Cafodd y Gwasanaeth Iechyd Gwladol ei sefydlu ar 5 Gorffennaf 1948
Dyma gyflogwr mwyaf Cymru, gyda dros 70,000 yn gweithio iddo
Mae dros filiwn o gleifion yn ymweld ag adrannau brys pob blwyddyn
GIG 70
Dyma blant o Ysgolion Llangain a Llansteffan sydd wedi bod wrthi'n paratoi'r arddangosfa pen-blwydd yn croesawu pawb ger prif fynedfa Glangwili.
Fel gwobr, mae'r plant yn cael taith o amgylch yr ysbyty gan ymweld â'r uned cardiac...a'r bwyty wrth gwrs!
Aled Hughes
BBC Radio Cymru
Mae'r llawfeddyg Phillip Moore yn un o sêr rhaglen Ward Plant S4C a chafodd Aled Hughes sgwrs efo'r meddyg o Barbados sydd wedi dysgu Cymraeg ar Radio Cymru.
Mae Mr Moore, llawfeddyg ar ward ENT yn Ysbyty Gwynedd, yn teimlo'n gryf ynglŷn â dysgu Cymraeg er mwyn cyfathrebu gyda'r cleifion sydd dan ei ofal ond mae hefyd yn teimlo'n gryf ynglŷn â pharchu'r Gwasanaeth Iechyd gan fod y sefyllfa yn ei wlad enedigol, yn wahanol iawn
"Mae'r gwasanaeth yn Barbados yn wahanol achos mae pawb angen talu mwy i gael gwasanaeth iechyd da – so mae cael pob dim, am ddim, yma yn bwysig iawn," meddai.
Dywedodd Phillip Moore wrth Aled Hughes ei fod yn teimlo'n gartrefol iawn yng Nghymru wedi symud yma o Barbados a dysgu'r Gymraeg
Twitter
Yn dilyn llawdriniaeth diweddar a genedigeth ei fab ...
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
GIG 70
Tair wythnos yn ôl, roedd Riley o Ben-bre, ger Llanelli, yn chwarae pêl-droed yn yr ysgol pan glywodd ei ffrindiau glec enfawr wrth iddo gael ei daclo.
Aeth ei rieni ag ef i'r ysbyty yn bŵt y car lle darganfyddon nhw fod Riley wedi torri ei goes mewn dwy le!
Mae nôl yn Ysbyty Glangwili heddiw gyda'i fam, Gemma i gael pelydr X i weld sut mae'n gwella, cyn i'r goes fynd yn ôl i blastar am saith wythnos arall!
GIG 70
Yn 72 oed, mae'r nyrs Hefin Jones o Ddinorwig ddwy flynedd yn hŷn na'r Gwasanaeth Iechyd ac yn dal i weithio.
Yn 1985, roedd newydd ddechrau nyrsio a chafodd hwyl un Nadolig yn gwisgo fel un o'r nyrsys benywaidd yn Ysbyty Gwynedd.
"Chaen ni byth wneud hynny rwan," meddai, "ond mi ddaeth â gwên i wynebau'r cleifion y diwrnod hwnnw"
Roedd Hefin yn gweithio mewn ffatri rhannau ceir yng Nghaernarfon cyn nyrsio ac mae wedi gweld y ward ddamweiniau orthopedig yn prysuro'n fawr ers hynny.
“Mae pobl yn byw yn hirach ac ymwelwyr hŷn sy’n dod ar eu gwyliau i lefydd fel Llandudno yn cael damweiniau ac angen eu trin.”
Hefin gyda llun o'i hun fel nyrs benywaidd yn 1985
Bydd Gruff Rhys yn perfformio cân arbennig mae wedi ei hysgrifennu i ddathlu'r GIG yng Nghastell Caerdydd am 11.30am heddiw.
Cafodd gais i ysgrifennu No Profit In Pain gan National Theatre Wales fel rhan o NHS70: A Festival sy'n cael ei lansio heddiw. Bydd unrhyw elw o'r sengl yn cael ei roi i elusennau'r GIG ar draws Cymru.
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
GIG 70
Peidiwch â synnu os gwelwch chi'r brenin yn cerdded y coridorau yn ysbytai gogledd Cymru.
Wynne Roberts yw caplan ysbytai Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr ond pan nad yw'n gofalu am anghenion ysbrydol cleifion mae Wynne yn cynnal sioeau Elvis Presley ar hyd a lled y wlad ac weithiau’n cael ei alw i ganu i gleifion.
Mae’n sylwi fod y caneuon yn help yn enwedig gyda chleifion dementia – sydd yn aml yn cofio pob gair o ganeuon Elvis ond nid digwyddiadau diweddar.
Ffynhonnell y llun, bbc
BBC Cymru Fyw
Mae'n ymddangos fod breuddwyd ymgyrchwr o sefydlu uned cemo newydd yn y canolbarth ar fin gael ei wireddu - a hynny diolch yn bennaf i gyfraniadau gan elusennau.
Dyw'r newyddion heb gael ei gadarnhau gan Fwrdd Iechyd Hywel Dda ond y gred yw y bydd uned newydd ar safle Ysbyty Bronglais, Aberystwyth, yn cael ei sefydlu ar gost o tua £1m.
Mae'n debyg fod elusennau eisoes wedi codi £600,000 o'r arian fyddai angen ar gyfer y cynllun. Un o'r rhai sydd wedi cael canser y fron ac wedi derbyn triniaeth cemo ym Mronglais yw Eira Henson.
GIG 70
Lowri Haf Cooke sy'n estyn ei gwerthfawrogiad i'r GIG am ei hachub yn dilyn damwain car.
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
GIG 70
Wedi gweithio i'r GIG? Anfonwch eich lluniau a'ch atgofion at cymru.fyw@bbc.co.uk.
Ffynhonnell y llun, Llun TeuluGwilym Jones a Madge Hinder yn Ysbyty'r War Memorial, Y Rhyl yn 1950
GIG 70
Alicia O’Shea o Drimsaran, ger Llanelli, oedd y cyntaf i roi genedigaeth yn Ysbyty Glangwili ar ddiwrnod pen-blwydd y GIG.
Ddaeth Zavier i’r byd am 02:28 bore’ma...ac mae dal yn effro!
GIG 70
Mae cerdd arbennig wedi ei chreu gan Casia Wiliam, Bardd Plant Cymru er mwyn dathlu'r pen-blwydd.
Bydd y gerdd o dan y teitl 'Ti' yn cael ei arddangos ar wardiau plant ysbytai led led Cymru.
"Roeddwn i am wneud yn siwr y byddai plant yn deall y gerdd, gan mai mewn wardiau plant y bydd hi'n ymddangos, felly mae hi'n syml, ac yn cyffwrdd ar y pethau sy'n gyffredin i ni gyd wrth ymweld ag ysbytai; y bobl garedig, y llenni lliwgar o gwmpas y gwely, ac wrth gwrs, y gofal."
Casia William yn ymweld ag Ysbyty Glangwili
GIG 70
Cyn iddi ddechrau prysuro yn Fferyllfa Ysbyty Gwynedd, fe lwyddon ni i gael gair sydyn efo Yankier Perez o Giwba sydd bellach yn byw yn Llanrug ac yn ymgeisydd Dysgwr y Flwyddyn eleni.
Economeg oedd maes Yankier nôl yn Ciwba, ond bum mlynedd yn ôl fe wenaeth ailhyfforddi fel fferyllydd yn Ysbyty Gwynedd.
Pan gychwynnodd roedd yn dysgu Cymraeg ac yn gloywi ei Saesneg yr un pryd.
"Mae’r Gymraeg yn hollbwysig i siarad gyda chleifion a staff eraill," meddai. Ers y chwyldro yn Cuba mae gan y wlad honno hefyd system iechyd nad oes raid talu amdani fel ein Gwasanaeth Iechyd ni.
Ffynhonnell y llun, bbc
Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda
Yn cyflogi staff o 3,483 Ysbyty Glangwili yw ysbyty mwyaf Bwrdd Iechyd Hywel Dda. Mae yna 385 o welyau yno.
Roedd y 12 mis diwethaf yn rhai prysur i'r uned famolaeth gyda 3,256 o fabanod yn cael eu geni.
GIG 70
Mae Nicole (chwith) newydd ddechrau ei shifft ar y ward cyn-geni, ond mae Emma ar y dde yn dod i ddiwedd ei shifft nos.
Mae Emma wedi bod yma yng Nglangwili ers gadael ei chartref yn Abergwaun am 18:15 neithiwr.
Nawr ma 'da hi dipyn o daith adref..ond chwarae teg mae hi'n dal i wenu!
GIG 70
Mae'n bosib mai un o'r wynebau cyntaf welwch chi wrth ddod drwy brif fynedfa Ysbyty Gwynedd yw John Owen, sy'n cydlynu shifftiau y ddesg flaen.
Mae'n gwneud y swydd ers 10 mlynedd ac mae'n flaenoriaeth iddo wneud yn siwr fod o leiaf un o'r ddau aelod o staff sydd wrth y ddesg yn gallu'r Gymraeg.
Roedd yn falch iawn ddwy flynedd yn ôl pan gafodd gydnabyddiaeth o'i waith caled drwy gael ei wahodd i Arddwest ym Mhalas Buckingham.
GIG 70
Bore da o Ysbyty Glangwili, Caerfyrddin gydag awyr las yn disgleirio dros ben yr adeilad.
Ond nid hynna yw'r olygfa brin ond maes parcio gwag sydd yn ein hwynebu yn gynnar yn y bore... fydd y stori dipyn gwahanol ymhen ychydig oriau!
Post Cyntaf
BBC Radio Cymru
Mae prif weinidog Cymru, Carwyn Jones, yn dweud y dylai pobl dalu mwy o drethi yn y dyfodol er mwyn cynnal y Gwasanaeth iechyd.
Roedd Carwyn Jones yn cael ei gyfweld ar y Post Cyntaf, Radio Cymru, wrth nodi pen-blwydd y Gwasanaeth.
"Os ni mo'yn cael y Gwasanaeth Iechyd ni mo'yn gweld, bydd yn rhaid i bobl dalu mwy o drethi neu yswiriant cenedlaethol."
Pan gafodd ei holi a fyddai o blaid cynyddu trethi yng Nghymru dywedodd y byddai'n well ganddo weld treth ar gyfer y DU.
BBC Cymru Fyw
Mae dros 70,000 o bobl yn cael eu cyflogi yn uniongyrchol gan GIG Cymru - gan olygu mae'r gwasanaeth iechyd yw cyflogwr mwyaf Cymru.
O ran y gweithlu mae 29,524 yn cael eu cyflogi fel nyrsys, bydwragedd neu ymwelwyr iechyd.
Mae yna dros 200 o wahanol yrfaoedd yn amrywio o gynaecolegwyr i beirianwyr sifil.
Staff yn cyrraedd Ysbyty Gwynedd, Bangor, ar gyfer y shifft gynnar
GIG 70
Bydd gohebwyr Cymru Fyw'n crwydro coridorau Ysbyty Glangwili, Caerfyrddin ac Ysbyty Gwynedd, Bangor er mwyn cofnodi'r pobl sy'n gweithio ac yn defnyddio'r GIG ar ddiwrnod ei ben-blwydd yn 70.
