Pryder bod llai yn astudio pynciau creadigol yn yr ysgol

Mae pryderon ynglŷn â chwymp yn nifer y plant sy'n astudio drama a phynciau creadigol eraill yn ysgolion Cymru.

Roedd nifer y myfyrwyr oedd wedi sefyll arholiadau drama TGAU yn yr haf 8% i lawr o'r flwyddyn flaenorol, ac mae'r ffigwr draean yn is nag yr oedd ddegawd yn ôl.

Mae'n rhan o batrwm mwy cyffredinol o duedd i symud i ffwrdd o bynciau dewisol, gyda mwy o sylw'n cael ei rhoi ar elfennau craidd y cwricwlwm.

Mae pennaeth un cwmni theatr yn dweud y gallai gael effaith niweidiol ar addysg rhai disgyblion ac ar y diwydiannau creadigol.

Ers mis Medi mae Cwmni Theatr Arad Goch wedi cynnig drama TGAU i ddisgyblion Aberystwyth a'r cyffiniau, a hynny wrth i'r ddarpariaeth ddod i ben yn ysgol gyfun Gymraeg y dre, Ysgol Penweddig.

Yn ôl cyfarwyddwr artistig y cwmni, Jeremy Turner mae'r ymateb wedi bod yn bositif.

"Arbrawf oedd hi eleni gan wybod bod drama yn diflannu o ddarpariaeth un ysgol ac mae'r arbrawf wedi profi i fod yn llwyddiannus," meddai.

Drama'n diflannu?

Am £180 y tymor mae'r plant yn cael gwers dwy awr bob wythnos, ar ôl oriau ysgol.

Mae cymorth i blant o gefndiroedd mwy tlawd ond roedd rhaid ystyried yn ofalus cyn sefydlu'r cwrs, yn ôl Mr Turner.

Mae Jeremy Turner yn poeni y bydd llai o bobl i weithio yn y diwydiannau creadigol

"Mi fyddai'n llawer gwell pe bai cyrsiau'n cael eu darparu gan bob ysgol yng Nghymru," meddai.

"Dwi wedi pryderu, 'da ni fel cwmni wedi pryderu, ynglŷn â gosod sylfaen addysg breifat ac mae'n dal i bryderu fi.

"Ond dwi'n pryderu hefyd ynglŷn â'r ffaith bod nifer o ysgolion Cymru yn tynnu drama oddi ar eu maes llafur nhw.

"Roedd rhai i ni bwyso a mesur ynglŷn â hynny."

Mae ffigyrau'r bwrdd arholi CBAC yn dangos bod nifer y myfyrwyr sy'n astudio drama TGAU wedi gostwng o draean dros ddegawd.

Sylw ar bynciau craidd

A llynedd roedd 'na ostyngiad o 8% yn y myfyrwyr drama a'r ffigwr lawr 10% i gerddoriaeth hefyd.

Dywedodd Prif Weithredwr CBAC, Gareth Pierce bod yna ostyngiad wedi bod yn y niferoedd sy'n astudio "y rhan fwyaf o'r pynciau opsiynol" dros y degawd diwethaf.

"Yn rhai o'r pynciau mae'r gostyngiad yn fawr iawn - rhai wedi mynd lawr i'r hanner - Ffrangeg, Almaeneg a dylunio a thechnoleg ac eraill wedi mynd lawr o draean dros ddegawd," meddai.

"Felly mae hynny'n dipyn o newid o ran cydbwysedd y cwricwlwm."

Y rheswm pennaf am hynny, meddai, yw'r sylw cynyddol mae ysgolion bellach yn ei rhoi i fathemateg, Saesneg a Chymraeg yn yr amserlen.

Mae Rebecca Williams o Undeb Athrawon UCAC yn cytuno bod mwy o bwyslais ar y pynciau craidd, gan ychwanegu bod lleihad yng nghyllidebau ysgolion yn "chwarae rhan".

"Mae llawer iawn o ddiswyddiadau mewn ysgolion ar hyn o bryd ac wedyn mae athrawon pynciau lleiafrifol fel petai yn fwy tebygol o golli oriau neu hyd yn oed golli swyddi," meddai.

Ar hyn o bryd mae'r cwricwlwm newydd wrthi yn cael ei ddatblygu, ac mae Ms Williams o'r farn bod angen ystod eang o bynciau.

"Fe fydd yna bwyslais ar gelfyddydau mynegiannol sef cerddoriaeth a drama," meddai.

"Os ydyn ni yn colli arbenigedd, colli staff nawr, fe fydd yn anodd iawn i ailgydio yn y pynciau a dod o hyd i staff arbenigol eto mewn blwyddyn neu ddwy pan fydd eu hangen nhw eto."

Mae Mr Turner yn poeni nad oes mwy o blant yn cael ennyn y sgiliau cyfathrebu a dehongli y mae astudio drama yn ei gynnig, ac ychwanegodd y gallai gael effaith ar y diwydiannau creadigol yn y pen draw.

"Un o'r oblygiadau proffesiynol yw bydd 'na lai o bobol cymwys i weithio yn y diwydiannau creadigol yng Nghymru," meddai.

"Mae ystadegau'n dangos bod y diwydiannau creadigol yn elfen bwysig iawn o'n heconomi ac mewn cyfnod o wasgfa ry'n ni angen buddsoddi yn ein diwydiannau ni."