Mae ‘na thema pêl-droed amlwg i addurniadau sawl un o’r stondinau ar y maes yr wythnos yma, gan gynnwys gwasg Y Lolfa. Tybed pam?

Ac ydy, mae'n gohebydd ni wrth ei fodd...

Mae Ysgrifennydd Cymru wedi canmol yr "amrywiaeth" sydd bellach ar faes yr Eisteddfod, wrth gymharu hynny a natur "geidwadol" y Brifwyl yn y gorffennol.

Ar ymweliad â Thregaron, dywedodd Robert Buckland ei bod hi'n amser "cyffrous" i'r iaith wrth bwysleisio cefnogaeth Llywodraeth y DU i'r amcan o filiwn o siaradwyr.

Fe siaradodd rywfaint o Gymraeg ar ddechrau ei anerchiad yn y gynhadledd i'r wasg, cyn troi at y Saesneg, gan fynegi "tristwch" yn ddiweddarach nad oedd yn medru'r iaith yn fwy rhugl.

"I lawer ohonym ni, dydy Eisteddfodau ddim yn unig yn rhan o'n hanes diwylliannol, ond adlewyrchiad o Gymru heddiw," meddai mewn cyfweliad a BBC Cymru.

"Mae'n ddiddorol nodi'r amrywiaeth sydd yma ar y maes.

"Dwi'n meddwl ein bod ni wedi adnabod yn hanesyddol fod yr Eisteddfod Genedlaethol, mewn sawl ffordd, yn sefydliad ceidwadol gydag 'c' fach. Ond does dim rhaid iddi fod yn amddiffynnol.

"Mae'r twf yn yr iaith, a'r targed i gyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg, yn gyfnod gyffrous."

Er fod yr iaith yn bwnc datganoledig, meddai, pwysleisiodd "ymrwymiad" Llywodraeth y DU i gyrraedd y targed hwnnw sydd wedi ei osod gan Lywodraeth Cymru.

Dywedodd mai "tipyn bach" o Gymraeg oedd ganddo'n bersonol, a hwnnw'n "Gymraeg tafarn", ond y byddai'n hoffi dysgu mwy ar yr iaith ryw ddydd.

"Roedd hi'n dristwch mawr yn fy mhlentyndod fod fy mam-gu a thad-cu yn siaradwyr Cymraeg iaith gyntaf, ond yn y cyfnod yna chafodd hi ddim ei phasio lawr i fy mam," meddai.

"Mae hynny'n destun edifeirwch a rhwystredigaeth mod i ddim wedi gallu rhannu yn hynny."

Siân o Ruthun yn cael torri ei gwallt gan Richard yn stondin Olew.

Dyma’r tro cynta i’r stondin fod ar y Maes - roedden nhw yma ddoe ac yma heddiw, ac ma pob slot bellach yn llawn!

Mae trefnwyr yr Eisteddfod Genedlaethol wedi cyhoeddi mai'r arweinydd côr, Gwyn Nicholas, yw enillydd Medal Goffa Syr TH Parry-Williams eleni.

Mae'r fedal yn cael ei rhoi yn flynyddol i unigolyn sydd wedi gwneud cyfraniad gwirioneddol yn eu hardal leol, gyda phwyslais arbennig ar weithio gyda phobl ifanc.

Dywed y trefnwyr fod "dylanwad a chefnogaeth ymarferol Gwyn Nicholas wedi ysbrydoli cenedlaethau o bobl ifanc yn eu milltir sgwâr dros gyfnod o hanner canrif a mwy".

Fe wnaeth cyn-reolwr taliadau gyda'r Gwasanaeth Iechyd o Lanpumsaint, Sir Gâr dderbyn y fedal ar lwyfan y Pafiliwn brynhawn Llun.

Dei Tomos fu’n holi Daniel Huws a Gruffudd Antur yn sgwrs gyntaf y bore, a hynny am y 'Repertory of Welsh Manuscripts and Scribes' gafodd ei gyhoeddi’n ddiweddar.

Mae’r gyfrol yn cwmpasu 1,000 o flynyddoedd o hanes llawysgrifau Cymru, a hynny wedi bod yn waith llafur Dr Huws am dros 30 mlynedd ers ei ymddeoliad. Bu Gruffudd Antur yn ei helpu yn ystod blynyddoedd olaf y gwaith, “ac oni bai am hynny… fyddai’r gwaith erioed wedi gweld golau dydd,” meddai Dr Huws.

Mae Eisteddfod Ceredigion wedi denu nifer fawr o gystadleuwyr a pherfformwyr lleol - yn eu plith Merched Soar a oedd yn diddanu ar y Maes amser cinio.

Ymhlith cystadleuwyr y dawnsio disgo, hip hop neu stryd roedd disgyblion Ysgol Bro Pedr yn Llanbed.

Yn ei araith o’r Maen Llog, fe gyfeiriodd yr Archdderwydd, Myrddin ap Dafydd, at yr angen i sicrhau hawliau pobl i gerdded yn rhydd beth bynnag eu hil a'u cefndir.

Galwodd am yr hawl i bobl gael triniaeth iechyd ac i alaru yn eu hiaith eu hunain ac fe ddyfynnodd un o feibion amlyca' Tregaron, yr heddychwr Henry Richard, gan alw am sicrhau heddwch yn Ewrop, ac ymwrthod, meddai, ag imperialaeth Rwsia ac America.

Ar lwyfan y Pafiliwn, Aelwyd yr Ynys o Fôn oedd yn agor cystadleuaeth y Parti Cerdd Dant o dan 25 - pedwaredd cystadleuaeth y dydd heddiw.

Cadwch lygad ar ein tudalen ganlyniadau am holl ganlyniadau'r wythnos a chlipiau o'r enillwyr.

Ffynhonnell y llun, bbc

Ben Lake, yr AS lleol, yw Llywydd y Brifwyl eleni ac yn sŵn y ffanffer ar y Maes dywedodd ei fod e'n hynod o falch bod y Brifwyl yn ymweld â Cheredigion a'i fod yn edrych ymlaen.

Bu farw Wyn a Richard Jones o'r grŵp Ail Symudiad o fewn mis i'w gilydd yn 2021 ond roedd y gân a gyfansoddon nhw ar gyfer cyhoeddi Eisteddfod Ceredigion dair blynedd yn ôl yn atseinio ar y Maes ar ddechrau'r seremoni urddo fore Llun.

"Cân roc gynta'r Maen Llog," meddai'r Archdderwydd Myrddin ap Dafydd wrth dalu teyrnged i'r brodyr o Aberteifi.

Cafodd ‘Mas ar y Maes’ ei gyflwyno fel rhan o arlwy’r Eisteddfod yng Nghaerdydd yn 2018, fel dathliad o’r gymuned LDHT+.

Bydd y digwyddiadau hyd yn oed yn fwy niferus eleni, meddai Iestyn Wyn (canol), gan gynnwys dwy noson yn y Pafiliwn - Cabarela ar nos Fawrth, a’r Parti Pinc nos Iau.

Ymhlith y sgyrsiau eraill fyddan nhw’n eu cynnal ar y maes yr wythnos hon fydd trafodaeth ar gynrychiolaeth LDHT+ o fewn llenyddiaeth yng Nghymru, gan gynnwys llyfrau plant.

Mae'r Orsedd wedi cyrraedd y Cylch i urddo’r aelodau newydd.

Dechreuodd y seremoni gyda theyrnged i’r brodyr Richard a Wyn o Ail Symudiad wrth i’r gân a gyfansoddon nhw ar gyfer cyhoeddi'r Eisteddfod gael ei chwarae dros yr uchelseinyddion wrth Gylch yr Orsedd.

Mae enillwyr prif wobrau'r Brifwyl yn cael eu hurddo'n dderwyddon a dyma nhw'n mwynhau yng nghwmni Huw Stephens yng nghefn y llwyfan.

Ymhlith y rheiny yng nghynhadledd i’r wasg yr Eisteddfod fore Llun, roedd Ysgrifennydd Cymru, Robert Buckland.

Mae Mr Buckland bellach yn AS Ceidwadol dros South Swindon, ond mae’n wreiddiol o Lanelli.

Fe ddechreuodd ei gyfarchiad yn y Gymraeg, cyn troi i'r Saesneg i ganmol yr amrywiaeth y mae wedi ei weld yn arlwy y Maes hyd yma.

Dywedodd y bydd yn cynnal trafodaethau gyda phenaethiaid S4C yn ddiweddarach yn y dydd.

“Hoffwn i bwysleisio fy nghefnogaeth i fel Ysgrifennydd Cymru i’r targed o gyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.”

Mae'n ddiwrnod y Coroni a derbyn aelodau newydd i'r Orsedd ac am fore heulog iddynt orymdeithio o gwmpas y Maes.

Roedd Gruff o Lanrug wedi mwynhau cyngerdd Dafydd Iwan ar Lwyfan y Maes neithiwr a'r orymdaith lusernau i ddilyn - ac wedi cael siwmper i gyd-fynd â’i hoff gân hefyd.

Grŵp dawnsio disgo/hip-hop/stryd - mae Genod Anti Karen o Gaernarfon yn mwynhau ar y Maes cyn i'r cystadlu ddechrau.

Ffynhonnell y llun, bbc

BBC Radio Cymru

Trystan Ellis-Morris a Shân Cothi sy'n dod â'r diweddaraf o'r Eisteddfod i wrandawyr Radio Cymru yr wythnos yma.

Mae'r rhaglen yn dechrau nawr am 11.

Fe fydd Hywel Gwynfryn yn ymuno â nhw ar brydiau ac hefyd yn cyflwyno rhaglen o uchafbwyntiau'r Eisteddfod gyda Rhiannon Lewis ddydd Sul nesaf.

Mae Ffion Emyr yn crwydro'r Maes drwy'r wythnos yn cyfarfod â chymeriadau'r brifwyl.

Gallwch wrando unrhyw bryd ar ap BBC Sounds.

Cerys Angharad yw cystadleuydd cyntaf y dydd yn y Rhuban Glas Offerynnol o dan 16.

Peidiwch â cholli eiliad o'r cystadlu, hawliwch eich Sedd yn y Pafiliwn ar wasanaeth BBC iPlayer.