'S e John Angus MacAoidh a' chiad cheannard a bh' air CnaG nuair a thoisich e ann an 1984.

Mhol e an obair a rinn leithid Fhionnlaigh MhicLeòid nach maireann le Comhairle nan Sgoiltean Àraich mus do thòisich CnaG.

Ach anns an fharsaingeachd, bha cùisean a' coimhead doirbh dhan Ghàidhlig aig àm sin, thuirt e.

Aig an toiseach, bha iad a' cleachdadh foghlam, ealain agus craoladh mar ionnstramaidean a ghabhadh cleachdadh. Thòisich CnaG cuideachd a' dol a-steach dha na coimhearsnachdan 's ag obair am measg òigiridh.

Tha Dòmhnall MacNèill air a' cho-labhairt a chur air a casan a-nise.

'S e cathraiche Comataidh Gàidhlig CnES, Dòmhnall MacSuain, a tha a-nise sa chathair is deasbad gu bhith ann eadar ceannardan ChnaG thar nam bliadhnaichean.

Tha e a' gealltainn fealla-dhà - agus 's e John Angus MacAoidh a bhruidhnneas an toiseach.

'S e siud a' cheist a chuir am fear-naidheachd againn Dòmhnall Moireasdan is co-labhairt Chomunn na Gàidhlig dìreach air tòiseachadh.

Tha Dòmhnall air a bhith ag aithris air suidheachadh a' chànain fad iomadh bliadhna is tha e ann an Steòrnabhagh airson na co-labhairt an-diugh.

Gheibhear artaigil Dhòmhnaill an seo.

Chuala sinn bho John Angus MacAoidh, Ailean Caimbeul agus Dòmhnall Màrtainn, a bha nan ceannardan air CnaG thar nam bliadhnaichean.

Tha Ciorstaidh NicDhùghaill ag ràdh gu bheil FtMG a' soirbheachadh anns an Eilean Sgitheanach ach gu bheil a' choimhearsnachd san fharsaingeachd air atharrachadh gu mòr is gu bheil seo air buaidh a thoirt air a' Ghàidhlig.

Thuirt i gu bheil cuid de na caraidean aice nach eil misneachail gu leòr an cànan a chleachdadh ged a chaidh iad tro FtMG.

Tha Iain Mac a' Ghobhainn ag ràdh gu bheil esan a' dol eadar Tiriodh is Glaschu. A' bruidhinn air Aithris na Maidne, thuirt e gu bheil barrachd chothroman aige Gàidhlig a bhruidhinn sa bhaile mhòr seach aig an taigh ann an Tiriodh.

'S ann aig 10:00m. a bhios cùisean a' faighinn gu dol gu ceart aig Taigh-òsta a' Chaladh ann an Steòrnabhagh.

An toiseach tha panail ann le cathraiche ChnaG is cuid de na seann cheannardan - a bh' againn an sin air Aithris na Maidne - a' deasbad "Leasanan às an eachdraidh".

Mu 11:45m. cluinnear bhon Leas-Phrìomh Mhinistear Ceit Fhoirbeis.

Feasgar bidh sùil gu mòr air an òigridh - gu dearbh sin tiotal na h-òraid aig 1:45f. bho cheannard ChnaG Dòmhnall MacNèill.

Cluinnear an uair sin mu thoraidhean suirbhidh òìgridh ChnaG - air an do bhruidhinn Mgr MacNèill air Aithris na Maidne - agus cuideachd bho dhithis de dh'oifigearan na buidhne aig ìre na coimhearsnachd.

Bidh cuideachd tron là seiseanan deasbaid le cothrom air beachdan is molaidhean a chur air adhart.

Cumaidh sinn am fiosrachadh ribh.

Tha John Angus ag ràdh gu bheil buaidh na Beurla an-còmhnaidh cho làidir is gu bheil e doirbh do dhaoine bruidhinn ann an cànan mura h-eil misneachd gu leòr aca.

Thuirt Ailean Caimbeul gu bheil e deatamach gun tèid èisteachd ris an òigridh fhèin is stiùir a ghabhail bhuapa.

Eadar seo is 9:00m. tha sinn a' cluinntinn bho thriùir a bha nan ceannardan air CnaG thar nam bliadhnaichean: John Angus MacAoidh, Ailean Caimbeul agus Dòmhnall Màrtainn.

Tha Iain Mac a' Ghobhainn ag ràdh gu bheil esan a' dol eadar Tiriodh is Glaschu - is gu bheil barrachd chothroman aige Gàidhlig a bhruidhinn sa bhaile mhòr seach aig an taigh ann an Tiriodh.

Thuirt Iain Stephen gu bheil cùisean nas fheàrr ann an Uibhist a Deas, ach tha e mothachail nach eil òigridh an eilein cho làidir a thaobh cleachdadh a' chànain 's a tha feadhainn nas sine.

Anns an Eilean Sgitheanach tha Ciorstaidh NicDhùghaill ag ràdh gu bheil FtMG a' soirbheachadh ach gu bheil a' choimhearsnachd san fharsaingeachd air atharrachadh gu mòr is gu bheil seo air buaidh a thoirt air a' Ghàidhlig.

Tha i ag ràdh gu bheil caraidean aice fhèin a chaidh tro FtMG nach eil a-nise a' faireachdainn misneachail gu leòr an cànan a bhruidhinn gu cunbhalach.

'S ann air òigridh a tha fòcas na co-labhairt an-diugh.

Ach dè cho furasta, no duilich, is tha e saoil san là a th' ann, clann Eileanach àrach gu bhith fileanta sa Ghàidhlig?

Tha Alasdair MacLeòid air a bhith a' rannsachadh ann an Leòdhas agus san Eilean Sgitheanach.

Criomag bhideo bho Cheannard Chomunn na Gàidhlig, Dòmhnall MacNèill a' mìneachadh do Dhòmhnall Moireasdan mu chuid de na figearan a fhuair iad san sgrùdadh a rinn a' bhuidheann am measg òigridh.

Tha Aithris na Maidne an-dràsta a' dol tro na naidheachdan spòrs - nam measg atharrachadh ann am poileasaidh dhrùgaichean Chomann na Camanachd.

Tha àrd-oifigear ùr na buidhne ag ràdh gur e foghlam seach deuchainnean a chleachdas iad gus dèiligeadh ri drugaichean san spòrs.

Dhearbh Ruari Davidson nach deach aon deuchainn a dhèanamh san dà bhliadhna mu dheireadh, a dh'aindeoin is gun robh Comann na Camanachd air innse ann an 2023 gum biodh deuchainnean a' tòiseachadh.

'S e siud an teachdaireachd mhisneachail a thàing à Sadie Drye, a stèidhich 'Cabag' ann an Glaschu còmhla ri Eilidh Chandler. Tha iadsan ag ràdh, a dh'aindeoin nan dùbhlan a th' ann, gu bheil dòchas aca mu shuidheachadh na Gàidhlig.

Tha Annabel NicIllinnein air a bhith a' bruidhinn riutha is ri Gàidheil òga eile ann an Glaschu.

Gheibhear tuilleadh an seo.

Tha an t-Oll. Ó Giollagáin ag ràdh nach eil gu leòr de "thaic phragtaigeach" ann fhathast airson na Gàidhlig aig ìre na coimhearsnachd.

Thuirt e gu bheil gnothaichean ann am Bile ùr nan Cànanan "samhlachail" is nach tig an t-adhartas a tha a dhìth bhuapa.

Gu dearbh, tha e ag ràdh nach robh adhartas ann bho chaidh an leabhar fhoillseachadh ann an 2020.

Thuirt Ceannard Chomunn na Gàidhlig, Dòmhnall MacNèill, a bha a' bruidhinn ri Dòmhnall Moireasadan air Aithris na Maidne, gun robh e air a mhisneachadh le sgrùdadh a rinn CnaG am measg òigridh.

Tha deasbad mòr air a bhith ann mun leabhar "The Gaelic Crisis in the Vernacular Community" bho nochd e ann an 2020.

Cluinnidh Aithris na Maidne an ceartuair bhon Ollamh Conchúr Ó Giollagáin, a bha os cionn an rannsachaidh sin.

Sgioba Aithris na Maidne a' craoladh beò à Taigh-òsta a' Chaladh an Steòrnabhagh

Tha Mgr MacNèill ag ràdh gun robh e air mhisneachadh le na chaidh de dhaoine òga an sàs ann an sgrùdadh a rinn CnaG am measg òigridh. Fhuair iad 1,200 freagairt - barrachd na bha dùil.

A thaobh nam freagairtean sin, thuirt e gun tuirt cuid mhath de na daoine òga sin gun robh iad a' call misneachd sa Ghàidhlig às dèidh aois 11 is e den bheachd gu bheil gnothach aige seo ri modal FtMG aig ìre na h-àrd-sgoile.