Gallai ffermwyr gael eu talu i warchod yr amgylchedd

Gallai gwaith amgylcheddol gynnwys lleihau'r perygl o lifogydd trwy adfer coetiroedd ger afonydd

Bydd ffermwyr yng Nghymru yn derbyn arian ychwanegol i gwblhau gwaith sy'n gwarchod ac ehangu'r amgylchedd o dan gynlluniau newydd yn dilyn Brexit.

Fe fydd disgwyl i ffermwyr weithio gydag arbenigwyr i ddatblygu cynlluniau ar gyfer ffermydd unigol.

Ond nid oes cadarnhad ar hyn o bryd faint o gyllid fydd ar gael i ariannu'r Cynllun Ffermio Cynaliadwy ar ôl Brexit.

Dyma'r ail dro i Lywodraeth Cymru ofyn am farn y bobl am gynlluniau i gefnogi'r diwydiant amaeth ar ôl i'r DU adael yr Undeb Ewropeaidd.

Cyfuno dau gynllun grant

Ar hyn o bryd mae ffermwyr Cymru yn derbyn tua £300m y flwyddyn mewn cymorth uniongyrchol o Frwsel - sy'n cyfateb i 80% o'u hincwm ar gyfartaledd.

Yn wreiddiol roedd gweinidogion wedi cynnig dau gynllun grant newydd, ond mae'r cynnig diweddaraf yn cyfuno'r ddau gynllun.

Fe fydd y Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn talu am waith i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr, creu cynefinoedd ar gyfer bywyd gwyllt a gwella ansawdd dŵr.

Bydd arbenigwyr yn ymweld â ffermydd a bydd cytundebau yn seiliedig ar y buddion amgylcheddol y mae, neu y gallai'r ffermwyr fod yn eu cyflawni.

Fe fydd amaethwyr hefyd yn cael eu gwobrwyo am waith amgylcheddol newydd - fel plannu coetiroedd newydd - ond hefyd yn derbyn cydnabyddiaeth am warchod yr hyn sy'n bodoli eisoes.

Dywedodd Lesley Griffiths y bydd y cynllun yn helpu talu ffermwyr tra'n diogelu'r amgylchedd

Yn ôl y gweinidog dros yr amgylchedd a materion gwledig, Lesley Griffiths, mae'r cynllun yn help i fynd i'r afael â heriau cynhyrchu bwyd cynaliadwy, wrth i'r diwydiant ymateb i newid hinsawdd a chynyddu bioamrywiaeth.

"Mae'r ffordd yr ydym yn cefnogi ffermwyr wedi Brexit yn newid ac mae Brexit yn gyfle i ni greu cynllun sydd wedi'i wneud yng Nghymru." meddai.

"Ni fu amheuaeth erioed ynghylch a ydym am barhau i gefnogi ffermwyr - y cwestiwn yw beth yw'r ffordd orau o wneud hynny?

"Rydym am gael ffermydd cynaliadwy sy'n cynhyrchu bwyd yn ogystal â manteision ehangach i wella llesiant ffermwyr, cymunedau gwledig a phawb yng Nghymru heddiw ac yn y dyfodol.

"Fodd bynnag ni allwn wneud hyn ar ein pennau ein hunain ac mae angen inni weithio gyda ffermwyr yn uniongyrchol i sicrhau bod ein cynigion yn gweithio yn ymarferol."

Mae hybu bioamrywiaeth yn un o dargedau Llywodraeth Cymru gyda'r cynllun

Roedd Ms Griffiths wedi gobeithio y byddai'r cynllun ariannu newydd yn cael ei gyflwyno'n raddol o 2021 ymlaen, ond dywedodd ei bod yn "rhwystredig iawn" nad oes unrhyw sicrwydd wedi dod ynghylch faint o arian fyddai ar gael gan Lywodraeth y DU ar gyfer ffermio yng Nghymru ar ôl 2022.

Dywedodd mai dyna pam nad oedd Llywodraeth Cymru wedi gallu cynnal asesiad llawn o'r cynnig, fel y mae'r diwydiant ffermio a'r gwrthbleidiau wedi bod yn galw amdano.

Mae ysgrifennydd materion gwledig Llywodraeth y DU, Michael Gove wedi mynnu yn y gorffennol y byddai ffermwyr yng Nghymru yn cael "popeth sydd ei angen arnynt" ar ôl Brexit.

Mae gan ffermwyr hyd at 30 Hydref i ymateb i'r ymgynghoriad, ac mae ganddynt gyfle i "gyd-gynllunio" y cynigion terfynol yn yr hydref.

Derbyniwyd dros 12,000 o ymatebion y tro diwethaf i'r llywodraeth ofyn am farn ar ffermio ar ôl Brexit - ffigwr oedd yn record i'r adran materion gwledig.

Mae Glyn Roberts yn pryderu am gystadleuaeth gyda ffermwyr yn Yr Alban a Gogledd Iwerddon

Dywedodd llywydd Undeb Amaethwyr Cymru, Glyn Roberts ei bod yn ymddangos bod Llywodraeth Cymru wedi ymateb i nifer o'r pryderon gafodd eu codi gan ffermwyr ar ôl y cynnig gwreiddiol.

Fodd bynnag, rhybuddiodd y byddai dileu taliadau cymorth uniongyrchol yn seiliedig ar faint o dir sy'n cael ei ffermio yn golygu y byddai ffermwyr Cymru o dan anfantais o'i gymharu â ffermwyr eraill yn yr UE.

"Byddai'r pryder hwn hefyd yn ymwneud â chystadleuaeth gyda ffermwyr yn Yr Alban a Gogledd Iwerddon pe bai'r gwledydd hynny'n cadw rhyw fath o gymorth uniongyrchol," meddai.

Dywedodd llefarydd Plaid Cymru ar faterion gwledig, Llŷr Gruffydd fod Llywodraeth Cymru wedi "cael eu gorfodi i newid eu tôn", a hynny ar ôl "ymateb gelyniaethus" i'r ymgynghoriad blaenorol.

"Mae hefyd yn gadarnhaol bod y llywodraeth wedi derbyn yr angen i ganolbwyntio'n fwy ar wobrwyo 'ffermwyr gweithredol' a datblygu opsiynau ar gyfer capio taliadau," meddai.

Ond dywedodd cyfarwyddwr CLA Cymru, Rebecca Williams fod y cynllun newydd yn methu â chyrraedd yr hyn a ddangoswyd yng nghynllun gwreiddiol Llywodraeth Cymru, ac nid yw'n mynd yn ddigon pell i baratoi busnesau fferm ar gyfer "heriau cystadleurwydd byd-eang" ar ôl Brexit.