Dathlu Rosh Hashanah yng Nghymru

Eleni, mae gŵyl Rosh Hashanah yn cael ei chynnal dros 14 a 15 Medi. Mae Zoe Tudur, sy'n Iddewes ac yn byw yng Nghaerdydd, wedi bod yn siarad gyda Cymru Fyw am yr ŵyl arbennig hon a'i phwysigrwydd iddi hi.

Dechrau newydd

Rydyn ni'n agosáu at amser pwysig iawn yn y calendr Iddewig, ac yn bersonol, Rosh Hashanah yw fy hoff ŵyl Iddewig.

Dyma'r flwyddyn newydd Iddewig, amser i adlewyrchu a dathlu beth 'dyn ni'n ei obeithio fydd yn ddechrau newydd, melys.

Mae Iddewiaeth yn dilyn calendr y lleuad, felly mae Rosh Hashanah ar ddyddiad gwahanol bob blwyddyn, ond bob tro tua mis Medi, ac yn para' deuddydd. Eleni byddwn ni'n croesawu'r flwyddyn 5776.

Mae 'na nifer o arferion crefyddol 'dyn ni'n cadw atyn nhw yn ystod Rosh Hashanah, ond mae yna hefyd nifer o draddodiadau 'dyn ni'n eu dilyn, a rhain yw'r pethau dwi'n eu hoffi.

Mae'r 'Shofar' yn cael ei ganu i nodi diwedd yr ŵyl a dechrau'r 10 diwrnod o edifeirwch sydd rhwng Rosh Hashanah a Yom Kippur, sef y dydd mwyaf sanctaidd yng nghalendr yr Iddewon

Arferion a thraddodiadau

Yn y pen draw, dathlu cread Adda ac Efa mae Rosh Hashanah, y Dyn a'r Ddynes Gyntaf a'u rôl nhw o fewn y ddynoliaeth, fel a nodwyd gan Dd-w (dydyn ni ddim yn ysgrifennu Ei enw yn llawn, rhag ei gymryd yn ofer). Mae felly am y berthynas rhwng D-w a dyn.

Un o'r prif ddefodau yw gwrando ar gân y Shofar - sef corn maharen sy'n cael ei ganu yn y Synagog. Mae'r Shofar yn cael ei chwythu wrth i'r haul fachlud ar noswaith olaf Rosh Hashanah fel cydnabyddiaeth o alwad y bobl i'w Brenin, ond hefyd fel cri o edifeirwch gan fod hyn yn nodi'r 10 diwrnod o edifarhau sy'n dilyn Rosh Hashanah.

Bwydydd melys i nodi blwyddyn felys

Fodd bynnag, mae hefyd elfennau eraill sy'n arwyddocaol i mi ar lefel bersonol. I mi, mae Rosh Hashanah yn llawn arogleuon, blasau a thraddodiadau sydd nid yn unig yn f'atgoffa o fy mhlentyndod ond hefyd yn ategu fy hunaniaeth fel Iddewes, sydd yn hynod bwysig i mi.

Yn gyntaf, oherwydd yr adeg o'r flwyddyn, mae yna'n aml goncyrs a mes ar y llawr, sydd wastad yn fy atgoffa o Rosh Hashanah, ac fel yn ystod gwyliau eraill Iddewig, rydyn ni'n dathlu gyda'n teuluoedd a llawer o fwydydd blasus.

Dros y deuddydd, rydyn ni'n bwyta llawer o fwyd melys, sydd yn symbol o'r flwyddyn newydd felys rydyn ni'n gobeithio amdani - rydyn ni'n bwyta afalau gyda mêl wedi ei daenu drostyn nhw, ac yn rhannu cacennau mêl â chyfeillion.

Mae'r bwydydd melys yn adlewyrchu'r gobaith am flwyddyn newydd felys

Eleni, byddaf i, fy ngŵr a'n plant yn croesawu Rosh Hashanah yn nhŷ fy rhieni. Byddwn ni'n cynnau canhwyllau, llefaru bendithion a bydd fy rhieni yn paratoi pryd ar gyfer ein teulu a ffrindiau er mwyn cael dathliad mawr. Fore drannoeth, byddwn ni'n mynd i'r Synagog.

Y genhedlaeth nesaf

Does dim yn bwysicach i mi na phasio'r traddodiadau hyn sy'n rhan o Rosh Hashanah ymlaen i'm plant.

Nid yw plant Iddewig yn mynd i'r ysgol dros y Dyddiau Mawr Sanctaidd Iddewig, ac fel yr unig Iddew yn ei ysgol Gymraeg, mae fy mab wedi cael caniatâd arbennig i beidio mynychu dros Rosh Hashanah. Mae'r ysgol yn wych am barchu a deall nad ydyn ni'n cymryd rhan mewn unrhyw arferion crefyddol eraill.

Mae hi'n arfer i ddymuno blwyddyn newydd hapus a iach i bawb, felly fel y dywedwn ni, "L'shana tova".