Lynette White - Y Cefndir
- Cyhoeddwyd
Cafodd Lynette White, 20, ei llofruddio ar Chwefror 14, 1988
Cafodd Lynette White, 20 oed, ei llofruddio mewn fflat uwchben siop fetio yn ardal Trebiwt o Gaerdydd ar ddydd San Ffolant 1988.
Roedd wedi ei thrywanu mwy na 50 o weithiau.
Daeth yr achos llys a ddilynodd yn un o'r enghreifftiau mwyaf o gamweinyddu cyfiawnder ar ôl i dri dyn lleol gael eu carcharu ar gam.
Yn 1990 cafodd Steven Miller, Yusef Abdullahi a Tony Paris, Tri Caerdydd, eu carcharu am oes.
Cafodd y dyfarniad ei ddiddymu ddwy flynedd yn ddiweddarach yn dilyn apêl.
Yna yn 2003, 15 mlynedd ar ôl y llofruddiaeth, fe wnaeth Jeffrey Gafoor, 38 oed o Lanharan gyfaddef i ladd Ms White ar ôl cael ei ddal drwy brawf DNA newydd.
Ar ôl achos Gafoor fe dderbyniodd Tri Caerdydd ymddiheuriad llawn gan Brif Gwnstabl Heddlu'r De.
Cafodd Ms White ei thrywanu dros 50 o weithiau gan Gafoor ar ôl iddo newid ei feddwl ynglŷn â thalu am ryw.
Ar ôl achos Gafoor fe wnaeth Heddlu'r De gychwyn ymchwiliad o'r newydd i "ddod at wraidd yr hyn a ddigwyddodd yn yr ymchwiliad gwreiddiol a pham".
O fewn 10 mis i ddechrau'r ymchwiliad cafodd 100,000 o dudalennau o wybodaeth eu hail ymchwilio a chasglwyd 155 o ddatganiadau newydd.
Roedd Gafoor ymhlith y tystion, dioddefwyr a'r rhai o dan amheuaeth sydd wedi cael eu cwestiynu.
Cafodd ffeiliau ar 11 o bobl eu cyflwyno i Wasanaeth Erlyn y Goron ar amheuaeth o wyrdroi cwrs cyfiawnder.
Penderfynwyd dwyn achos yn erbyn tri o bobl am roi tystiolaeth ffug yn yr achos gwreiddiol - Mark Grommek, 50, Leanne Vilday, 40, ac Angela Psaila, 43.
Plediodd y tri yn euog.