'Datganoli darlledu yn peryglu radio masnachol'

Mae pennaeth cwmni radio masnachol wedi dweud y gallai rhai gorsafoedd gau pe bai pwerau dros ddarlledu yn cael eu datganoli.

Roedd Martin Mumford, rheolwr gyfarwyddwr Nation Broadcasting, yn rhoi tystiolaeth yn y Cynulliad Cenedlaethol ddydd Iau.

Dywedodd Mr Mumford y gallai system o reoleiddio ar wahân yng Nghymru fod yn "aneconomaidd" i radio masnachol.

Wrth roi tystiolaeth i'r pwyllgor diwylliant, yr iaith Gymraeg a chyfathrebu rhybuddiodd Mr Mumford y gallai haen arall o reoleiddio orfodi rhai gorsafoedd masnachol i adael y wlad.

"Mae 'na beryg y gallech chi golli'r hyn sydd gennych chi yn barod," meddai.

• Datganoli darlledu: Pennaeth BBC Cymru'n 'niwtral'

• Datganoli darlledu: 'Llai o arian i Gymru'

• Annog trafod datganoli darlledu

"A hynny oherwydd os yw'n dod yn fwy anodd i redeg cwmni mewn ffordd sy'n fasnachol, yna mae busnesau masnachol yn dewis dilyn llwybr sydd gyda'r lleiaf o wrthwynebiad.

"Os edrychwch ar yr Alban, o dan y drefn flaenorol o reoliadau ledled y DU, rhoddodd Global [grŵp radio masnachol] un o'r trwyddedau mawr ar gyfer Glasgow yn ôl oherwydd bod gofyn iddynt, ar yr adeg honno, ddarparu fwy neu lai eu holl raglenni o'r genedl yna. "

Dywedodd Mr Mumford y gallai trefn reoleiddio wahanol yng Nghymru roi baich ariannol ychwanegol ar weithredwyr masnachol wrth drafod eu trwyddedau neu fynediad at donfeddi radio.

"Yr hyn y byddech chi'n ei wneud yn y pen draw, o bosib, yw creu rheoleiddiwr newydd a fyddai'n treulio'r mwyafrif helaeth o'u hamser yn cysylltu â'r rheoleiddiwr presennol.

"Felly fyddech chi wedi dyblygu'r broses a byddem yn ôl pob tebyg...yn talu mwy yn y pen draw."

Dydy llywodraeth Cymru na llywodraeth y DU o blaid datganoli darlledu.

Cafodd tystiolaeth Mr Mumford ei wfftio gan aelodau o Gymdeithas yr Iaith Gymraeg.

Mae Cymdeithas yr iaith yn gweld danganoli darlledu fel modd o gynyddu nifer o sianeli Cymraeg

Mae'r Gymdeithas yn gweld datganoli darlledu fel modd o gynyddu'r nifer o sianeli teledu a gwasanaethau radio Cymraeg, ac maent o blaid codi trethi gan wasanaethau ffrydio fel Amazon a Netflix er mwyn ariannu gwasanaethau newydd.

Dywedodd Colin Nosworthy o Gymdeithas yr Iaith mai hel bwganod oedd Mr Mumford.

"Fydda nhw yn dweud hwnna, ac mi wnaethant nhw ddweud hwnna mewn cyd-destun telathrebu a darparu gwasanaethau ffôn yn Gymraeg ac yn y blaen.

"Ond mae'n gyffredin iawn ar draws y byd bod 'na rheoliadau am ieithoedd lleiafrifol yng nghyd-destun llefydd fel Gwlad y Basg a Catalwnia."

'Mwy o ddylanwad Cymreig'

Un arall i roi tystiolaeth oedd yr Athro Justin Lewis o Brifysgol Caerdydd, fu'n son am yr angen i "lais Cymru gael ei glywed wrth lobïo dros ddyfodol y BBC a darlledwyr eraill."

Dwedodd y gallai datganoli darlledu sicrhau mwy o ddylanwad Cymreig mewn trafodaethau am gyllid y BBC, a dyfodol ffi'r drwydded deledu sydd hefyd yn ariannu S4C.

"I mi, nid y gallu i reoleiddio'n sydyn mewn pob math o ffyrdd cymhleth ac anodd ydy'r wobr," meddai.

"Mae'n rhoi cyfle i gael llais Cymreig clir iawn fyddai'n cael ei chlywed, ac y byddai'n rhaid cael ei chlywed, ym mhenderfyniadau'r llywodraeth ganolog ynghylch darlledwyr ledled y DU.

"Ar hyn o bryd mae'r holl bŵer hwnnw'n gorwedd yn Llundain yn yr holl feysydd hyn, ac mae modd anwybyddu Cymru'n llwyr.

"Mae datganoli yn llwybr posib i ddatrys hynny.

"Nid yw'n sicrhau hynny, ond mae'n llwybr posib."