Ifan ar y dibyn
- Cyhoeddwyd
Ifan Richards o Rydymain ger Dolgellau yw enillydd cyfres awyr agored S4C, Ar y Dibyn eleni.
Mae Ifan yn gobeithio y bydd y wobr o £10,000 yn ei helpu i ddechrau busnes fel arweinydd dringo mynyddoedd.
"Mae'r wobr yn mynd i gael effaith bositif iawn arna i," dywedodd Ifan. "Mae'r pethau dwi eisiau gwneud efo'r wobr yn sicr yn mynd i agor drysau newydd i mi a chreu cyfeloedd i mi allu cystadlu ymhellach."
Mae Ifan yn brofiadol iawn yn y byd rhedeg rasus mynydd, a oedd yn gymorth iddo wrth gystadlu yn Ar y Dibyn. Cafodd Cymru Fyw sgwrs gyda Ifan am y rhinweddau sy'n angenrheidiol i lwyddo ym myd chwaraeon awyr agored:
O'r maes rygbi i ben y mynydd
Roeddwn i'n arfer rasio beiciau mynydd, ond mi 'nes i anafu fy llaw dde yn 2009. Roedd hynny'n golygu nad o'n i'n gallu ymarfer a rasio traws gwlad na mewn rasys dros chwech awr a mwy ar y beic.
'Nes i eistedd am ddeuddydd heb ymarfer ac yna penderfynu dechrau rhedeg i gadw'r pwysau corff i lawr a chadw'n ffit.
Nes i flino yn ddigon buan ar redeg ar y ffordd, a gan bod Dolgellau yn ardal fynyddig nes i droi at y mynyddoedd i redeg. Tyfodd y berthynas gyda'r mynyddoedd ar ôl hynny.
Y ddau gystadleuydd i'w gwneud hi i'r rownd derfynol, Seimon ac Ifan
Rygbi oedd y gêm i mi yn yr ysgol ac fe es 'mlaen i chwarae dros Glwb Rygbi Dolgellau, trwy'r oedrannau i'r tîm cyntaf. Ro'n i hefyd yn chwarae i dîm ieuenctid a thîm cyntaf Gogledd Cymru.
Wedi i mi roi'r gorau i rygbi yn 25 fe droiais i at feicio mynydd. Gyda Coed y Brenin a Choedwig Dyfi ar fy stepan drws, roedd yna lefydd da i ymarfer. Gan fy mod yn ffit oherwydd rygbi ac wedi i mi golli stôn a hanner o bwysau wrth feicio (lawr i 9st 10p) roeddwn i mewn sefyllfa da i rasio traws gwlad a chymryd rhan mewn rasys 100km.
Mi nes i gyrraedd lefel uchel a chefais fy noddi yn y byd beicio a rasio Pencampwriaethau Prydain mewn rasys traws gwlad, 100km, 12 awr a 24 awr.
Rhwng rygbi, beicio a rhedeg, 'swn i'n dweud mai beicio yw'r gamp anoddaf oherwydd yr oriau o ymarfer ar fy mhen fy hun, y safon uchel o rasio a'r amser ar y beic.
Ffeindio ei ffordd i lawr o gopa'r Cnicht, 2010
Yn erbyn yr elfennau
Mae'n rhaid i chi'n gynta' fod â dealltwriaeth dda o'r byd tu allan. Mae'r tywydd yn gallu troi'n gyflym iawn. Mae mynydd yn lle peryg iawn os ydi'r tywydd yn troi'n niwlog, glaw, gwynt, cenllysg ac yn y blaen.
Mae'n rhaid cael meddwl cryf yn ogystal â chorff cryf. Mae rhedeg mynydd yn wahanol i redeg ffordd, mae'r corff i gyd yn gweithio ac fe allwch chi fod yn rhedeg ar hyd llwybrau serth yn ddi-dor am hyd at awr cyn cyrraedd y copa.
Mae'n rhaid i chi fod ag agwedd dda yn feddyliol a chorff cryf. Ro'n i'n hyfforddi hyd at 70 milltir yr wythnos gyda tua hanner o hynny ar fynydd a llwybrau coedwig. Yn bersonol ro'n i'n cael canlyniadau gwell wrth wneud hyn.
Dydi rhedeg mynydd drwy'r amser ddim yn rhoi cyflymder yn y coesau. Dydi'r rasys i gyd chwaith ddim dros fynyddoedd felly mae'n bwysig cyfarwyddo gyda thirweddau gwahanol.
Ro'n i'n gwneud dipyn o feicio yn y boreau gan redeg gyda'r nos.
Bwytau'n iach
Mae'r diet yn reit syml. Dwi'n osgoi bwydydd efo carbohydrates uchel wrth ymarfer gan ganolbwyntio ar fwyta bwydydd, sy'n uchel mewn protein.
Dwi'n bwyta lot o lysiau a ffrwythau, ac yn yfed digon o ddŵr - tua pedwar litr y dydd.
Ond ar ddydd Sul ar ôl ymarfer dwi'n hoffi cael cinio dydd Sul a phwdin fel treat.
Ifan yn rhedeg Ras yr Wyddfa, 2012
Dringo tra'n rhedeg
Y ras anodda' oedd Pencampwriaeth Rhedeg Mynydd Pellter Hir y Byd yn Slovenia. Roedd hi'n 31C yno, sydd yn reit boeth i hogyn o Gymru!
Roedd y ras yn 25 milltir gyda 11,500 troedfedd o ddringo ynddi! Do'n i ddim wedi gwneud gymaint o ddringo a hynny dros y pellter yna o'r blaen.
Gan ei bod hi'n bencampwriaeth byd roedd y safon yn uchel iawn.
'Nes i orffen y ras mewn 4 awr 21 munud, gan orffen yn safle 41 allan o 600. Roedd tîm Cymru yn bumed o 16. Felly er bod hi'n ras anodd ro'n i'n hapus efo'r canlyniad.
Y profiad gwaetha' ges i oedd torri bawd fy nhroed yn Ras yr Wyddfa a gorfod rhoi'r gorau iddi - yr unig dro i mi fethu gorffen ras... doedd hynny ddim yn brofiad braf!
'Dwi'n anelu i gadw lefelau ffitrwydd mor uchel â phosib er mwyn medru dal i gystadlu mewn rasys mynydd yn lleol. Ond mi fydda i'n rhoi lot mwy o sylw i'r beicio mynydd, gan ganolbwyntio ar rasys 100-150km a rasys saith diwrnod yn Ewrop.
Y Dyfodol
Y cam nesaf fydd i ennill cymwysterau i gael dechrau busnes yn arwain grwpiau i fyny'r mynyddoedd yn ne Eryri.
Fel rhan o'r wobr o ennill y gystadleuaeth dwi'n cael cymryd rhan mewn taith antur o fy newis i. Dwi wedi dewis ydy'r Ras Seiclo Tour Transalp, sy'n arwain beicwyr ar hyd taith saith diwrnod o'r Almaen i'r Eidal, ar hyd 850km o lonydd mynyddig.
Ifan yn cynrychioli ei wlad wrth feicio mynydd
(Addasiad yw'r ethygl hon o gyfweliad gyda Ifan gafodd ei chyhoeddi ar Cymru Fyw ym mis Medi 2015)