Dyna'r cyfan gan ein tîm ar y llif byw am heddiw, wrth i'r Gweinidog Iechyd gadarnhau y bydd pedair sir arall yng Nghymru yn cael eu gosod dan gyfyngiadau lleol.

Mae'r holl wybodaeth am y cyfyngiadau lleol ym Mlaenau Gwent, Casnewydd, Merthyr Tudful a Phen-y-bont ar Ogwr ar gael ar ein hafan.

Diolch am ddilyn, ac arhoswch yn ddiogel.

Iechyd Cyhoeddus Cymru

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cyhoeddi bod 234 achos newydd o coronafeirws wedi cael eu cadarnhau yng Nghymru.

O'r rheiny roedd 40 yn Rhondda Cynon Taf, 31 yng Nghaerdydd ac 20 ym Mlaenau Gwent.

Mae hynny'n golygu bod y cyfanswm sydd wedi cael prawf positif yma bellach yn 20,878.

Ni chafodd unrhyw farwolaethau eu cofnodi yn y 24 awr ddiwethaf, gan olygu bod y cyfanswm yn aros ar 1,603.

Mae myfyrwyr sy'n dechrau ar fywyd prifysgol y mis hwn yn wynebu "profiad gwahanol iawn" medd UCM Cymru - sefydliad sy'n cynrychioli dros chwarter miliwn o fyfyrwyr o'r sectorau addysg uwch ac addysg bellach.

Yn sgil cyfyngiadau Covid-19, mae nifer o ddigwyddiadau wythnos y glas wedi eu canslo a bydd yn rhaid i fyfyrwyr y flwyddyn gyntaf ffurfio swigod gyda chyd-fyfyrwyr nad ydynt o bosib wedi'u cyfarfod o'r blaen.

Dim ond chwech o bobl o'r un aelwyd estynedig sy'n gallu cyfarfod y tu mewn yng Nghymru.

Dywed Becky Ricketts, o Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr, ei bod yn ofni y bydd unigrwydd yn fwy o broblem eleni.

Mae mwy ar y stori hon ar ein hafan.

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Mae'r actor Michael Sheen yn arwain yr ymgyrch i annog pawb i gael brechiad ffliw eleni.

Mae'r Gwasanaeth Iechyd Gwladol yn paratoi am dymor anodd dros y gaeaf wrth geisio delio gyda Covid-19 a thymor y ffliw arferol.

Mae pobl sy'n gymwys yng Nghymru yn cael ei hannog i gael y brechiad i "warchod eich hunain, eich cymunedau a'r GIG".

Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi lansio eu hymgyrch ffliw fwyaf erioed heddiw.

Mewn fideo gafodd ei baratoi i Fwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr, mae Mr Sheen yn rhybuddio bod Covid-19 yn dal o gwmpas yng nghanol pryderon am ail don o'r haint.

Ffynhonnell y llun, Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr

Mae Prif Weinidog Yr Alban, Nicola Sturgeon wedi dweud ei bod "bron yn bendant" y bydd mesurau newydd i atal coronafeirws yn cael eu cyflwyno yno o fewn "y cwpl o ddyddiau" nesaf.

Dywedodd wrth gynhadledd i'r wasg yno y bydd hi hefyd yn cael trafodaeth â Boris Johnson heddiw a'i bod yn gobeithio y bydd y mesurau newydd yn cael eu cyflwyno "ar y cyd rhwng pedair gwlad" y DU.

Ychwanegodd bod angen gweithredu wrth i nifer yr achosion gynyddu, gan gefnogi'r cyngor gan yr Athro Chris Whitty a Syr Patrick Vallance yn eu cynhadledd nhw y bore 'ma.

Cafodd 255 achos newydd o Covid-19 eu cadarnhau yn Yr Alban yn y 24 awr ddiwethaf.

Ffynhonnell y llun, PA Media

Llywodraeth Cymru

Cafodd Vaughan Gething ei holi ynglŷn ag oedd Llywodraeth Cymru yn ystyried cymryd rhan mewn cyfyngiadau fyddai'n cael eu gosod ledled y DU.

"Mae'n bosib y bydd angen mesurau ledled y DU" meddai'r Gweinidog Iechyd.

Mae disgwyl i Mark Drakeford a Boris Johnson gynnal cyfarfod yn ddiweddarach heddiw.

"Mae'n bosib y bydd mesurau ledled y DU yn cael eu mabwysiadu, ond bydd hynny angen i'r pedair gwlad i weithredu eu grymoedd a'u cyfrifoldebau i wneud hynny," meddai.

"Mae'n gam fydd o gymorth o glywed fod Prif Weinidog y DU yn mynd i siarad â Phrif Weinidog Cymru.

"Y ffordd orau i sicrhau cydweithrediad yw i'r pedair gwlad siarad â'i gilydd ar lefel arweinwyr ar yr un pryd."

Llywodraeth Cymru

Ni fydd myfyrwyr blwyddyn gyntaf yn cael "profiad traddodiadol" wrth ddechrau eu cyrsiau, meddai'r Gweinidog Iechyd.

Dywedodd Vaughan Gething wrth y gynhadledd y byddai unrhyw un sy'n cael eu dal yn trefnu partïon mawr yn wynebu dirwyon mawr.

"Mae'n rhaid i ni ofyn i bobl ganfod ffordd o gael profiad prifysgol sy'n dilyn y rheolau, a derbyn y bydd yn brofiad gwahanol i un traddodiadol," meddai.

Llywodraeth Cymru

Mae'n bosib y bydd angen mesurau ar gyfer Cymru gyfan unwaith eto er mwyn atal lledaeniad coronafeirws, yn ôl y Gweinidog Iechyd.

Ond dywedodd wrth y gynhadledd ei bod yn debygol y bydd y cyfyngiadau yn llai llym na'r rhai a welwyd ym mis Mawrth.

"Mae'n bosib y byddwn ni'n cyrraedd pwynt, os yw'r lledaeniad yn parhau, y bydd angen gweithredu ymhellach ar draws ranbarth o Gymru, neu'r holl wlad," meddai.

"Mae'r cyfyngiadau sydd wedi cael eu cyflwyno yn Rhondda Cynon Taf a Chaerffili yn llai llym na'r rhai ar ddiwedd Mawrth.

"Felly mae'n bosib y bydd mesurau ar gyfer Cymru gyfan, sydd efallai yn fyr o'r mesurau gafodd eu cyflwyno ar 23 Mawrth."

Llywodraeth Cymru

Dywedodd Vaughan Gething y byddai'n cwrdd â chynrychiolwyr deg o siroedd Cymru - o Abertawe i'r ffin gyda Lloegr - ynghyd â byrddau iechyd a'r heddlu fory.

Yn ystod y gynhadledd i'r wasg dywedodd Mr Gething fod pobl yn teithio yn gyson o amgylch y rhanbarth.

"Mae'n gwneud synnwyr pan fydd chwech o'r 10 awdurdod o 18:00 yfory yn destun cyfyngiadau, i gael trafodaeth o'r fath am y rhanbarth," meddai.

"Mae hynny er mwyn sicrhau nad ydym ni ond yn aros i bethau ddigwydd."

Ychwanegodd pe bai angen rhagor o gyfyngiadau ar draws yr holl ranbarth "yna wrth gwrs fe allwn wneud y penderfyniad hwnnw".

Ceidwadwyr Cymreig

Dywedodd llefarydd iechyd y Ceidwadwyr Cymreig, Andrew RT Davies: "Mae'n rhaid i weinidogion a llywodraethau wneud popeth posib i osgoi cyfyngiadau cenedlaethol arall am y byddai'r effaith economaidd ac ar iechyd cyhoeddus yn drychinebus.

"Mae angen i ni weld cyfyngiadau lleol sy'n seiliedig ar ddata manwl a chywir, ac ailddechrau annog pobl hŷn neu fregus i gysgodi.

"Mae'n rhaid i ni oll chwarae ein rhan gan gadw at y rheolau ar gadw pellter cymdeithasol, mygydau a golchi dwylo, a gweld ymgyrch gan Lywodraeth Lafur Cymru i wasgaru'r neges yn effeithiol."

Llywodraeth Cymru

Ychwanegodd y Gweinidog Iechyd nad yw'n gallu rhoi amserlen ynglŷn â pha mor hir y bydd y cyfyngiadau lleol mewn grym.

Ond ychwanegodd bod achosion yn gostwng yn Sir Caerffili ers cyflwyno'r cyfyngiadau lleol, sydd wedi rhoi "nodyn o obaith".

"Mae'n bosib gweld gwelliannau os ydy pobl yn dilyn y rheolau, fel sydd wedi digwydd yng Nghaerffili," meddai.

Dywedodd Vaughan Gething y byddai'n cymryd "tua phythefnos i'r mesurau gael effaith".

Llywodraeth Cymru

Dywedodd Mr Gething y byddai'r cyfyngiadau ym Mhen-y-bont, Blaenau Gwent, Merthyr Tudful a Chasnewydd yr un fath â'r rhai sydd eisoes mewn grym yn Rhondda Cynon Taf.

"Fe fydd pobl ddim yn cael dod i mewn na gadael yr ardaloedd heb esgus rhesymol, fel teithio i'r gwaith neu addysg," meddai.

"Fe all pobl ond cwrdd â'i gilydd yn yr awyr agored am y tro.

"Ni fydd gan bobl hawl i gwrdd ag aelodau o'r teulu estynedig dan do am y tro, na chwaith hawl i ffurfio teulu estynedig.

"Fe fydd yn rhaid i dafarndai a chlybiau gau am 23:00."

Dywedodd y Gweinidog Iechyd y byddai hefyd yn gorfodi tafarndai yn sir Caerffili i gau am 23:00 a hynny yn dilyn "cais gan bartneriaid lleol yng Ngwent" am y fath fesurau.

Llywodraeth Cymru

Dywedodd Vaughan Gething bod Pen-y-bont yn bryder oherwydd bod cynnydd sydyn wedi bod yn nifer yr achosion yno.

Bydd canolfan brofi yn cael ei sefydlu yno yr wythnos hon, meddai.

Ym Mlaenau Gwent dywedodd y Gweinidog Iechyd bod achosion wedi'u cysylltu â thafarndai a diffyg cadw pellter cymdeithasol, ond bod achosion hefyd ymysg staff cartrefi gofal ac ysgolion.

Dywedodd bod yr achosion yng Nghasnewydd wedi lledu yn dilyn parti mewn tŷ ar ddiwedd Awst, a bod hynny yn ei dro wedi gwasgaru o amgylch tafarndai’r sir.

Llywodraeth Cymru

Dywedodd y Gweinidog Iechyd bod yr achosion ym Merthyr wedi'u cysylltu â dau glwstwr, sef cyflogwr mawr a thafarn.

Ond ychwanegodd bod nifer o glystyrau bychan i'w gweld ar draws y sir oherwydd "diffyg cadw pellter".

"I ddechrau roedd mwyafrif yr achosion ymysg grwpiau o bobl ifanc ond nawr ry'n ni'n gweld achosion ym mhob grŵp o ran oedran," meddai Vaughan Gething.

Ychwanegodd bod 34 o bobl yn Ysbyty Brenhinol Morgannwg yn derbyn triniaeth am coronafeirws.

Llywodraeth Cymru

Wrth fanylu ar ei benderfyniad dywedodd Mr Gething fod Pen-y-bont ar Ogwr a Blaenau Gwent wedi dangos cynnydd mwy dros gyfnod o saith diwrnod na'r cyfartaledd ar gyfer Cymru gyfan.

Ychwanegodd fod y cynnydd mewn achosion ym Merthyr a Chasnewydd wedi parhau, er gwaethaf mesurau gan gynghorau lleol yna yn ystod y 10 diwrnod diwethaf.

Fe fydd y cyfyngiadau yn dod i rym yn y pedair sir uchod am 18:00 fory.

Dywedodd Mr Gething hefyd y bydd yn cynnal trafodaethau brys gyda chynghorau sir, byrddau iechyd a heddluoedd yn y de - o Abertawe i'r ffin gyda Lloegr er mwyn trafod y sefyllfa ranbarthol ac a fydd angen rhagor o fesurau.

Llywodraeth Cymru

Mae'r Gweinidog Iechyd wedi cyhoeddi yn y gynhadledd y bydd pedair sir arall yng Nghymru yn destun cyfyngiadau lleol tebyg i'r rheiny sydd eisoes mewn grym yng Nghaerffili a Rhondda Cynon Taf.

Dywedodd Vaughan Gething y bydd cyfnod clo lleol yn dod i rym ym Mlaenau Gwent, Casnewydd, Merthyr Tudful a Phen-y-bont ar Ogwr o 18:00 yfory.

Dros yr wythnos ddiwethaf mae nifer yr achosion wedi cynyddu ym mhob un o'r siroedd hynny.

Ym Merthyr gwelwyd 94.5 o achosion positif ar gyfer pob 100,000 o boblogaeth - y gyfradd uchaf yng Nghymru dros yr wythnos ddiwethaf.

46.2 oedd y ffigwr ym Mhen-y-bont, 45.3 yng Nghasnewydd a 42.9 ym Mlaenau Gwent.

Llywodraeth Cymru

Llywodraeth Cymru

Cyngor Powys

Mae Cyngor Powys wedi cadarnhau bod yn rhaid i leoliad blynyddoedd cynnar yn ne'r sir gau ar ôl i blentyn brofi’n bositif am Covid-19.

Mae Camau Bach Llanfaes yn Aberhonddu wedi cau ar ôl i’r awdurdodau ddweud wrth dri aelod o staff am hunan-ynysu ar ôl i blentyn brofi’n bositif.

Mae 14 o blant eraill yn hunan-ynysu hefyd.

Bydd y lleoliad yn parhau i fod ynghau tan ddydd Gwener, 25 Medi, a dywedodd yr awdurdod bod yn "lleoliad wedi cael ei lanhau’n drylwyr drwyddi draw".

Llywodraeth y DU

Fe allwn ni weld 50,000 o achosion y dydd erbyn canol mis Hydref os nad oes mwy o fesurau yn cael eu cyhoeddi, yn ôl gwyddonwyr Llywodraeth y DU.

Yn ôl Syr Patrick Vallance “fe allai hynny olygu 200 o farwolaethau pob dydd erbyn mis Tachwedd”.

Rhybuddiodd ein bod ar bwynt tyngedfennol yn y pandemig ac rydym yn teithio i’r cyfeiriad anghywir.

Ychwanegodd bod y feirws yn dyblu pob saith diwrnod ar hyn o bryd ac os nad ydy’r pandemig yn newid cyfeiriad, mi fyddwn mewn “sefyllfa anodd”.

Ychwanegodd yr Athro Whitty: “Os nad ydym yn gwneud digon ac mae’r feirws yn mynd allan o reolaeth, mi fydd ‘na nifer sylweddol o farwolaethau uniongyrchol ac anuniongyrchol, ond os rydym yn mynd rhy bell i’r cyfeiriad arall, mi allwn ni wneud niwed i’r economi fydd yn achosi mwy o ddiweithdra a thlodi a gall hyn greu problemau iechyd yn yr hir dymor.

"Mae’n rhaid i ni gadw’r ddwy ochr mewn golwg."

Ffynhonnell y llun, PA Media