Ysbrydion tŷ ni

Un o ffilmiau mawr yr haf yn y sinemâu yw fersiwn newydd o'r ffilm boblogaidd 'Ghostbusters'. Ond ai creadigaeth y dychymyg yn unig yw ysbrydion?

Allwedd yn troi...

Mae Betsan Moses wedi ei argyhoeddi bod 'na ysbryd yn cadw cwmni iddi hi a'i gŵr yn eu cartref yng Nghaerdydd

"Pan 'naethon symud i'r tŷ bron i 10 mlynedd yn ôl mi gafodd fy ngŵr deimlad yn syth nad oedd e'n dŷ cynnes.

"Fe fuodd e yn ddifrifol wael ar ôl cael triniaeth a aeth yn anghywir. Ers hynny mae'n llawer mwy sensitif i glywed ac i weld pobl o'r ochr draw. Felly oni'n ymwybodol efallai mai dyna oedd e'n sôn amdano, ond roedden ni'n meddwl y bydde y peth yn iawn a symudon ni fewn."

"Bron yn syth ar ôl symud i mewn fe roedd pethe anarferol yn digwydd. Bydde pethe'n symud o'n mlaen i, drws a oedd wedi ei gloi yn cael ei ddad-gloi o'n mlaen i, ffenestri double glazing yn agor o'n blaenau ni ac o'n i'n gweld yr allwedd yn troi.

"Dwi wedi gweld afalau ac ati yn cael eu taflu dros y stafell, gyda fi a fy ngŵr yn eistedd yno'n bwyta. Mi roedd yna wynt echrydus yn y tŷ hefyd, ac roedd e wastad yn oer, hyd yn oed yn ganol haf.

"drws a oedd wedi ei gloi yn cael ei ddad-gloi o'm mlaen i"

Bendithio'r tŷ

"Mi drodd y sefyllfa yn un amhosib. Byddwn i'n codi yn y bore a bydde'r drws ffrynt ar agor, er ei fod wedi cael ei gloi ai folltio a phopeth. Felly fe benderfynon ni bod rhaid i ni gael cymorth. Aethon ni at offeiriad a daeth e yma i fendithio'r tŷ, Ond ddaeth dim o hynny.

"Wedyn fe gafon ni exorcist i mewn. Ro'dd hi'n dweud ei bod yn amlwg bod presenoldeb ysbryd hen ddyn yno, ac oni hyd yn oed yn gallu ei glywed e'n gwneud te ac ati. Ond ro'n i'n ymwybodol bod 'na bresenoldeb aflan yno hefyd, ac ar hwnnw o'n i eisiau cael gwared.

"Pan aethon ni lan lofft, wrth iddi fynd mewn i'r stafell wely ym mlaen y tŷ, heb gair o gelwydd, mi gafodd hi ei thaflu o un ochr y stafell i'r llall. Ac yn llythrennol fe wnaeth hi weiddi "pawb i gau lawr" ac yn y blaen. Fe wnaeth hi gyfaddef nad oedd hi'n ddigon cryf i gael gwared ar y presenoldeb aflan 'ma.

"Ond roedd hi wedi llwyddo i gael gwared ar y rhan fwyaf o'r ysbrydion - naw i gyd! Eglurodd hi fod yna bedwar dyn yn y stafell gefn, ac mi roedd yna dri phlentyn. Ond dywedodd hi gan fod y gŵr yn gallu siarad â nhw ei fod yn denu eneidiau coll.

"Nes ymlaen dywedodd ffrind wrtha i am wrach wen odd yn gallu cael gwared o ysbrydion. Wnes i siarad efo hi ar y ffôn. Mae'n swnio'n hollol bizzare, ond roedd hi'n dweud "dwi yn dy gegin di" a "o, ti di bod yn darllen y llyfr 'na". Er nad oedd hi 'rioed 'di bod yn tŷ ni, roedd hi'n gallu dweud yn union beth oedd ynddo fe."

"Yn rhyfeddol ar y ffôn ro'n i'n clywed cŵn yn udo, ac fe ddywedodd hi "pan glywi di'r cŵn, dyna'r diwedd".

"Dyn ni yn dal i gael ambell i brofiad rhyfedd, ond dwi ddim yn cael y rhai aflan fel o'r blaen. Mae'r drysau'n aros ar glo nawr er fy mod i'n dal i glywed yr hen ddyn yn gwneud tê, ond dydi hynny ddim yn broblem. Ro'dd ei wraig e mewn cartref, felly aros amdani hi oedd e, doedd e ddim eisiau croesi."

Oes yna ysbrydion?

Seicig

Mae'r Prifardd Elwyn Edwards o'r Bala wedi bod yn ymdrin ag ysbrydion ers dros 30 mlynedd:

"Mae cael ysbrydion yn y tŷ yn eithaf cyffredin, yn enwedig mewn tai lle mae 'na blant, gan fod plant yn eu denu nhw mwy nag oedolion Mae pawb yn cael ei eni'n seicig.

"Mae 'na ambell i adeilad yn cadw ysbrydion am ganrifoedd ddigwyddodd rhywbeth yn y tŷ. Ond fel arfer y person sy'n denu nhw, gan fod y person sy'n seicig.

"Mae'r ddawn i gysylltu efo'r ysbrydion wedi datblygu gen i. 'Dwi'n gallu gweld ysbryd ar y ffôn pan mae rhywun yn ffonio yn dweud eu bod yn gallu gweld yr ysbryd yn y tŷ. Mae'n bosib meithrin dawn fel yna drwy ymarfer.

"Roedd 'na Gymro yn byw ochra Llundain a oedd yn cysylltu yn eithaf aml. Roedd o 'di prynu lluniau dyfrlliw, llawer ohonyn nhw, mawr a bach. Roedd o'n taeru bod y lluniau yn cael eu newid yn y nos. Roedd y lliwiau yn dyfnhau, adar yn mynd i mewn, coed yn cael eu hychwanegu, er bod 'na wydr dros y llun.

"Tra roedd o'n dweud yr hanes wrthai ro'n i'n cael llun yn fy mhen o'r arlunydd, Ffrancwr oedd o. Oni'n gweld darlun ohono, beth oedd yn ei wisgo, y farf bychan ar ei ên, a'r enw Jacques.

"Rhyw bythefnos wedyn es i gyfarfod ysbrydegwyr ochrau Harlech, odd 'na bedwar ona ni yno ond doeddwn i ddim yn nabod y lleill. 'Naeth na un ohonyn nhw edrych arna i a dweud "dalia mlaen efo'r cysylltiad Ffrengig 'na , mi rwyt ti ar y trywydd iawn", roedd o'n medru darllen be oedd yno i.

Mae 'na rai yn taeru iddyn nhw weld ysbryd yng nghoridorau Castell Bodelwyddan

Ysbrydion gwarcheidiol

"Ges i sgwrs arall efo'r gŵr yn Llundain, a ddwedodd bod y lluniau wedi eu prisio gan arwerthwr. Dywedodd nad oedd llawer o werth iddyn nhw, ond eu bod nhw i gyd yn arddull Jacques Martin.

"Wedi iddo edrych ar Jacques Martin yn y cylchgrawn, cafodd ei eni tua 1850 ac roedd o wedi byw yn Ffrainc am ryw 20 mlynedd, ac ro'n i'n gwybod yn iawn wedyn mai fo oedd o wedyn.

"Ges i alwad ffôn gan rywun yn dweud bod 'na ysbryd yn y tŷ. Roedd eu merch ar fin mynd i'r coleg. Ddwedes i wrthyn nhw am ffonio nôl petaen nhw yn dal i gael trafferth wedi i'r ferch adael. 'Naethon nhw ddim ffonio. Ro'n i'n gwybod mai 'r ferch oedd yn seicig yn y tŷ. Mae merched yn fwy sensitif o lawer na dynion wrth gysylltu ag ysbrydion.

"O'n i'n arfer mynd mewn i'r byd ysbrydol yn llawn a mynd mewn i drans trwm. Dwi di stopio gwneud hynny, achos oni'n mynd drwy farwolaeth yr ysbryd, rŵan fydda i'n mynd i drans ysgafn a dwi'n gweld y ddau fyd, y byd yma a'r byd nesaf.

"Mae rhywun yn gallu mynd i drans yn rhywle, yn y car neu rhywle. Dwi'n gallu ei reoli o, a does neb yn gallu dod drwodd imi heb fy mod i yn fodlon. Mae gennym ni hefyd ysbrydion gwarcheidiol, ac mi fydda i'n gofyn i rheiny am arweiniad o hyd. Mae ganddom ni i gyd bobl i edrych ar ein holau ni o'r byd hwnnw."