Cân i Gymru 2023: 'Patagonia' gan Alistair James yn fuddugol

'Patagonia' gan Alistair James sydd wedi cipio tlws Cân i Gymru 2023, a gwobr ariannol o £5,000.

Cafodd y gân, oedd yn cael ei pherfformio gan Dylan Morris, ei dewis yn enillydd trwy bleidlais gyhoeddus fyw gan wylwyr rhaglen Cân i Gymru ar S4C.

Cafodd Alistair James ei fagu yn Llanfairfechan, ac mae o bellach yn byw yng Nghonwy.

Mae'n cyflwyno rhaglen frecwast ar Capital FM Cymru ac wedi bod yn perfformio'n gyson ers rhyddhau ei albwm cyntaf yn 2005.

Eleni oedd y trydydd tro iddo gystadlu ar Cân i Gymru (2008 a 2020) ond y flwyddyn gyntaf iddo gymryd rhan fel cyfansoddwr yn unig.

Cafodd ei ysbrydoli ar ôl darllen am hanes Patagonia a rhestr o enwau pobl o'r gogledd yn mynd â'r Gymraeg i ben draw'r byd.

Wedi ei lwyddiant dywedodd Alistair James: "Mae hwn i Russ Hayes, fy nghynhyrchydd i sydd wedi bod trwy gyfnod mor anodd.. .Mae o jyst yn golygu'r byd, diolch - diolch i bawb am bleidleisio, diolch am ddod. Diolch!"

Roedd 104 o ganeuon wedi'u cyflwyno ar gyfer y gystadleuaeth.

Yn ail a thrydydd

Yn ail yn y gystadleuaeth ac yn ennill £2,000 roedd Cân i Mam gan Huw Owen o Lanberis.

Ef a gyfansoddodd ac a berfformiodd y gân oedd wedi ei hysgrifennu i'w fam wedi iddi fynd drwy'r profiad o gael canser.

Mae llawer yn gyfarwydd â Huw Owen fel cyflwynydd Cyw ar S4C.

Mae cerddoriaeth wedi bod yn rhan fawr o'i fywyd erioed ond dyma'r tro cyntaf iddo gystadlu yng Nghân i Gymru.

Yn drydydd ac yn ennill £1,000 roedd Cysgu gan Alun Tan Lan ac yn perfformio roedd Angharad Elfyn, Elliw Jones a Siwan Iorwerth o'r grŵp Tant.

Mae Alun Tan Lan o Landdoged ger Llanrwst yn hen ben ar gystadlu ar Cân i Gymru. Eleni oedd y pedwerydd tro iddo gystadlu.

Enillodd y gystadleuaeth yn 2010 a pherfformiodd yn 2013 a 2016.

Mae o wedi bod yn aelod o'r band Y Niwl ers 2009. Ysbrydoliaeth fwyaf y gân 'Cysgu' oedd myfyrdod ac edrych yn ôl ar sut oedd pethau mewn bywyd wrth symud ymlaen.

Cafodd y gystadleuaeth ei chynnal yng Nghanolfan y Celfyddydau yn Aberystwyth, nos Wener, gydag Elin Fflur a Trystan Ellis-Morris yn cyflwyno.

Roedd y panel o arbenigwyr wnaeth ddewis yr wyth gân orau yn cynnwys Eädyth, Gwyneth Glyn, Arfon Wyn, ac Ifan Davies.

Y caneuon eraill a gyrhaeddodd yr wyth olaf:

Y Wennol

Cyfansoddi a pherfformio: Siôn a Liam Rickard (Lo-fi Jones)

Fe wnaeth Siôn Rickard gystadlu yng nghystadleuaeth Cân i Gymru y llynedd gyda'r gân 'Rhiannon'.

Erbyn hyn mae yntau a'i frawd o Fetws y Coed wedi sefydlu'r band Lo-fi Jones ac yn credu eu bod yn creu cerddoriaerth gwell drwy gydweithio.

Atgofion o symlrwydd bywyd ieuenctid a byd natur oedd yr ysbrydoliaeth tu ôl i'r gân

Melys

Cyfansoddi a pherfformio: Luke Clement, Daniel Davies, Dafydd Mills, Tomos Mills (The Night School)

Dyma aelodau band roc The Night School o Abertawe. Penderfynodd y pedwar ar yr enw gan eu bod i gyd wedi cael profiadau'n gweithio fel athrawon.

Dechreuodd y band yn 2016 ac mi fydd eu halbwm cyntaf o'r enw 'Dianc' yn cael ei ryddhau yn 2023.

• Lle oeddwn i: Eleri Llwyd a Cân i Gymru 1971

• Sut mae ennill Cân i Gymru?

Chdi Sy'n Mynd I Wneud Y Byd Yn Well

Cyfansoddi: Dafydd Dabson

Perfformio: Bryn Hughes Williams

Daw Dafydd Dabson yn wreiddiol o Ben Llŷn ac erbyn hyn mae'n byw yng Nghaerdydd.

Mi wnaeth o gystadlu yng nghystadleuaeth Cân i Gymru yn 2018 gyda'r gân "Dwi'm Yn Dy Nabod Di".

Mae ganddo ddau brosiect ar hyn o bryd, sef Codewalkers yn Saesneg a Derw yn Gymraeg ac roedd y gân 'Chdi Sy'n Mynd I Wneud Y Byd Yn Well' yn gân obeithiol am y dyfodol ac am newid hinsawdd.

Rhydian Meilir oedd enillydd Cân i Gymru 2022 gyda'r gân Mae yna Le

Eiliadau

Cyfansoddi a pherfformio: Ynyr Llwyd

Cafodd Ynyr Llwyd ei fagu ym Mhrion, pentref bach tu allan i Ddinbych, a mae bellach yn byw ym Modelwyddan.

Mae'n gweithio fel Pennaeth Cerddoriaeth yn Ysgol Uwchradd Maes Garmon, ac yn dal i fwynhau cyfansoddi a pherfformio ei ganeuon ei hun.

Mae wedi cystadlu o'r blaen, ond dyma'r tro cyntaf iddo gyrraedd yr wyth olaf yn y gystadleuaeth.

Thema'r gân oedd hiraethu am blentyndod a gorchfygu teimladau negyddol.

Tangnefedd

Cyfansoddi a pherfformio: Sera Zyborska a Eve Goodman

Daw Sera Zyborska ac Eve Goodman yn wreiddiol o Gaernarfon.

Mae Sera bellach yn byw yn Llanfairpwll yn gweithio i'r gymuned leol ac yn rhedeg gweithdai cerdd i bobl ag anghenion dysgu ychwanegol.

Mae Eve yn byw yn Y Felinheli ac yn gweithio'n llawn amser fel cyfansoddwr a pherfformiwr.

Cafodd y ddwy eu dewis i fod yn rhan o brosiect Gorwelion BBC Cymru yn 2019 ac ers hynny maen nhw wedi bod yn ysgrifennu gyda'i gilydd.

Roedd natur yn ysbrydoliaeth fawr i 'Tangnefedd'.