Elinor Gwynn yn ennill Coron Eisteddfod Genedlaethol 2016
- Cyhoeddwyd
Elinor Gwynn yw enillydd Coron Eisteddfod Sir Fynwy a'r Cyffiniau
Elinor Gwynn yw enillydd Coron Eisteddfod Genedlaethol Sir Fynwy a'r Cyffiniau eleni.
'Llwybrau' oedd thema'r gystadleuaeth, a'r dasg oedd creu casgliad o gerddi heb fod mewn cynghanedd gyflawn hyd at 250 o linellau, ac ymgeisiodd 33 o feirdd yn y gystadleuaeth.
Y beirniaid oedd Siân Northey, Menna Elfyn ac Einir Jones. Roedd y tri beirniad yn unfrydol mai gwaith 'Carreg Lefn' oedd yn fuddugol, gyda chanmoliaeth uchel i'r casgliad o gerddi a gafwyd gan y bardd.
Magwyd Elinor Gwynn yng Nghaerdydd a Chaerfyrddin. Gwyddoniaeth, byd natur, a chrwydro yn yr awyr agored oedd ei diddordebau mawr, ac aeth ymlaen i astudio Sŵoleg a Botaneg ac yna arbenigo a chymhwyso ymhellach mewn Cyfraith Amgylcheddol.
Y bardd buddugol gyda'r Archdderwydd yn ystod y seremoni
'Darluniau celfydd'
Wrth draddodi'r feirniadaeth, dywedodd Siân Northey: "Mae yna rhai pobl 'da chi'n gwirioni efo nhw'r eiliad 'da chi'n eu cyfarfod, mae yna eraill y dowch i'w deall a'u caru dros gyfnod o amser. Perthyn i'r ail griw oedd gwaith Carreg Lefn i mi, ac i Einir dw i'n credu, tra bu i Menna ymserchu ar y darlleniad cyntaf.
"Mae Menna ac Einir yn eu beirniadaethau wedi cyffelybu'r cerddi i waith celf. A darluniau gawn ni yma, darluniau celfydd a gwreiddiol ac fel y dywed Menna "heb ffrils na ffiloreg".
"Cawn ein tywys ar hyd gwahanol lwybrau i weld y pethau a welodd Carreg Lefn - y gŵr â dementia yn mynnu cael hyd i garreg y cred bod ysgrifen arni, y traeth a gerddodd y bardd ar ei hyd y llynedd hefyd, y profiad o grwydro'r prom rhywbryd rhwng nos a dydd.
"Rhaid dilyn y bardd ac ymddiried ynddo ei fod yn dangos pethau o bwys i ni, ac y mae'r bardd yntau'n ymddiried yn ei waith ac yn ymddiried yn ei ddarllenydd i wneud yr hyn a fynno o'i gerddi.
"Arwydd o gasgliad da, o gasgliad cyson ei safon, yw ei bod yn anodd penderfynu pa linellau i'w dyfynnu. Ond nid oes raid i mi boeni, gan ei fod yn bleser cyhoeddi bod y tair ohonom yn gytûn mai Carreg Lefn sydd yn llwyr haeddu coron Eisteddfod Sir Fynwy a'r Cyffiniau."
Gyrfa amgylcheddol
Mae Elinor Gwynn wedi dilyn gyrfa yn y maes amgylcheddol ac wedi gweithio mewn sawl rhan o Gymru yn gofalu am dirweddau, cynefinoedd, a bywyd gwyllt: ymhlith yr ardaloedd hyn mae arfordir sir Benfro, Canolbarth a Gororau Cymru, Eryri a Phen Llŷn.
Mae hi hefyd wedi gweithio ar brosiectau treftadaeth dros y ffin yn Lloegr a'r Alban. Mae hi wrth ei bodd yn rhannu ei diddordeb mewn tirwedd, amgylchedd a threftadaeth gyda phobl eraill ac yn mwynhau'r holl drafod difyr am y maes gyda chyfeillion a chydweithwyr.
Mae ganddi ddiddordeb mawr yn y berthynas rhwng iaith a thirwedd; ar hyn o bryd, mae hi'n gweithio ar brosiect treftadaeth iaith i'r Ymddiriedolaeth Genedlaethol yng Nghymru, ac yn gobeithio dechrau cyn hir ar waith a fydd yn edrych ar y cysylltiad rhwng iaith ac ecoleg ar hyd arfordir y gorllewin.
