Y cyn heddwas a'r troseddwr rhyw Gordon Anglesea wedi marw

Gordon AngleseaAndrew Price

Mae cyn swyddog gyda Heddlu Gogledd Cymru a gafwyd yn euog o droseddau rhyw yn erbyn plant wedi marw.

Cafodd Anglesea, oedd yn 79 ac o Hen Golwyn, ei ddedfrydu i 12 mlynedd yn y carchar ym mis Tachwedd.

Roedd wedi camdrin dau fachgen rhwng 1982 ac 1987.

Dywedodd llefarydd ar ran y Gwasanaeth Carchardai: "Bu farw carcharor HMP Rye Hill, Gordon Anglesea yn yr ysbyty heddiw am tua 09:30.

"Fel gyda phob marwolaeth yn y carchar, bydd yr Ombwdsmon Carchardai a Phrofiannaeth annibynnol yn ymchwilio."

Cafodd ei farwolaeth ei gadarnhau gan gyfreithiwr Anglesea, Jonathan Wall, o gwmni Burton Copeland.

Cafodd ei arestio fel rhan o Ymgyrch Pallial i honiadau hanesyddol o gam-drin plant.

Yn dilyn achos llys, cafwyd yn euog o ymosod yn anweddus ar ddau fachgen yn y 1980au.

Roedd wedi apelio yn erbyn yr euogfarn.

Gordon Anglesea: Llinell Amser

  • 1967 - Mae Anglesea yn dechrau ar ei yrfa fel heddwas yn Sir Caer, cyn ymddiswyddo yn dilyn tor-priodas. Mae'n ymuno gyda'r heddlu yn Sir y Fflint yn ddiweddarach

  • 1976 - Caiff ei ddyrchafu i fod yn arolygydd yn Wrecsam, cyn cael cyfrifoldeb am ardal Bromfield yn ddiweddarach. Mae'r ardal yn cynnwys cartref plant Bryn Estyn

  • 1978 - Mae'n sefydlu canolfan bresenoldeb i bobl ifanc ar ran y Swyddfa Gartref yn Wrecsam

  • 1988 - Caiff ei ddyrchafu i fod yn uwcharolygydd yr heddlu ym Mae Colwyn

  • 1991 - Mae'n ymddeol o'r heddlu wedi 34 blynedd o wasanaeth. Mae papur newydd yr Independent On Sunday yn cyhoeddi erthygl am ei gysylltiadau gyda chartref Bryn Estyn. Caiff straeon tebyg eu cyhoeddi yn yr Observer, Private Eye ac mewn rhaglen deledu gan HTV Wales

  • 1994 - Mae'n dwyn achos enllib yn erbyn pedwar cwmni cyhoeddi a darlledu. Mae'n ennill yr achos ac yn derbyn £375,000 am y niwed i'w enw da

  • 1997 - Mae Anglesea yn ateb cwestiynau am gamdrin rhyw honedig o flaen tribiwnlys camdriniaeth Gogledd Cymru

  • 2000 - Dywed Adroddiad Waterhouse nad oedd honiadau am Anglesea "wedi eu profi"

  • 2014 - Cafodd ei arestio a'i ryddhau ar fechnïaeth gan swyddogion o Ymgyrch Pallial - ymgyrch oedd yn ymchwilio i honiadau o gamdrin plant mewn cartrefi gofal yn y gogledd

  • 2015 - Caiff ei gyhuddo o droseddau rhyw hanesyddol

  • 2016 - Rheithgor yn ei gael yn euog o bedwar trosedd yn erbyn dau fachgen ac mae'n cael ei garcharu am 12 mlynedd.