ond dyddiau yma mae pobl jyst yn mynd allan a prynu un newydd. Yr un peth efo hwfyrs a washing machines...

"Ond mae'n costio mwy i rywun ddod allan i'w trwsio na phrynu un newydd - dyna ydy'r broblem."

Hefyd o ddiddordeb: