Llenyddiaeth Cymru

Mae Llenyddiaeth Cymru wedi cyhoeddi datganiad i ddweud y bydd seremoni Llyfr y Flwyddyn yn cael ei chynnal eleni er gwaeth coronafeirws, ond mai yn ddigidol y bydd hynny'n digwydd.

Dywed y datganiad: "Yn dilyn proses o ymgynghori â’r sector lenyddiaeth, rydym wedi penderfynu addasu amserlen a ffurf y Wobr, ac rydym yn falch o gyhoeddi y bydd y gwobrau’n cael eu cynnal yn ddigidol yn ystod yr haf.

"Caiff y Rhestr Fer ei chyhoeddi ar 1 Gorffennaf, a’r enillwyr yn ystod Awst 2020."

Twitter

Dyma fydd aelodau'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ei wneud y bore ma - ac mae modd i chi wrando ar y cyfarfod drwy ddilyn y ddolen isod:

I'r rhai sy'n ystyried torri'r rheolau sy'n ymwneud â theithio yng Nghymru yn dilyn cyhoeddiadau gan lywodraethau Cymru a'r DU dros y dyddiau diwethaf.....

BBC Radio Cymru

Mae Spencer Smith yn byw yn Wrecsam ond yn gweithio yn Amgueddfeydd Ironbridge ger Telford. Ar y Post Cyntaf heddiw dywedodd fod y rheoliadau gwahanol yn ddryslyd.

"Dwi'n gweithio lawr yn Ironbridge, sydd ryw awr i ffwrdd o'r ffin, a mae'r wraig dal i weithio fel athrawes fyny yn y Wirral.

"'Dwi byth yn mynd allan achos gallwn i fynd yn sal, ac mae hi'n poeni gymaint am fynd allan i weithio, a faint o bobl y gallai hi gyfarfod.

"Dyma'r peth sy'n poeni ni fwyaf, be ydyn ni'n fod i neud? Gwrando ar be mae ein llywodraeth ni yn ddweud - aros gatref - neu gwrando ar y cwmni 'da ni'n gweithio iddo nhw, allai ddweud bod rhaid i ni ddod mewn."

Mae'n ymddangos fod dryswch wedi codi'n barod am y newidiadau i fesurau cyfyngiadau cymdeithasol Llywodraeth y DU yn Lloegr.

Yn gynharach y bore ma, mewn cyfweliad ar Radio 4, fe ddywedodd yr Ysgrifennydd Tramor Dominic Raab fod modd i bobl yn Lloegr gyfarfod dau o bobl, gan gynnwys aelodau o'r teulu estynedig, mewn manau cyhoeddus fel parciau.

Fe ddaeth cywiriad chwim gan y llywodraeth ychydig yn ddiweddarach - gan ddweud nad oedd hyn yn gywir.

Twitter

Mae'r ymgynghorydd gwleidyddol Mared Gwyn yn gweithio ym Mrwsel, ac mae hi wedi tynnu sylw at fap o Sbaen sydd yn dangos yn union lle mae cyfyngiadau Covid-19 yn cael eu llacio neu barhau mewn grym.

Wrth i Loegr symud at lacio cyfyngiadau Covid-19 yr wythnos hon i rai gweithwyr, mae i'n gofyn pam nad oes map tebyg wedi ei greu ar gyfer y DU?

Yn ôl y Comisiynydd Heddlu a Throsedd Arfon Jones, roedd y cyhoeddiad gan y Prif Weinidog Boris Johnson y bydd pobl yn Lloegr bellach yn cael teithio y tu allan i’w hardal leol i wneud ymarfer corff wedi gwneud “traed moch llwyr” o'r sefyllfa.

Dywedodd Mr Jones: "Mae gen i bryderon gwirioneddol am nifer y bobl a fydd yn cael eu temtio i heidio i ogledd Cymru, yn enwedig gan nad oes cyfyngiad yn Lloegr ar ba mor bell y gall pobl deithio yn eu ceir i wneud ymarfer corff.

“Y perygl yw y bydd pobl yn teithio i lefydd fel Eryri a Phen Llŷn o ddinasoedd fel Lerpwl, Manceinion a Birmingham oherwydd y byddan nhw’n credu eu bod wedi cael rhwydd hynt i wneud hynny.

“Mae wedi gwneud ein gwaith yma yng Nghymru gymaint yn anoddach ac mae mor ddiangen.”

Twitter

Mae'r Swyddfa Ystadegau Genedlaethol, yr ONS, wedi rhyddhau ystadegau am farwolaethau Covid-19 y bore ma, gan edrych yn benodol ar swyddi'r rhai fu farw.

Ymysg yr ystadegau mae'r ffaith fod marwolaethau menywod oedd yn gweithio yn y diwydiant gofal a hamdden yn sylweddol uwch na marwolaethau menywod yn y boblogaeth yn gyffredinol.

Roedd cyfraddau marwolaeth menywod a dynion oedd yn gweithio yn y sector gofal yn sylweddol uwch hefyd medd yr ONS.

BBC Radio Cymru

Dywedodd Cwnsler Cyffredinol Llywodraeth Cymru Jeremy Miles wrth y Post Cyntaf y bore 'ma: "Mae'r neges wedi newid yn Lloegr, ond ddim yma yng Nghymru - fyddwn ni yn defnyddio'r slogan 'Arhoswch adre'. Wrth gwrs pan 'da chi allan o'r tŷ mae hi'n bwysig bod yn wyliadwrus, ond y neges wreiddiol, y neges ganolog i bobl yng Nghymru yw aros adref, fel y maen nhw wedi bod yn 'neud dros yr wythnosau diwethaf.

"Dyw'r slogan ddim yn rhywbeth gafodd ei drafod rhwng y llywodraethau.

"Wrth gwrs ni yng Nghymru ddim yn credu mai dyma'r amser iawn i newid y slogan, ond wrth gwrs mae e lan i'r Prif Weinidog yn San Steffan i benderfynu hynny ar ran Lloegr.

"Yn ein barn ni mae rhaid cadw at yr hyn ry' ni wedi bod yn neud dros yr wythnosau diwethaf er mwyn gyrru lawr trosglwyddiant y feirws yn ein cymuned ni."

Tro ar fyd i ddisgyblion oedd i fod i sefyll eu harholiadau Safon Uwch yr wythnos hon.

Dywedodd Comisiynydd Heddlu a Throsedd Gogledd Cymru bod neges Boris Johnson y bydd pobl yn Lloegr yn cael teithio o'u hardaloedd i ymarfer corff yn "llanast llwyr".

Mae Arfon Jones yn poeni y bydd pobl nawr yn teithio dros y ffin i arfordir a mynyddoedd Cymru, er bod hynny'n groes i'r rheolau yma.

Pwysleisodd Mr Jones bod y neges gan Heddlu'r Gogledd yr un fath, ac y byddan nhw'n dal i atal ceir ac yn dirwyo pobl oedd heb reswm da i fod allan ar ffyrdd y rhanbarth.

Gyda chanolfannau hyfforddi ar gau, bydd rhaid i bobl â nam golwg aros yn hirach i gael ci.

Mae caniatau i bobl yn Lloegr yrru i le gwahanol ar gyfer ymarfer corff yn anfon "neges ddryslyd" i'r cyhoeddi, medd Ffederasiwn yr Heddlu.

Yn ei neges deledu neithiwr dywedodd Boris Johnson y gall pobl yn Lloegr fynd yn eu ceir, ond yng Nghymru mae'n rhaid gwneud ymarfer corff yn lleol ac ond defnyddio car ar gyfer teithiau hanfodol.

Mae'r neges wedi arwain at bryderon y bydd pobl yn teithio i rannau o Gymru ar gyfer 'ymarfer corff', ond dywedodd Steve Treharne - cadeirydd Ffederasiwn Heddlu De Cymru y byddai hynny'n drosedd o dan reolau Llywodraeth Cymru.

Daily Post

Yn ôl y Daily Post, bydd gweithwyr yn dychwelyd i ffatri cwmni ceir Toyota ar Lannau Dyfrdwy.

Cafodd y ffatri ei chau ganol mis Mawrth oherwydd coronafeirws.