Be' sydd i ginio heddiw?

Mae'r Pentre Bwyd yn llawn dop gydag eisteddfodwyr yn llenwi boliau a 'mochel rhag y glaw.

Mae Mali Fflur yn joio bod yn yr eisteddfod am y tro cyntaf, gyda'i rhieni Megan a Mathew o Hendy-gwyn.

Yn ôl allan ar y maes, a dydy'r tywydd yn gwneud dim i atal yr hwyl.

Mae Celyn a Hannah o Sanclêr yn mwynhau'r diwrnod yn hyfforddi criw ifanc Aelwyd Hafodwennog, cyn y byddan nhw wrthi'n cystadlu ddiwedd yr wythnos.

Mae’n bosib mai doctor fyddai Siân James wedi bod yn hytrach na cherddor, oni bai am yr Urdd.

Dywedodd Llywydd y Dydd ei bod yn cysidro gyrfa yn y byd meddygol tan iddi gymryd rhan yn Sioe Ieuenctid yr Urdd yn 1977.

“Roedd yn un o’r profiadau hynny sy’n newid cwrs eich bywyd a’ch dirnadaeth o bwy ydych chi,” meddai yng nghynhadledd i’r wasg.

“Ro’n i’n lodes fach swil ac yn gorfeddwl popeth a dwi’n cofio mynd yn ôl ar ôl y clyweliad ac roedd yn un o’r teimladau od yna bod rhywbeth wedi newid, rhywbeth wedi shifftio a ro’n i’n gwybod bod hyn am fy rhoi i ar lwybr gwahanol.”

Ac wrth brofi’r cynnwrf gefn llwyfan wrth ddisgwyl i berfformio’r sioe yn Theatr Felinfach fe wnaeth Siân James, sydd bellach wedi rhyddhau 10 albwm ac yn aelod o’r grŵp Pedair, ei phenderfyniad.

Meddai: “Dwi jest yn cofio meddwl ‘ia - dyna dwi eisiau ei wneud gweddill fy mywyd’. “Ro’n i’n 15 oed ac mewn amrantiad ro’n i’n gwybod be’ o’n i eisiau gwneud. Ro’n i eisiau bod yn ddoctor ar y pryd ac aeth hynny drwy’r ffenest - a doedd canlyniadau CSE mathamateg ddim yn help!

“A fan yma ydw i 40 mlynedd yn ddiweddarach, yn dal i wneud be’ dwi’n caru gwneud a fydda i’n fythol ddiolchgar i’r Urdd a Theatr Ieuenctid yr Urdd am hynny.”

Oes, mae 'na rywfaint o fwd ar y maes erbyn hyn ar ôl bore gwlyb, ond peidiwch â phoeni, dydy’r glaw ddim yn stopio pobl rhag mwynhau hwyl y ffair!

Yn sgil trafferthion yn y maes parcio nos Lun, mae'r Eisteddfod yn dweud eu bod wedi "dyblu nifer yr allanfeydd, dolen allanol" fydd ar gael o heddiw ymlaen.

Gofynnodd y mudiad i bobl ddilyn yr arwyddion wrth adael y maes, "yn ogystal â chyngor stiwardiaid a'r heddlu".

Dyma brosiect Plethu yn perfformio ar lwyfan yr Arddorfa. Maen nhw’n cyfuno clocsio a Bollywood!

Bydd y criw yn un o dri prosiect yr Urdd sy’n mynd i fod yng ngŵyl Lorient eleni.

Bydd gwaith y prif wobrau llenyddol ar gael i’w darllen yn syth ar ôl y gwobrwyo eleni.

Os bydd teilyngdod, bydd gwaith y Fedal Ddrama, y Gadair a’r Goron yn cael eu cyhoeddi gan Cyhoeddiadau'r Stamp ac ar werth ar y maes.

Ac mae’r artist ifanc o Faldwyn, Aur Bleddyn wedi dylunio’r cloriau mewn ymateb i waith yr enillwyr.

Dywedodd Iestyn Tyne o Gyhoeddiadau’r Stamp: “Nid syniad newydd ydi hyn, wrth gwrs, ac rydan ni’n cymryd llawer o ysbrydoliaeth ar gyfer y gyfres o’r pamffledi yr arferai’r eisteddfod eu cyhoeddi rhwng y 50au a’r 70au; pamffledi oedd ar gael ar ddiwedd pob seremoni fel bod modd darllen y gwaith yn syth.

“Mae’n hawdd anghofio yng nghanol y cyffro mai’r gwaith llenyddol ei hun sydd wrth graidd y cyfan, ac mai cyrraedd cynulleidfa gyda’r gwaith hwnnw ydi un o brif fanteision ennill gwobr o’r fath.”

Bydd y gwaith ar werth yn stondin Cyhoeddiadau’r Stamp ar y maes ac o holl siopau lyfrau lleol ble caiff Cyhoeddiadau’r Stamp eu gwerthu.

Oes ’na fath beth ag estroniaid? Steffan Tudor o’r National Space Academy fuodd yn cynnal sesiwn ddifyr iawn am y gofod yn y GwyddonLe.

Cyfle i weld siwt ofod go iawn, a chreu a saethu rocedi - fel wnaeth Iwan o Ysgol Llanedi, Pontarddulais. ’Drychwch ar y botel yn hedfan ar dde y llun isod!

Fe fydd cystadleuaeth newydd PobUrdd yn cychwyn am y tro cyntaf heddiw - coginio pedwar traybake yw’r her.

Pob lwc i'r rhai sy'n cystadlu!

Mae’r Urdd wedi cyhoeddi eu bod yn gobeithio cynnig gwyliau haf i 1,000 o blant a phobl ifanc difreintiedig yn 2025.

Ar faes yr Eisteddfod heddiw fe ddywedodd un rhiant bod ei phlant, sydd mewn addysg Gymraeg ond o deulu di-Gymraeg, wedi cael profiadau bythgofiadwy diolch i Gronfa Cyfle i Bawb.

Ers 2019 mae’r Urdd wedi gofyn i unigolion, cwmnïau a chynghorau i noddi plant a phobl ifanc o deuluoedd o incwm is fedru mynd i un o wersylloedd y mudiad. Bydd 350 yn cael mynd am ddim eleni, ond y flwyddyn nesaf y gobaith yw cyrraedd targed o 1,000.

Fe wnaeth dau o blant Emily Bolwell o Risga, Casnewydd, fynd i wersyll Glan-llyn llynedd. Dywedodd eu bod wedi creu ffrindiau newydd a chael y cyfle i ddefnyddio eu Cymraeg tu allan i’r ysgol.

Mewn cynhadledd i’r wasg heddiw, dywedodd: “Mae un o fy merched eisiau bod yn athrawes mewn ysgol gynradd drwy gyfrwng y Gymraeg a wnaeth hyn agor ei llygaid i’r cyfleoedd a’r holl bethau mae’r Urdd yn ei wneud.”

Ychwanegodd Siân Lewis, Prif Weithredwr yr Urdd: “Mae’r Urdd - a’r Gymraeg - yn perthyn i bawb, ac mae’n bwysig i ni fel mudiad i estyn allan a sicrhau bod cyfleodd ar gael ac yn cael eu cynnig i bob plentyn yng Nghymru.”

Fe edrychwn ymlaen am ychydig rŵan, at brif seremoni'r dydd - y Fedal Ddrama.

Efallai y gwelsoch chi ddoe, ond mae 'na newid i'r prif seremonïau eleni gyda phob un yn cael eu cynnal yn y Pafiliwn Gwyn o dan arweiniad Iestyn Tyne.

Gofynion y gystadleuaeth oedd cyfansoddi drama neu fonolog addas i’w pherfformio ar unrhyw gyfrwng, ar gyfer dim mwy na dau actor, heb fod dros 15 munud o hyd.

Fe fydd y seremoni yn dechrau am tua 14:30.

Y drefn am weddill yr wythnos yw:

• Dydd Mercher: Medal y Dysgwyr a Medal Bobi Jones
• Dydd Iau: Y Gadair
• Dydd Gwener: Y Goron
• Dydd Sadwrn: Y Fedal Gyfansoddi

Dafydd ac Ifan o Ddinbych yn cael hwyl tu allan i'r Pafiliwn Gwyrdd

Wrth annerch y wasg ddydd Mawrth, dywedodd y gantores Sian James, un o lywyddion y dydd heddiw ei bod yn "fythol ddiolchgar i fudiad yr Urdd a Theatr Ieuenctid yr Urdd".

Dywedodd mai ei hoff atgof o fod yn aelod o'r Urdd oedd "cystadlu gydag Ysgol Gynradd Llanerfyl ac Ysgol Uwchradd Llanfair Caereinion gydol fy mhlentyndod".

Ychwanegodd bod y ffaith i'r Eisteddfod ddychwelyd i Sir Drefaldwyn "yn golygu cymaint" iddi.

Dywedodd Linda Griffiths, un arall o lywyddion y dydd heddiw ei bod yn "caru Sir Drefaldwyn".

Dywedodd fod y sir yn un "ddwyieithog iawn, 'di ddim yn ardal hawdd i’r bobl sy’n trio hyrwyddo’r Gymraeg yn y sir, maen nhw’n gorfod gweithio'n galed iawn i gael y tegwch a’r statws i’r Gymraeg”.

Ychwanegodd ei bod yn "codi'n het i bobl Maldwyn i gael y steddfod nôl yn y sir".

Bydd tri o brosiectau'r Urdd yn teithio i ŵyl Interceltique Lorient sy'n cael ei chynnal rhwng 12-18 Awst - gŵyl sy’n denu dros 700,000 o bobl.

Dyma’r tro cyntaf i’r Urdd gael gwahoddiad i fod yn rhan o’r ŵyl, ac felly wedi dewis Aelwyd yr Ynys fel y côr llwyddiannus i berfformio yno.

Yn sgil cefnogaeth ariannol cynllun TAITH bydd dau brosiect arall yn cael y cyfle hefyd, sef prosiect Twmpdaith a phrosiect Plethu.

Yn siarad yng nghynhadledd y wasg fore Mawrth, dywed Llio Maddocks fod y cyfle yma yn rhan o weledigaeth Syr Ifan ab Owen Edwards i "gyfathrebu dros ffiniau a datblygu yn ddinasyddion hyderus y byd”.

Mae'n braf o hyd ym myd Barbie...

Disgyblion Ysgol Gymraeg Y Trallwng yn paratoi i gystadlu yn y Perfformiad Theatrig Bl 6 ac iau.

Mae gan y Mudiad Meithrin stondin yn yr Eisteddfod eto eleni, ond yn ôl Prif Weithredwr y mudiad maen nhw "wedi gorfod gwneud pethau'n wahanol" y tro hwn.

Mae'r mudiad wedi rhybuddio eu bod yn wynebu "penderfyniadau anodd" yn sgil heriau ariannol, ac mae Gwenllian Lansdown Davies yn dweud y bydd hynny'n cael effaith ar eu presenoldeb "ym mhob sioe, gŵyl ac eisteddfod eleni".

"Dwi'n meddwl 'bo ni wedi gorfod newid yr arlwy ond fydd y croeso yr un mor gynnes, a ma' 'na le cysurus a chyfforddus gyda llwyth o adnoddau chwarae," meddai.

Bydd digwyddiad arbennig yn stondin y mudiad heddiw i lansio sianel Dewin a Doti.

Wedi anghofio'ch côt law?

Ewch draw i babell Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru fel Menna o Abercraf, ger Abertawe.

Mae Prif Weithredwr yr Urdd yn dweud eu bod "wedi ymateb" yn dilyn trafferthion i rai wrth geisio gadael y maes nos Lun.

Fe wnaeth yr Eisteddfod ymddiheuro neithiwr am yr "anghyfleustra" yn sgil trafferthion wrth geisio gadael y maes parcio.

Dywedodd rhai wrth Cymru Fyw eu bod yn aros dros awr mewn ciw i adael, gan symud ychydig fetrau yn unig yn y cyfnod.

Yn siarad fore Mawrth, dywedodd Prif Weithredwr yr Urdd, Sian Lewis bod y diwrnod cyntaf yn "arbennig o dda, tan tua 17:30 pnawn ddoe".

Yn siarad ar raglen Dros Frecwast, dywedodd: "Dio ddim yn rywbeth 'da ni'n hapus fod o 'di digwydd ond 'da ni wedi ymateb.

"Mae trafodaethau wedi digwydd hefo Cyngor Sir Powys, hefo'r heddlu ac hefo'r Urdd neithiwr... a 'da ni'n gobeithio rhoi rhyw fath o gyhoeddiad allan yn fuan iawn...

"'Da ni'n trio datrys y broblem."

Mae Lliwen a Nyfain wedi deffro yn gynnar i gystadlu gydag Adran Bro Alaw ar y gystadleuaeth Grŵp Cerddoriaeth Greadigol.