Papurau Bro yn mynd o nerth i nerth

Papurau bro ar werth mewn siop yng Nghaernarfon

Wrth i'r tirlun newyddiadurol weld newidiadau sylweddol yng Nghymru, mae yna un rhan o'r diwydiant sydd wedi aros yn sefydlog - y papurau bro.

Ers degawdau mae rhwydwaith o dros 50 o bapurau bro misol wedi bod yn adrodd hanesion cymunedau Cymru a hynny yn y Gymraeg.

Er bod cylchrediad papurau newydd traddodiadol yn gostwng, gyda nifer o deitlau yn cael eu huno, mae'r papurau bro - sy'n cael eu cynnal gan wirfoddolwyr - wedi llwyddo i gadw cylchrediad sefydlog o tua 56,000 y mis.

Cyn hir bydd papur bro newydd yn dechrau yn Y Fenni, yr ardal olaf yng Nghymru sydd heb bapur bro ar hyn o bryd.

Erbyn hyn mae mwy a mwy o wefannau Saesneg lleol hefyd yn ymddangos yng Nghymru, fel y Caerphilly Observer a Wrexham.com.

Mae Glyn Tomos, golygydd Papur Dre yng Nghaernarfon, yn credu fod apêl y papurau bro yn syml.

"Mae pobl am weld eu hunain yn y papur, " meddai.

"Dyna sut mae mesur llwyddiant. A phe na bai pobl yn gweld eu hunain, yna wnawn nhw ddim prynu," meddai.

Mae tua 1,200 yn prynu Papur Dre, sef tua un ym mhob pump o oedolion Caernarfon.

Gwirfoddolwyr sy'n dosbarthu'r papur, tra bod y tudalennau yn llawn o hysbysebion gan fusnesau lleol.

"Mae'r pwyslais ar bobl Caernarfon, sut maen nhw'n byw eu bywydau a chymeriadau'r ardal," meddai Mr Tomos.

Mae gwirfoddolwyr yn hanfodl i lwyddiant y papurau bro fel Papur Dre

Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn gweld gwerth i'r papurau bro.

Y llynedd fe wnaethant gyfrannu £88,880 i 52 o bapurau bro.

Fe wnaeth adroddiad blynyddol llywodraeth ar yr Iaith Gymraeg yn 2016 ddweud fod yna "le pwysig iawn i'r papurau bro ym mywydau cymunedau Cymru".

Yn ogystal â straeon traddodiadol am wleidyddiaeth leol, capeli, ysgolion lleol a Merched y Wawr, mae'r papurau, yn enwedig y fersiynau digidol, yn rhoi mwy mwy o bwyslais ar newyddion.

Dywed Emma Meese, un o olygyddion Pobl Caerdydd, fod y papur wedi torri nifer o straeon newyddion.

"Y ni wnaeth holi yn gyntaf pam fod arwydd newydd gorsaf Heol y Frenhines yn uniaith Saesneg. Fe wnaeth hynny droi yn ymgyrch ar-lein. Rydym hefyd wedi bod yn ymgyrchu am ysgol Gymraeg newydd i ardal Grangetown.

"Mae ein darllenwyr yn weithgar iawn ar Twitter, ac rydym yn cyrraedd cynulleidfa wahanol."

Y Dinesydd oedd papur bro cyntaf Cymru

Yng Nghaerffili mae'r Observer yn dangos fod arddull papurau bro hefyd yn gallu apelio at ddarllenwyr yn Saesneg.

Dywedodd Richard Gurner ei fod o wedi sefydlu'r papur ar ôl teimlo yn "rhwystredig" nad oedd yn gallu cael newyddion lleol.

Erbyn hyn mae gan y papur dri o staff cyflogedig a chylchrediad o tua 10,000.

Y golygydd Richard Gurner gyda rhifyn cyntaf y Caerphilly Observer

Ond mae yna anawsterau hefyd.

Mae nifer darllenwyr Papur Dre wedi gostwng o 1,600 i 1,200.

Dywed y golygyddion fod hyn yn rhannol oherwydd yr ymroddiad i werthu drwy ddefnyddio siopau lleol, a bod nifer o'r rheiny wedi rhoi'r gorau i fasnachu.

Ond mae'r papur, sy'n 18 oed, wedi moderneiddio er mwyn denu darllenwyr newydd, ac erbyn hyn mae'n cynnwys tudalennau lliw.

Maer' holl erthyglau i'w cael ar-lein, ar ap yn ogystal â Facebook a Twitter.

"Roedd yn rhaid addasu, Mae pobl am weld lliw, mae'n rhaid i'r papur edrych yn dda yn y siop," meddai Glyn Tomos.

Problem arall yw bod nifer y gwirfoddolwyr yn lleihau.

"Fe ddechreuom ni pan yn ein 40au hwyr - erbyn hyn rydym yn ein 60au cynnar.

Felly mae'n golygu trio denu rhai iau i gyfrannu, ac o bosib i gymryd yr awenau pan ddaw'r amser ."