Sharon Morgan: Tri llun ym mywyd Actores a Mam
- Cyhoeddwyd
Yr actores Sharon Morgan
Os fyddai'n rhaid i chi ddewis tri llun sydd yn cynrychioli eich bywyd chi, pa luniau fydden nhw?
Yr actores Sharon Morgan, enillydd 3 Bafta Cymru sydd yn rhannu rhai o luniau pwysicaf ei bywyd.
Mae Sharon newydd gyhoeddi ei hunangofiant dan y teitl 'Sharon Morgan: Actores a Mam' (Y Lolfa) ac mae ei dewis yn adlewyrchu'r ddwy rôl sydd ganddi yn ei bywyd personol a'i bywyd gwaith, sydd yn aml iawn, wedi gorfod plethu â'i gilydd.
Fi a Steffan yn stiwdio'r ffotograffydd Fraser Wood, 1985
Dyma fy mab Steffan, pum mlwydd oed, a fi mewn sesiwn tynnu lluniau gyda'r ffotograffydd Fraser Wood. Roedd fy asiant eisiau llun addas ar gyfer fy nghynnig ar gyfer Miss Ronberry yn y ddrama The Corn is Green gyda Deborah Kerr yn Llundain. Ges i mo'r rhan ond fe gawson ni tipyn o hwyl wrth dynnu'r lluniau.
Fel oedd yn digwydd yn aml oeddwn i'n mynd â Steffan gyda fi pan oedd yna gyfle oherwydd mod i mor brysur, ac fe dreuliodd cryn dipyn o amser ar setiau ffilm a theledu,yn gwylio dramâu yn y theatr, ac mewn achlysuron eraill fel hwn sy'n rhan o waith actor. Gwnaeth e hefyd deithio tipyn gyda fi wrth i fi fynd i weithio ar hyd a lled Cymru a thu hwnt.
Daeth e gyda fi i Iwerddon, Caernarfon, Llangollen, yr Eidal a Chanada, ac i bentref bach Llandwrog ddwy waith, am bedwar mis ar y tro, pan aeth e i'r ysgol fach yn y pentref.
Mae gwneud bywoliaeth fel actores yn golygu symud i ble bynnag mae'r gwaith, ac roedd y ffaith mod i'n fam sengl yn cymhlethu'r sefyllfa, ond llwyddais, gyda help fy mam, i gyfuno magu Steffan, a chreu gyrfa fel actores. Falle nad yw hi'n syndod bod Steffan nawr yn gweithio yn y cyfryngau fel gwneuthurydd rhaglenni dogfen.
Fi a Saran ar set Codi Clawr Hanes 1995
Fel Steffan, mae fy merch Saran, sydd bymtheg mlynedd yn iau na'i brawd, wedi treulio cryn dipyn o amser ar setiau, ac mae hithau hefyd yn gweithio ym myd y cyfryngau erbyn hyn, fel actores. Dyma lun ohoni gyda fi yn bump wythnos oed ar set y ddrama ddogfen Codi Clawr Hanes, rhaglen ro'n innau'n cyflwyno.
Cwmni ffilm a theledu Teliesyn oedd wrthi'n ffilmio'r gyfres oedd yn trafod rhyw a rhywioldeb y fenyw yn ystod oes Fictoria, ac on i'n gweithio mewn tŷ o gyfnod y Tuduriaid ym Mro Morgannwg.
Fel gyda Steffan roedd bronfwydo yn bwysig i fi, a daeth fy nani, Rhiannon Bianchi gyda fi i ofalu amdani, fel bod modd i fi fwydo rhwng takes, a parhaodd hynny am fisoedd ac ar draws sawl cynhyrchiad arall fel Yr Heliwr/Mind To Kill - minnau'n chwarae Margaret Edwards y patholegydd fforensig.
Tynnwyd y llun ar gyfer erthygl yn y Western Mail gan Carolyn Hitt, ac roedd yn cyferbynnu sefyllfa menywod heddi gyda bywydau'r rhai oedd yn cael eu portreadu yn y rhaglen. Roedd cwmni sosialaidd ffeministaidd Teliesyn yn gefnogol iawn i fi, ond nid oedd pob cwmni mor oleuedig. Mae'n dda gweld bod Equity, undeb yr actorion, yn brwydro dros hawliau rhieni yn y gweithlu erbyn hyn, er mwyn sicrhau chwarae teg, a hawl menywod i barhau i weithio tra'n bronfwydo yn un o'r gofynion elfennol.
Fi yn chwarae rhan Martha yn Martha Jac a Sianco, 2007
Dyma fi fel Martha yn y ffilm Martha Jac a Sianco gan Caryl Lewis a fflimiwyd ym Mhontsian. Roedd Martha yn un o'r cymeriadau difyrraf dwi erioed wedi chwarae, nid yn unig oherwydd sgript Caryl Lewis, seliwyd ar ei nofel wych, ond oherwydd natur y cynnwys, a'i bortread o gefn gwlad.
Roedd y cyfan mor gyfarwydd i fi oherwydd fy magwraeth ym mhentref bach Llandyfaelog er na ches i fy magu ar ffarm. Er fod y ffilm wedi ei osod yn y presennol, doedd y cymeriadau yma heb symud rhyw lawer gyda'r amser, ac oedd cael bod yn rhan o olygfeydd y cywain gwair, a bwydo'r oen swci, a dilyn y tymhorau o'r cae gwenith i eira'r gaeaf yn bleserus tu hwnt.
Ac roedd y ffaith ei fod e wedi ei wreiddio mor ddwfn yn ein diwylliant ni yn golygu ei fod e'n fwy na stori, ac yn gyfraniad pwysig i'n ymwybyddiaeth o'n etifeddiaeth fel cenedl. Ar ben hynny i gyd oedd y gwmniaeth a'r hwyl a gafwyd wrth ffilmio yn arbennig, fel sy'n digwydd bob tro.
Enillais wobr yr actores orau gan BAFTA Cymru am fy mhortread o Martha, oedd yn geiriosen ar ben y dishen, ond y gwir wobr oedd cyflawni'r gwaith. Does dim byd tebyg i weithio mewn tîm a phawb yn cydweithio ac ymdrechu i'r eithaf er mwyn cyrraedd yr un nod. A gan fy mod i wedi byw cymaint o fy mywyd ar setiau ac mewn ystafelloedd ymarfer a theatrau, da o beth yw hynny.