Senedd Fyw

Mae cyfarfod llawn o Aelodau Senedd Cymru bellach wedi dechrau - gyda rhai yn y Siambr ei hun, ac eraill yn ymuno dros gyswllt fideo.

Maen nhw'n dechrau gyda chwestiynau i'r Prif Weinidog, Mark Drakeford - gallwch ddilyn y cyfan yn fyw ar y llif byw yma.

Ffynhonnell y llun, Senedd

Mae Coleg Sir Gâr wedi cadarnhau dau achos arall o Covid-19 ymhlith eu myfyrwyr, gan olygu bod cyfanswm y profion positif bellach wedi codi i bump.

Dywedodd y coleg fodd bynnag nad oedd hyn yn newydd eu cyfarwyddyd i fyfyrwyr pynciau U2, sef y dylen nhw hunan ynysu a pharhau i dderbyn eu gwersi ar-lein nes o leiaf dydd Llun 5 Hydref.

Cyngor Blaenau Gwent

Bydd ysgol gynradd ym Mlaenau Gwent yn cau'n gyfan gwbl am bythefnos oherwydd bod cymaint o staff yn gorfod hunan-ynysu ar hyn o bryd.

Dywedodd y cyngor sir y byddai'r addysg yn Ysgol Gynradd Ystruth ym Mlaenau yn parhau i ddigwydd ar-lein, a hynny er lles y disgyblion.

Ychwanegodd yr awdurdod lleol nad oedd yr ysgol yn cau oherwydd achosion Covid-19, ond oherwydd nad oedd modd darparu addysg llawn mewn modd diogel oherwydd y prinder staff.

Mae Blaenau Gwent yn un o bedwar sir newydd yng Nghymru gafodd eu rhoi dan gyfyngiadau newydd ddoe.

Llywodraeth y DU

Dywed Mr Johnson y bydd y mesurau "ond yn gweithio os yw pobl yn cydymffurfio", ac yn tynnu sylw at y rhai "yn ddi-ffael" sy'n torri'r rheolau.

O ganlyniad, dywedodd y byddai cosbau llymach i unrhyw un a fyddai'n torri'r rheolau diweddaraf.

Dywedodd y bydd y dirwyon o £10,000 a gafodd eu rhoi i bobl nad oedd yn hunan-ynysu nawr yn cael ei ymestyn i fusnesau.

A bydd y gosb am fethu â gwisgo mwgwd neu dorri 'rheol chwech' yn dyblu i £200, meddai.

Mae'n bwysig nodi, wrth gwrs, mai mesurau ar gyfer pobl yn Lloegr ydy'r rhain ar hyn o bryd. Bydd Llywodraeth Cymru yn gwneud cyhoeddiad yn ddiweddarach heddiw.

Llywodraeth y DU

Mae'n chwe mis ers i'r cyfnod clo gwreiddiol ddod i rym - a nawr mae Mr Johnson yn awgrymu y gallai'r cyfyngiadau presennol barhau am tua chwe mis arall.

Dywedodd na fyddai Llywodraeth y DU yn gwrando i'r rheiny oedd am adael i'r feirws ledaenu'n naturiol drwy'r boblogaeth - ond nad oedden nhw chwaith eisiau mynd yn ôl i'r math o gyfyngiadau llymach a welwyd ym mis Mawrth.

Mewn ymateb i gyhoeddiad Mr Johnson, dywedodd arweinydd y Blaid Lafur - Syr Keir Starmer - y byddai'n annog pobl i ddilyn cyfarwyddyd newydd y llywodraeth.

Llywodraeth y DU

Mae Boris Johnson wedi cadarnhau sawl mesur newydd yn Lloegr er mwyn ceisio atal lledaeniad Covid-19.

Yn eu plith mae gofyn i bobl unwaith eto i weithio o adref os yn bosib, a gorfodaeth ar dafarndai i gau am 22:00.

Bydd rhaid i gwsmeriaid a staff siopau a'r diwydiant lletygarwch hefyd wisgo masgiau dan do ym mhobman, oni bai am pan maen nhw'n yfed neu fwyta.

Ni fydd mwy na 15 o bobl yn cael mynychu priodasau, a fydd dim mwy na 30 yn cael bod yn bresennol mewn angladdau.

Ychwanegodd bod disgwyl i'r llywodraethau datganoledig gyhoeddi "camau tebyg" nes ymlaen.

Mae disgwyl i Brif Weinidog y DU, Boris Johnson wneud datganiad yn Nhŷ'r Cyffredin unrhyw funud.

Dywedodd Llywodraeth y DU nos Lun y byddai bwytai, tafarndai a bariau yn Lloegr yn gorfod cau am 22:00 o ddydd Iau ymlaen.

Ond yn dilyn trafodaethau yn ystod cyfarfod Cobra y bore 'ma, mae'n debyg y bydd mwy o newidiadau maes o law.

Mae Llywodraeth Cymru eisoes wedi dweud y byddan nhw'n gwneud datganiad ddiweddarach heddiw.

Llywodraeth Cymru

Mae Llywodraeth Cymru wedi dweud y bydd pob ysgol yng Nghymru yn cael offer profi Covid-19 er mwyn ceisio atal lledaeniad y feirws.

Pwysleisiodd y llywodraeth mai dim ond staff sydd yn dangos symptomau ddylai gael prawf, ac y dylen nhw hefyd hunan ynysu tan eu bod nhw wedi cael y canlyniad.

Daw hynny yn dilyn galwad gan undebau addysg i flaenoriaethu profion ar gyfer staff ysgolion.

Ffynhonnell y llun, PA Media

Llywodraeth Cymru

Mae Llywodraeth Cymru bellach wedi rhyddhau datganiad yn dilyn y trafodaethau rhwng Mark Drakeford ac arweinwyr gwledydd eraill y DU yn gynharach heddiw.

"Yn y cyfarfod fe wnaehton nhw drafod sawl cam DU-gyfan y gallen nhw gymryd mewn ymateb i'r cynnydd yn lledaeniad Covid-19 - rhai ohonynt, fel yr angen i weithio i adref ble mae'n bosib, sydd eisoes mewn grym yng Nghymru," meddai llefarydd.

"Bydd y Prif Weinidog yn amlinellu nes ymlaen heddiw pa gamau pellach fydd yn cael eu cymryd yng Nghymru.

"Fe wnaeth y Prif Weinidog hefyd groesawu ymrwymiad Prif Weinidog y DU i gael cysondeb yn y drefn o wneud penderfyniadau ar draws y DU gyfan, gyda llywodraethau datganoledig yn cael rôl glir a phwysig yn y broses honno."

Daw'r sylwadau hynny yn dilyn beirniadaeth gan Mr Drakeford yr wythnos diwethaf o'r diffyg cyfathrebu rhwng Boris Johnson ac arweinwyr y gwledydd datganoledig dros yr wythnosau diwethaf pan oedd hi'n dod at daclo coronafeirws.

Llywodraeth y DU

Ffynhonnell y llun, Getty Images

Mae Llywodraeth y DU wedi penderfynu gohirio cynlluniau i ddechrau gadael i nifer cyfyngedig o gefnogwyr fynychu digwyddiadau chwaraeon yn Lloegr o 1 Hydref ymlaen.

Roedd bwriad i adael hyd at 1,000 o gefnogwyr i mewn i rai gemau a digwyddiadau, ond mae hynny bellach wedi ei oedi yn dilyn cynnydd yn nifer yr achosion.

Dydy Llywodraeth Cymru heb roi unrhyw awgrym eto eu bod nhw'n paratoi i adael i bobl fynychu digwyddiadau chwaraeon.

Ond mae'r penderfyniad ar gyfer Lloegr yn edrych fel cadarnhad na fydd unrhyw dorf yno ar gyfer y gêm gyfeillgar rhwng Cymru a Lloegr yn Wembley ar 8 Hydref.

Mewn ymateb dywedodd Cymdeithas Bêl-droed Cymru mai mater i Gymdeithas Bêl-droed Lloegr a Llywodraeth y DU oedd cael torf yno ai peidio, ond nad oedden nhw wedi cael unrhyw drafodaethau'n ddiweddar am werthiant tocynnau.

Llywodraeth Cymru

Mae Llywodraeth Cymru wedi atgoffa pobl unwaith eto mai dim ond nifer cyfyngedig o bobl - a hynny o'r un cartref estynedig yn unig - sydd yn cael cyfarfod dan do o hyd.

Mae hawl wrth gwrs i hyd at 30 o bobl gyfarfod yn yr awyr agored, cyn belled â'u bod nhw'n cadw at y rheolau ar bellter cymdeithasol.

Mae Prif Weinidog Cymru, Mark Drakeford wedi atgyfnerthu ei neges y dylai pobl yng Nghymru weithio o adref pan fo hynny'n bosib.

Daw ei sylwadau ar ôl i aelod cabinet y DU, Michael Gove ddweud y dylai pobl yn Lloegr weithio o adref os yn bosib. Yn flaenorol, roedd Llywodraeth y DU wedi annog pobl i fynd yn ôl i'r gwaith.

"Yma yng Nghymru dydyn ni erioed wedi newid ein neges ar weithio o adref," meddai Mr Drakeford wrth Sky News.

Ffynhonnell y llun, Getty Images

"Rydyn ni wedi dweud drwy gydol yr amser os gallwch chi weithio'n llwyddiannus gartref, dyna'n union beth rydyn ni am i chi ei wneud.

"Y lleiaf o bobl rydych chi'n cwrdd â nhw, y lleiaf o bellter rydych chi'n ei deithio, y lleiaf o risg rydych chi'n ei beri i chi'ch hun ac i eraill, felly byddwn ni'n atgyfnerthu'r neges honno heddiw ochr yn ochr â'r neges o'r newydd ar lefel y DU."

Cyngor Ynys Môn

Mae Cyngor Môn wedi galw ar drigolion lleol i sicrhau eu bod nhw'n rhoi eu manylion yn gywir ac yn glir pan maen nhw'n ymweld â bwytai a thafarndai ar yr ynys.

Daw hynny yn dilyn achos o dafarn yng Nghaergybi ble mae swyddogion olrhain cysylltiadau wedi methu â chysylltu efo sawl person oedd wedi bod yno yr un pryd â rhywun gafodd brawf Covid-19 positif.

Roedd hynny, medden nhw, am bod llawer o'r manylion un ai heb gael eu hysgrifennu'n glir, neu yn gwbl anghywir.

"O ganlyniad, rydym yn wynebu’r posibilrwydd o’r feirws yn lledaenu yn eang yn y gymuned gan achosi mwy o farwolaethau o ganlyniad i Covid-19, sefyllfa a fyddai’n drychinebus," meddai prif weithredwr Cyngor Môn, Annwen Morgan.

Ychwanegodd: "Dydy o ddim yn anodd ac yn y pen draw fe allech helpu Ynys Môn i osgoi cyfnod clo lleol a mesurau llawer fwy caeth; fel yr ydym wedi’i weld mewn nifer o siroedd eraill yng Nghymru yn ddiweddar."

Mae pryder bod twristiaid o ardaloedd yn Lloegr sydd â chyfyngiadau lleol mewn grym yno yn parhau i allu ymweld â gogledd Cymru.

Mae'n rhaid i bobl sy'n byw yn yr ardaloedd sydd dan gyfyngiadau lleol yn ne Cymru gael "esgus rhesymol" dros groesi ffiniau'r sir, fel mynd i'r gwaith neu addysg.

Ond mae'r rheolau'n wahanol yn Lloegr, ble mae hawl gan bobl sy'n byw dan gyfyngiadau lleol i fynd ar wyliau.

Oherwydd hynny mae pryderon bod pobl sy'n byw mewn ardaloedd yn Lloegr - ble mae lefelau uchel o'r feirws - yn parhau i ymweld â gogledd-orllewin Cymru.

Dywedodd Llywodraeth Cymru mai "mater i Lywodraeth y DU ydy'r mesurau yn Lloegr".

Dywedodd Aelod Plaid Cymru o'r Senedd dros Arfon, Siân Gwenllian: "Dydy o'm i weld yn gwneud llawer o synnwyr i mi fod pobl sy'n byw yng Nghaerffili a'r Rhondda a llefydd eraill sydd bellach mewn clo lleol ddim yn cael teithio allan o'u hardal - a dwi'n cytuno 'efo hynny - ond ar y llaw arall bod pobl sydd mewn sefyllfa debyg iawn i'r trigolion hynny yn cael teithio allan o'u hardaloedd nhw [yn Lloegr]."

Rhybudd bod "rhaid ystyried" cyfyngiadau lleol mewn wyth sir pellach ble mae'r feirws ar gynnydd.

Swyddfa Ystadegau Gwladol

Yng Nghymru, bu un farwolaeth yn ymwneud â Covid-19 a gofrestrwyd yn yr wythnos a ddaeth i ben ar 11 Medi - marwolaeth yn yr ysbyty yn Wrecsam, yn ôl y Swyddfa Ystadegau Gwladol.

Mae hyn dair yn llai na'r wythnos flaenorol a 0.2% o'r holl farwolaethau.

Dyma'r ffigwr wythnosol isaf ers i'r pandemig ddechrau.

Ffynhonnell y llun, ONS

Cafodd Lloegr 97 o farwolaethau yn ymwneud â Covid-19, ac yna Gogledd Iwerddon gyda saith marwolaeth a'r Alban gyda phump.

Mae cyfanswm y marwolaethau cofrestredig sy'n cynnwys Covid-19 yng Nghymru hyd at 11 Medi bellach yn 2,570.

Mae marwolaethau 'gormodol' - sy'n cymharu marwolaethau cyffredinol â'r cyfartaledd pum mlynedd - tua'r un lefel â'r hyn a welsom yn 2015-19. Bu mwy na 2,000 o farwolaethau gormodol yng Nghymru hyd yn hyn eleni.

Diolch am ymuno â ni heddiw. Byddwn ni'n dod â'r newyddion diweddaraf i chi wrth i wleidyddion gyfarfod yn Llundain i drafod cyfyngiadau pellach yn sgil cynnydd yn achosion coronafeirws drwy gydol y DU.

Mae Prif Weinidog Cymru, Mark Drakeford yn y cyfarfod Cobra, gyda Prif Weinidog y DU, Boris Johnson ac arweinwyr Yr Alban a Gogledd Iwerddon i drafod y sefyllfa ar draws y DU.

Yma yng Nghymru, mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi dweud eu bod nhw'n "cadw golwg" ar niferoedd coronafeirws mewn wyth sir, ar ben y rhai sydd eisoes yn destun camau ychwanegol i reoli'r haint.

Mae cyfyngiadau lleol eisoes mewn grym yn Rhondda Cynon Taf a Sir Caerffili, ac am 18:00 heno, bydd trigolion Pen-y-Bont ar Ogwr, Blaenau Gwent, Merthyr Tudful a Chasnewydd yn wynebu cyfyngiadau o'r newydd hefyd.

Ffynhonnell y llun, Getty Images