Llywodraeth Cymru

Mae un o uwch swyddogion iechyd Llywodraeth Cymru yn dweud bod y brechlyn Pfizer-BioNTech sydd newydd ei gymeradwyo yn gam sylweddol wrth fynd i’r afael â’r pandemig.

Wrth siarad yng nghynhadledd coronafeirws y llywodraeth, dywedodd Dr Gill Richardson, sy’n cadeirio Bwrdd Rhaglen Brechlyn Covid-19, fod rhoi cymeradwyaeth i'r brechlyn yn “newyddion i’w groesawu’n fawr”.

“Mae hwn yn gam sylweddol ymlaen yn ein hymateb i’r pandemig yma. Am y tro cyntaf mae gennym gyfle i atal y salwch ofnadwy hwn.

“Mae gennym lygedyn o obaith ar ddiwedd yr hyn a fu’n flwyddyn hir ac anodd iawn,” meddai.

Dywedodd Dr Richardson ei bod yn obeithiol y bydd ail frechlyn - un Oxford-AstraZeneca - yn cael cymeradwyaeth yn ddiweddarach y mis hwn ac y byddai’n rhoi “mwy o opsiynau” wrth geisio rheoli ymlediad y brechlyn.

Dywedodd cyfarwyddwr Conffederasiwn GIG Cymru, Darren Hughes bod cymeradwyo brechlyn yn "newyddion ardderchog a charreg filltir sylweddol ym mrwydr y wlad yn erbyn Covid-19".

"Bydd y brechlyn yma yn ein helpu i achub nifer o fywydau dros y misoedd nesaf," meddai.

"Ond ni allwn fod yn hunanfodlon - mae'n rhaid i ni barhau gyda'r mesurau ry'n ni'n eu cymryd fel cadw pellter, golchi dwylo a gwisgo masg ble fo angen.

"Ry'n ni'n gwybod bod pobl wedi gwneud ymdrechion sylweddol eleni ac wedi aberthu llawer, ond mae golau ar ddiwedd y twnnel.

"Ry'n ni'n barod i ddarparu'r rhaglen frechu fwyaf sydd erioed wedi' wneud gan y GIG yng Nghymru."

Post Cyntaf
BBC Radio Cymru

Ar raglen y Post Cyntaf heddiw, dywedodd Lyndon Lloyd, llywydd Age Cymru Ceredigion: "Mae hyn yn droi cornel, a'r hyn sydd rownd y gornel nawr gobeithio y bydd y brechlyn yma o help.

"Mae'n rhaid nawr cael trefniadau clir o'r wybodaeth i'r henoed. Mae llawer gormod o'r 'dot com' dyddiau yma a thros 40% yng Nghymru, yn enwedig dros 80 oed, ddim ar y we.

"Mae'n bwysig felly bod pwy bynnag sy'n trefnu'r gwasanaeth yn ffonio pobl a galwad sydd gen i ar ran Age Cymru bod cymdogion a theulu yn cadw llygad barcud ar eu henoed fel bod unrhyw neges yn eu cyrraedd nhw a bod yn barod i'w helpu i'w cludo i'r canolfannau hyn.

"Mae yna her felly i ni hefyd fel gofalwyr ac fel cymdogion a chymunedau yng Nghymru."

Dywedodd Ysgrifennydd Cymru, Simon Hart bod y datblygiadau heddiw yn "newyddion gwych a'r hyn ry'n ni oll wedi bod yn disgwyl amdano".

"Mae Llywodraeth y DU wedi prynu'r brechlyn yma ar gyfer y DU gyfan ac mae gwaith eisoes yn cael ei wneud er mwyn sicrhau ein bod yn gallu ei ddosbarthu cyn gynted â phosib," meddai.

"Mae pobl Cymru wedi aberthu llawer, ond brechlynnau fel hyn fydd yn rhoi'r amddiffyniad sydd ei angen arnom i ddychwelyd i'n bywydau arferol."

Er mwyn ei roi yn ei gyd-destun, rhoddwyd tua 900,000 o frechlynnau ffliw dros gyfnod o 10 i 12 wythnos y llynedd. Mae 1.4 miliwn yn y grwpiau blaenoriaeth ar gyfer y brechlynnau Covid-19.

"Er ei fod yn fwy cymhleth oherwydd bod lleoliadau cymunedol yn cael eu defnyddio a'r logisteg gyda'r brechlyn, os gallwn ni sicrhau trefniant tebyg i'r un allwn ni ei gyflawni â'r ffliw, yna bydd yn golygu y byddwn yn gallu ei gyflwyno cyn gynted â phosibl," meddai Dr Richard Roberts, pennaeth y rhaglen clefyd yn Iechyd Cyhoeddus Cymru.

e fyddai swyddogion iechyd yn hoffi gweld "miloedd yn hytrach na channoedd" yn cael eu brechu yn ystod yr wythnosau cyntaf.

Mae'n debygol y bydd y bobl fregus a'r rhai sy'n cysgodi am fod ganddyn nhw gyflyrau cronig, a fyddai fel arfer yn cael y brechlyn ffliw, yn cael eu cynnwys hefyd wrth iddo gael ei gyflwyno yn y grwpiau oedran.

Mae gobaith y bydd y nifer sy'n manteisio arno o leiaf 75%.

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Post Cyntaf
BBC Radio Cymru

Ar raglen Post Cyntaf y bore 'ma dywedodd Chris Lynes, sy'n gyfarwyddwr nyrsio gyda Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr: "Rydan ni yn ogledd wedi bod yn gweithio ar y cynlluniau ers rhai misoedd nawr ac mae'r newyddion yma bore ma' yn dda iawn i ni gyd.

"Rydan ni yn gweithio rŵan ar gynlluniau'r gweithlu i roi'r brechiad i boblogaeth y gogledd a chynlluniau ymhell ymlaen.

"Mae gennym ni weithlu yn barod yn y bwrdd iechyd ond rydan ni'n annog pobl i ddod ymlaen i'n helpu ni wrth i'r gwaith o roi'r brechiad fynd yn ei flaen.

"Rydan ni yn recriwtio gwahanol swyddi i'r tîm brechu - staff felly sydd wedi eu cofrestru fel fferyllwyr a staff sydd yn gweithio yng ngofal cychwynnol a therapyddion. Dyma'r rhai rydan ni yn edrych atyn nhw i roi'r brechiad ond rydan ni hefyd yn edrych am bobl i gefnogi a gweinyddu hefyd a gwirfoddolwyr.

"Rydan ni wedi cael llawer o bobl sydd wedi dod yn eu blaenau i helpu a nyrsys wedi ymddeol wedi dod ymlaen hefyd. Fe fyddwn ni yn edrych am recriwtio siŵr o fod dros y flwyddyn nesa."

Dywedodd llefarydd iechyd Plaid Cymru, Rhun ap Iorwerth bod y datblygiad yn "newyddion positif iawn" ond mai "ar ddechrau'r bennod olaf ydyn ni".

"Rŵan mae angen eglurder ar pryd y byddwn ni'n derbyn y brechlyn, pwy fydd yn ei dderbyn a sut," meddai.

Ychwanegodd llefarydd y Ceidwadwyr Cymreig ar iechyd, Andrew RT Davies bod y newyddion i'w groesawu, ond bod angen craffu ar y manylion ynglŷn â sut y bydd y brechlyn yn cael ei ddarparu.

"Mae pobl Cymru angen y wybodaeth yma i roi hyder iddyn nhw ynglŷn â sut y bydd y rhaglen yn cael i chyflawni yma," meddai.

Bydd pobl hŷn, sy'n fwy agored i niwed a staff cartrefi gofal ymhlith y cyntaf i'w dderbyn.

Bydd Llywodraeth Cymru yn wedyn yn rhoi trefn blaenoriaeth ar waith, yn seiliedig ar gyngor gan Gydbwyllgor y DU ar Frechu ac Imiwneiddio (JCVI).

Mae disgwyl i'r drefn flaenoriaeth fod fel hyn:

• Trigolion oedrannus mewn cartrefi gofal a gweithwyr cartrefi gofal
• Pobl 80 oed a hŷn a gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol
• Pawb yn 75 oed a hŷn
• Y rhai 70 oed a hŷn
• Pobl 65 oed neu'n hŷn
• Oedolion risg uchel o dan 65 oed
• Oedolion risg gymedrol o dan 65 oed
• Pawb sy'n 60 oed a hŷn
• Pawb sy'n 55 oed a hŷn
• Pawb sy'n 50 oed a hŷn
• Gweddill y boblogaeth

Mae'r 10 grŵp blaenoriaeth yn cynrychioli 60% o'r boblogaeth, ond 99% o'r holl farwolaethau sy'n gysylltiedig â Covid-19.

Bydd angen dau ddos, tair wythnos ar wahân ar bob unigolyn sy'n cael y brechlyn, a'r disgwyl yw y bydd Cymru'n cael cyfran o oddeutu 4.8% yn seiliedig ar ei phoblogaeth.

Rhaid storio'r brechlyn mRNA ar 75 gradd o dan y rhewbwynt, a'i gludo hefyd ar y tymheredd isel hwnnw i'r lleoliadau canolog lle bydd yn cael ei ddefnyddio.

Wedi hynny bydd modd ei gadw am bum niwrnod ar dymheredd oergell arferol, allai ei alluogi i gael ei gludo i gartrefi gofal, ond fel arall fe fydd yn ofynnol i'r rhai sy'n ei dderbyn gyrraedd canolfannau brechu arbennig.

Ffynhonnell y llun, PA Media

Er y bydd y brechlyn yn dechrau cael ei ddosbarthu o fewn y dyddiau nesaf, mae arbenigwyr yn dweud bod angen i bawb barhau yn wyliadwrus a dilyn rheolau Covid-19 i atal y feirws rhag lledaenu.

Dywedodd y Prif Weinidog, Mark Drakeford fore heddiw: "Newyddion sylweddol y bore 'ma. Diolch i bawb sydd wedi gweithio mor galed i wireddu hyn.

"Mae ein rhaglen frechu yn barod i fynd, ond ni fydd yr effaith yn cael ei gweld yn genedlaethol am rai misoedd. Yn y cyfamser, rhaid i ni gyd parhau i ddilyn y rheolau a diogelu ei gilydd."

Ychwanegodd y Gweinidog Iechyd, Vaughan Gething ar Twitter bod y datblygiad yn "newyddion positif iawn".

"Fe fydda i'n rhoi mwy o wybodaeth am ein cynllun i ddarparu'r brechlyn yma yn ystod y dydd," meddai.

Y newyddion mawr heddiw ydy bod y Deyrnas Unedig wedi cymeradwyo brechlyn coronafeirws Pfizer/BioNTech - y lle cyntaf yn y byd i wneud hynny.

Dywedodd y rheoleiddiwr MHRA (Medicines and Healthcare Regulatory Agency) bod y brechlyn, sy'n diogelu rhag Covid-19 mewn 95% o achosion, yn ddiogel i'w ddefnyddio.

Yn ôl Llywodraeth Cymru bydd y gwaith o'i gyflwyno yn dechrau ymhen dyddiau, a phobl mewn grwpiau bregus a gweithwyr iechyd a gofal fydd yn cael blaenoriaeth.

Mae'r DU eisoes wedi archebu 40m dos o'r brechlyn - digon i'w ddarparu i 20m o bobl, gan fod angen dau ddos ar bawb.

Bydd tua 10m o'r rheiny ar gael yn fuan, gydag 800,000 o'r brechlynnau cyntaf yn cyrraedd y DU o fewn y dyddiau nesaf.

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Bore da a chroeso i'n llif byw ar ddydd Mercher, 2 Rhagfyr.

Prif Swyddog Meddygol Cymru, Dr Frank Atherton fydd yn cynnal cynhadledd Covid-19 Llywodraeth Cymru am 12:15.

Ond cyn hynny byddwn yn dod â'r holl ymateb i chi wedi i'r Deyrnas Unedig gymeradwyo brechlyn, fydd ar gael yng Nghymru o fewn ychydig ddyddiau.

Arhoswch gyda ni am y cyfan.