Y beirniaid oedd Manon Steffan Ros, Emyr Llywelyn ac Ioan Kidd - er nad oedd Mr Llywelyn bresennol ar lwyfan y Pafiliwn oherwydd Covid-19.

Wrth draddodi'r feirniadaeth, dywedodd Manon Steffan Ros eu bod yn "chwilio am nofel a fyddai'n deilwng o wobr sy'n cario enw Daniel Owen, un o'r awduron mwyaf medrus, synhwyrus a gafaelgar yn hanes Cymru".

"Roedd ein disgwyliadau felly'n uchel," meddai.

"Mae'n draddodiad wrth draddodi beirniadaeth i rannu'r gwaith i wahanol ddosbarthiadau, ond ma' arna i ofn na fydda i'n gwneud hynny heddiw, gan fod y dosbarthiadau hynny wedi bod yn reit wahanol gan y tri beirniad.

"Ond ma'n saff dweud mod i o'r farn bendant fod y safon yn gyffredinol yn uchel iawn eleni, a 'mod i wedi cael mwynhad gwirioneddol wrth ddarllen bob un.

Enw'r nofel fuddugol yw Capten.

Meinir Pierce Jones yw enillydd Gwobr Goffa Daniel Owen yn Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion 2022.

Fe dderbyniodd yr awdur o Llŷn yr anrhydedd mewn seremoni ar lwyfan y Pafiliwn yn Nhregaron brynhawn Mawrth.

Roedd 14 wedi ymgeisio eleni i greu nofel heb ei chyhoeddi gyda llinyn storïol cryf, heb fod yn llai na 50,000 o eiriau.

Dywedodd un o'r tri beirniad, yr awdur Manon Steffan Ros, fod "y safon yn gyffredinol yn uchel iawn eleni" er nad oedd y tri yn gytûn ar yr enillydd.

Ffynhonnell y llun, bbc

Tybed a fydd teilyngdod yn Nhregaron y prynhawn 'ma?

Mae nifer o Gardis neu bobl sydd wedi ymgartrefu yn y sir wedi ennill yn y gorffennol.

1986 – Abergwaun – Robat Gruffudd

2008 – Caerdydd – Ifan Morgan Jones

2009 – Meirion a’r Cyffiniau – Fflur Dafydd

2011 – Wrecsam a’r Fro – Daniel Davies

2012 – Bro Morgannwg – Robat Gruffudd

2014 – Sir Gaerfyrddin – Lleucu Roberts

2021 – AmGen – Lleucu Roberts

Ffynhonnell y llun, Robert Parry Jones

Manon Steffan Ros yn dweud bod safon y gystadleuaeth yn uchel iawn a'i bod wedi cael boddhad.

Yr Eisteddfod yn anfon dymuniadau da i un o'r beirniaid - Emyr Llywelyn.

Doedd e ddim yn gallu bod yn bresennol oherwydd ei fod yn sâl â Covid.

Er bod cystadlaethau gwreiddiol Eisteddfod 2020 wedi'u gohirio tan eleni penderfynwyd gwobrwyo cyfansoddiadau buddugol Daniel Owen a'r Fedal Ryddiaith yn 2021 er mwyn cefnogi'r diwydiant llyfrau yn ystod cyfnod anodd.

Gan nad oedd Eisteddfod yn 2020 doedd yna ddim cyfrolau buddugol i'w cyhoeddi.

Ym mis Chwefror 2021 dywedodd y Cyngor Llyfrau bod colli cyfrolau'r Eisteddfod - Y Rhaglen, Y Cyfansoddiadau, Y Fedal a'r Daniel Owen - wedi costio oddeutu £100,000 i'r diwydiant llyfrau yn ei gyfanrwydd yn 2020.

Mae'r wobr yn cael ei rhoi am nofel heb ei chyhoeddi gyda llinyn storïol cryf heb fod yn llai na 50,000 o eiriau.

Os fydd teilyngdod, bydd y nofelydd buddugol yn ennill medal a £5,000 yn rhoddedig gan Grŵp Cynefin.

Y beirniaid eleni yw Emyr Llywelyn, Ioan Kidd a Manon Steffan Ross.

Enillodd Lleucu Roberts y wobr am ei nofel 'Hannah-Jane' - sef, yn ôl y beirniaid, "stori bur gonfensiynol, gymunedol a chysurus" am "hen wreigan gysetlyd", ond sy'n amlygu "dyfnder aeddfetach a hwnnw'n un digon dirdynnol ar brydiau".

Ffynhonnell y llun, Eisteddfod Genedlaethol

Mae Disgyblion o Ysgol Gynradd Dyffryn Cledlyn yn paratoi i berfformio yn y Pafiliwn.

Nid dim ond actio yw dawn Nia Caron sydd yn chwarae rhan Anita ar Pobol y Cwm.

Mae hi hefyd yn troi hen sgriptiau a phapurau newydd yn lampau a phowlenni.

Heddiw, aeth Nia â stoc o'i chynnyrch i'w gwerthu ar stondin Mirsi.

Mae Nia yn wreiddiol o ardal Tregaron a neithiwr bu'n lansio cyfrol er cof am ei thad, yr artist Ogwyn Davies.

Ffynhonnell y llun, Mirsi

Rhai o aelodau Côr Meibion y Mynydd yn cwrdd dros beint ar Maes.

Seremoni Medal Goffa Daniel Owen fydd prif ddefod llwyfan y pafiliwn yn Eisteddfod Genedlaethol Ceredigion y prynhawn 'ma.

Yn wahanol i ddefodau y Coroni a'r Cadeirio fe gafodd y cyfansoddiadau ar gyfer Medal Daniel Owen eu cyflwyno yn benodol ar gyfer cystadleuaeth 2022.

Fe wobrwywyd y rhai a gyflwynwyd yn wreiddiol ar gyfer Eisteddfod 2020 y llynedd gan fod y trefnwyr eisoes wedi derbyn y beirniadaethau ar gyfer y wobr nôl ar ddechrau 2020.

Mae Siop y Pethe wedi dod o hyd i ffordd greadigol o ailddylunio’r crys-t Steddfod ar ôl yr oedi annisgwyl!

Mae'r wythnos hon yn wythnos arbennig i Eirioes Ayres, 84, o Dregaron.

Pan yn ifancach arferai ganu llawer iawn mewn eisteddfodau ac mae'n enillydd cenedlaethol.

"Do'n i byth yn meddwl y buaswn yn gweld y Brifwyl yn dod i Dregaron.

"Fe fyddai'n yn mynd i'r Orsedd - Eirioes Cwm Dŵr yw f'enw ac yn mynd i bob rhagbrawf gan feddwl mai fi yw'r beirniad!

"Dwi wrth fy modd," meddai.

Os na gawsoch chi gyfle i glywed Owain Tudur Jones a Malcolm Allen ar Lwyfan y Llannerch ddoe, gwrandewch ar y bennod arbennig nawr ar BBC Sounds.

Ar sgwâr Tregaron mae cerflun uchel o ddyn yn syllu i lawr arnoch. Cerflun Henry Richard, yr Apostol Heddwch, yw hwn.

Pwy oedd Henry Richard?

• Heddychwr a anwyd yn Nhŷ Gwyn, Tregaron yn 1812.
• Dechreuodd yn gynnar yn ei yrfa ymddiddori ym mhroblemau heddwch.
• Penodwyd ef yn 1848 yn ysgrifennydd y Gymdeithas Heddwch, ac aeth i Frwsel i gynhadledd gydwladol ar y pwnc.
• Bu'n weithgar iawn yn y blynyddoedd dilynol yn trefnu cynadleddau mewn gwahanol wledydd ac yn gofalu am rai o gyhoeddiadau'r gymdeithas.
• Ceisiodd hefyd ddehongli Cymru i'r Saeson (soniai amdano'i hun fel lladmerydd); ysgrifennodd i'r Wasg Saesneg i esbonio helynt Beca, ac yn 1866 cyhoeddodd gyfres o lythyrau ar gyflwr cymdeithasol a gwleidyddol Cymru.
• Bu farw yn Nhreborth, ger Bangor, 20 Awst 1888, a chladdwyd ef ym mynwent Abney Park, Llundain.
• Mae iddo gofgolofn yno hefyd yn ogystal ag ar sgwâr Tregaron.

Wedi iddyn nhw golli sawl Eisteddfod a diwedd Eisteddfod Llanrwst yn 2019 mae yna wledd yn disgwyl gwersyllwyr Maes B eleni.

Ac ydi mae e wedi agor a hynny ar ddydd Mawrth.

Yn agor cystadleuaeth ola’r diwrnod sef y Côr i rai 60 oed a throsodd mae Côr Nefi Blws o Gaerdydd.

Na chi ddim am gael eich disgrifio fel rhywun sy'n 'Dala'r Slac yn Dynn'!

Ciws bwyd yn dipyn tawelach - oes llai ar y maes o bosib oherwydd y rhagolygon?

Wedi dweud hynny, does dim cymaint o law â hynny wedi bod yn Nhregaron heddiw, dim ond ambell i gawod.