Cefnogaeth yn brin i rieni plant anghenion ychwanegol

Dywed Hayley Norris fod cau ysgolion yn mynd i gael effaith "anferth" ar ei theulu

Mae rhieni plant ag anghenion ychwanegol yn poeni sut maen nhw yn mynd i ymdopi tra bydd ysgolion ar gau, am nad oes llawer o gymorth ychwanegol ar gael iddyn nhw.

Mae ysgolion a meithrinfeydd ar gau i bob disgybl, ar wahân i blant gweithwyr allweddol.

Mae hyn yn cynnwys plant ag anghenion ychwanegol.

Mae mab Hayley Norris, Jonah, 13, yn defnyddio cadair olwyn. Dydi e ddim yn gallu siarad ac mae'n cael ei fwydo drwy diwb.

"Mae'n heriol iawn," meddai Mrs Norris, sy'n dod o Gaerdydd.

"Mi ges i fore gwael heddiw wrth geisio ei gael o i godi. Dydi o ddim yn hoffi gwisgo, a dydi o ddim yn hoffi cael newid ei gewynnau.

Nid oes gan Jonah, 13, leferedd, ac mae'n derbyn bwyd drwy diwb

"Mae'n ymladd yn eich herbyn ar bob cyfle, ac yn eich cripio. Y bore 'ma roedd o'n fy nghicio am nad oedd o am i mi ei wneud o. Fel 'na mae'r sefyllfa, drwy'r amser, bob dydd. Mae o jest yn barhaus."

Roedd ei ysgol arbennig, Ysgol Tŷ Gwyn, ar gau yr wythnos ddiwethaf.

"Mae hynna'n mynd i gael effaith anferthol arnom. Yn llythrennol, dim ond fi a fy ngŵr fydd yna," meddai Mrs Norris, sydd â dau blentyn arall.

Mae gan fab Rhian Keenan, Trystan, 8 oed, anghenion addysgol cymhleth, yn cynnwys awtistiaeth, ADHD, anghenion iaith a lleferydd a heriau prosesu synhwyraidd.

"Dwi jest ddim yn gwybod sut fyddwn ni'n ymdopi," meddai Mrs Keenan, sy'n dod o Benyrheol ger Gorseinon.

"Dwi'n teimlo'n hollol ar ben fy hun."

Mae Mrs Keenan yn gweithio mewn archfarchnad, sy'n swydd allweddol, felly gallai Trystan fynychu'r ysgol. Ond am na fydd y staff arferol yno i ofalu amdano, mae'n dweud na fyddai ei mab yn gallu ymdopi.

Aros adref

"Mi fydd ei or-bryder yn mynd drwy'r to, ac mi fyddan ni'n siŵr o gael sterics," meddai.

"Mae o'n cael trafferth cysgu p'run bynnag, felly dwi ddim yn gwybod sut mae'r holl boendod am y feirws a bod i ffwrdd o'r ysgol am gyfnod amhenodol yn mynd i effeithio arno yn y tymor hir."

Yn ôl yr Athro Amanda Kirby, sy'n arbenigwraig ar anghenion dysgu ychwanegol, mae hwn yn gyfnod pryderus iawn i rieni.

"Mae newid yn eu patrwm dyddiol, a'r cyfyngu ar weithgareddau, yn mynd i ddod a mwy o sialens i rieni, sy'n barod yn teimlo'n bryderus iawn."

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru ei bod yn hollbwysig i leihau cymdeithasu.

"Felly os medr plant aros adref yn ddiogel, dyna ddylid ei wneud.

"Lle nad oes dewis diogel arall, dylai ysgolion a lleoliadau eraill ddarparu ar gyfer plant gweithwyr allweddol a dysgwyr bregus - mae hyn yn cynnwys plant ag anableddau.

"Os ydi rhieni'n teimlo bod angen rhagor o gymorth, byddwn yn eu cynghori i gysylltu efo'u hawdurdod lleol am wybodaeth ynglŷn ag unrhyw gefnogaeth ychwanegol sydd ar gael yn eu hardal."