Camlas Abertawe ar fin ailagor y filltir gyntaf

Y gobaith yw ailagor milltir o'r gamlas rhwng Clydach a Threbannws fis nesaf

Mae gwirfoddolwyr yng Nghwm Tawe sydd wedi bod yn ceisio diogelu dyfodol camlas hanesyddol ers 40 mlynedd yn agos at gyrraedd carreg filltir bwysig.

Ar ôl sicrhau grantiau o bron i £400,000, mae'r gwaith o glirio bron i filltir o'r gamlas rhwng Clydach a Threbannws bron wedi'i gwblhau.

Mae peiriannau wedi bod yn tynnu degawdau o faw o waelod Camlas Abertawe, ac fe fyddan nhw'n symud digon o fwd i lenwi 8,500 bath.

Y nod erbyn diwedd Ionawr ydy ailagor milltir o'r gamlas, gyda'r gobaith o ddenu ymwelwyr i'r ardal.

Bydd digon o fwd i lenwi 8,500 bath yn cael ei godi o waelod y gamlas

Yn ei anterth roedd y gamlas yn 16 milltir o hyd ac yn cludo dros 250,000 tunnell o lo pob blwyddyn o ben uchaf Cwm Tawe i weithfeydd copr Hafod yn Abertawe.

Ond daeth oes y gamlas i ben gyda dyfodiad y rheilffyrdd, ac erbyn yr 1960au cafodd rhannau o Gamlas Abertawe eu gorchuddio gan goncrid a tharmac yn dilyn pryder am effaith budreddi'r gamlas ar iechyd y cyhoedd.

Gweithio ers 1981

Mae Cymdeithas Camlas Abertawe wedi bod yn gweithio ers 1981 er mwyn adfer cymaint o'r gamlas â phosib.

Yr uchelgais ydy denu twristiaid i'r ardal a rhoi hwb gwerth hyd at £500,000 y flwyddyn i'r economi leol.

Dywedodd Gareth Richards bod y gamlas yn "rhan hanesyddol o Gwm Tawe"

Dywedodd Gareth Richards, sydd wedi bod yn gwirfoddoli er mwyn adfer y gamlas: "Roedden ni'n gweld bod e'n bwysig bod pobl leol yn ymgymryd â'r cynorthwyo a glanhau'r gamlas.

"Mae'n rhan hanesyddol o Gwm Tawe - mae hi wedi bod gyda ni ers 250 o flynyddoedd.

"Mae'r gwaith wedi cychwyn ar lanhau gwaelod y gamlas - gwaith sydd heb gael ei wneud ers degau ar ddegau o flynyddoedd."