Aelodau o 'dîm Gwlad Thai' yn achub dafad Gymreig

Y tîm achub, o'r chwith i'r dde: Mark Morgan, Gary Evans, Dave Dunbar, Vince Allkins a Pete Hobson

Dros yr haf roedd llygaid y byd wedi eu glynu i'r digwyddiadau yng Ngwlad Thai, lle'r oedd 12 aelod o dîm pêl-droed ieuenctid a'u hyfforddwr yn sownd mewn ogof dan y ddaear am bron i dair wythnos.

Achubwyd yr 13 rhwng 8-10 Gorffennaf, er y bu i un o'r criw achub farw.

Yn allweddol i'r ymdrech i achub y criw roedd tîm o ddeifwyr o Gymru.

Dros y dyddiau diwethaf roedd aelodau o'r un tîm yn gweithio mewn ymgyrch achub eithaf gwahanol... i achub dafad a oedd yn sownd mewn ogof.

Roedd y ddafad wedi bod yn sownd yn yr ogof yn y mynyddoedd duon ym Mannau Brycheiniog ers tair wythnos.

Dywedodd Mark Morgan sydd yn ffermwr ond yn gwirfoddoli gyda'r SMWCRT (South & Mid Wales Cave Rescue Team): "Er doedd o ddim ar yr un raddfa â'r digwyddiad yng Ngwlad Thai, rydyn ni'n falch iawn ein bod yn llwyddiannus gyda'r hyn wnaethon."

Cafodd y grŵp wybod gan aelodau ar ddiwedd Awst bod dafad yn sownd dan ddaear, rhyw bum milltir o'r ffordd agosaf yn y Mynyddoedd Duon, ond ni chafwyd hyd i'r ddafad.

Dywedodd Mark fod y ddafad yn sownd mewn be' sy'n cael ei alw'n shakehole - lle mae'r tir wedi dymchwel.

Cafodd yr RSPCA mwy o wybodaeth ddydd Sul, ynghyd â llun o'r lleoliad.

Dywedodd Mark, sy'n dod o Landdewi Nant Honddu: "Gyda'r lluniau roedden ni'n gallu lleoli'r shakehole cywir. Daeth y tîm at ei gilydd ddydd Sul ond roedd y tywydd yn ofnadwy felly roedd rhaid stopio.

"Fe wnaethon ni drio eto [ddydd Mawrth] ac fe aethon ni yn syth i'r man cywir. Roedd tyfiant dros y fynediad i'r ogof ac roedd e'n tua 25 troedfedd mewn dyfnder.

"Aeth un o'r criw lawr yr ogof ar raff, ffeindio'r ddafad a'i rhoi mewn sach. Duw a ŵyr sut y gwnaeth fyw mor hir lawr yna - doedd 'na ddim byd i'w fwyta lawr yna!

Pete Hobson o'r tîm achub yn gafael yn yr hwrdd wedi iddo gael ei ryddhau

"Hwrdd ifanc oedd o, ac roedd 'na dipyn o stad ar y cr'adur, yn ymdopi efo golau dydd gan ei fod wedi bod yn y tywyllwch am dair wythnos - roedd hefyd yn denau iawn ac yn llwglyd.

"Nes i ei fwydo rhywfaint a rhoi 'chydig o ddraenen a chnau defaid iddo. Fe gerddodd i ffwrdd a bwyta dipyn o wair. Fe ddylai fod yn iawn unwaith y bydd yn cael digon o fwyd - roedd e dal yn bwyta pan wnaethon ni adael e!

"Rydym yn cadw llygad ar ein e-bost, yn aros am neges yn ein llongyfarch gan Elon Musk."