'Colli hyder' mewn bandio ysgolion

Mae pennaeth ysgol uwchradd yng Ngwynedd yn honni fod dull newydd o gategoreiddio perfformiad - bandio - yn amherffaith.

Dywedodd Neil Foden, pennaeth Ysgol Friars ym Mangor, fod hyder yn y system fydd yn dechrau ym mis Rhagfyr eisoes wedi ei golli.

"Dyw ysgolion ddim yn deall y system, a'r argraff rydym yn ei gael yw nad yw gweision sifil yn ei ddeall chwaith felly pa obaith sydd i rieni?" gofynnodd.

Dywedodd llywodraeth Cymru fod bandio yn rhoi darlun clir i rieni am berfformiad ysgol.

Maen nhw'n dweud fod bandio yn defnyddio data cenedlaethol ar berfformiad ysgol i osod ysgolion mewn grwpiau sy'n dangos gwelliant o gymharu ag ysgolion eraill yng Nghymru.

Mae bandio yn defnyddio pedwar math o ddata:

• Rhai canlyniadau TGAU

• Faint sy'n gymwys i gael cinio ysgol yn rhad ac am ddim

• Record presenoldeb

• Cynnydd dros gyfnod o flynyddoedd.

Mae Ysgol Friars yn dyddio nôl i'r 16eg ganrif, ond mae'r ysgol fodern wedi cael blwyddyn ardderchog gydag 80% o ddisgyblion yn llwyddo i gael graddau A i C mewn arholiadau safon uwch.

Ond dywed Mr Foden y gallai bandio fod yn gamarweiniol, ac na fydd efallai yn adlewyrchu gwir berfformiad ysgol.

"Mae'r system yma yn ffordd amherffaith o fesur ysgolion," meddai.

'Camarweiniol'

"Er enghraifft, pe bai ni'n gallu recriwtio saith o blant ychwanegol o gartrefi difreintiedig sy'n gymwys i gael cinio ysgol yn rhad ac am ddim, er nad ydym wedi gwneud dim i wella ein perfformiad ein hunain fe fyddem bron yn sicr yn codi yn y tabl.

"Byddai ein perfformiad yn sydyn yn edrych yn well.

"Yn amlwg nid yw hynny'n sefyllfa iach. Gallai fod yn gamarweiniol."

Dywed Plaid Cymru y byddai cynllun bandio llywodraeth Cymru yn tanseilio ysgolion

Bydd y system newydd yn weithredol ym mis Rhagfyr, ond mae ysgolion eisoes wedi cael gwybod dros dro ym mha fandiau y byddan nhw.

Mae llywodraeth Cymru yn mynnu fod bandio yn wahanol iawn i dablau ysgolion.

Ond pryder Plaid Cymru yw mai dyna fel y bydd y cyhoedd yn ei gweld hi.

"Nid yw Plaid Cymru am weld ein hysgolion yn cael eu gor-reoli," meddai llefarydd y blaid ar addysg.

"Mae'r gweinidog Llafur yn ceisio enwi a chodi cywilydd ar ysgolion y mae o'n ystyried sydd yn tan-berfformio, ond y cyfan wnaiff hyn yw eu tanseilio ymhellach.

"Mae'r gweinidog addysg ei hun wedi cyfadde' fod tablau ysgolion yn 'or-syml' a 'dinistriol' ond eto mae'r dal i'w sefydlu yng Nghymru o dan enw arall.

'Rhan allweddol'

"Mae'r hyn y mae'r gweinidog wedi cyhoeddi hyd yma ond yn pwysleisio'r bwlch rhwng ysgolion 'da' ac ysgolion 'drwg' heb ddatrys y rhesymau am y methiant."

Dywedodd llywodraeth Cymru y byddai bandio yng nghalon yr agenda i wella ysgolion a'i fod yn "rhan allweddol" o'i rhaglen lywodraethu.

"Nid mater o labelu, enwi a chodi cywilydd a chreu tabl amrwd yw hwn," meddai llefarydd ar ran llywodraeth Cymru.

"Mae'n fater o osod ysgolion mewn grwpiau er mwyn adnabod pa rai sydd angen ein cefnogaeth a pha rai y gallwn ddysgu ohonynt.

"Mae'r wybodaeth bandio dros dro sydd eisoes wedi eu creu wedi bod yn ddefnyddiol dros ben wrth ddangos pa ysgolion sydd yn tan-berfformio.

"Yn y tymor hir bydd bandio, ynghyd â'r newidiadau eraill yr ydym yn eu gwneud, yn ein cynorthwyo i wneud gwelliannau effeithiol i'n system addysg"