Robert Croft: Criced, Cymreictod a cholli swydd
- Cyhoeddwyd
"You will never make a living out of playing cricket."
Dyna eiriau y clywodd Robert Croft yn aml wrth iddo dyfu i fyny. Ond profodd y rhai oedd yn ei amau yn anghywir.
Aeth y gŵr o'r Hendy, Sir Gâr, ymlaen i chwarae criced yn broffesiynol dros Forgannwg a Lloegr, gan fod y Cymro cyntaf i gyrraedd 1,000 o wicedi a 10,000 o rediadau.
Y llynedd, collodd ei swydd hyfforddi gyda Morgannwg, ac am y tro cyntaf ers dros 30 mlynedd, nid yw'n gweithio ym myd criced.
Bu'n hel atgofion am ei yrfa ar raglen Dewi Llwyd ar Fore Sul ar Radio Cymru.
Llun cyntaf y prif hyfforddwr newydd, Robert Croft, gyda thîm Morgannwg yn 2016
"O'n i'n berson o'dd mo'yn chwarae ar y lefel uchaf a 'coachio' ar y lefel uchaf - ond pan chi'n 'coachio' ar y lefel uchaf, chi'n fwy agos i'r drws..."
"Fi'n cofio'r meeting ges i gyda'r chairman a'r chief executive, bod y contract wedi gorffen, a mynd mas o'r drws a gweud 'reit... be' sy'n mynd i ddigwydd nawr 'te?'.
"Ges i amser caled yn chwe mis 'na. Ers blynydde, fi 'di bo'n fishi pob amser, o'dd routine 'da fi. A hefyd, bob tro o'n i'n whare, a gweithio 'da Morgannwg, o'n i'n teimlo fel mod i'n gneud rhywbeth i Gymru.
"Fi'n lwcus iawn fod gwraig a teulu arbennig o dda 'da fi. Ma' nhw'n gw'bod pa mor bwysig yw criced i fi a beth mae criced wedi roi i ni dros y blynydde - dim tŷ neu arian a phethe fel 'na, ond fel person.
"O'dd e'n galed, a fi wedi cael ambell i gyfnod oedd ddim yn dda. Mae fel colli rhywun yn y teulu ac mae'n rhaid i mi fynd drwy bach o grieving process nawr.
"Fi'n teimlo tam' bach yn siomedig, ond dyna fel mae pethe'n mynd, a mae'n rhaid i fi a'r teulu edrych i'r dyfodol nawr."
Y troellwr wrth ei waith yn erbyn Middlesex yng Ngerddi Soffia, Caerdydd yn 2010
"Ma' boi o'r Hendy yn gallu g'neud rhywbeth..."
"Naw a hanner o'n i, a'n atgof criced gynta' i oedd Javed Miandad, cricedwr Pakistan a Morgannwg. Waw!
"Yr amser 'na, o'dd tîm ym Mhontarddulais, ond achos bo' ni'n dod o'r Hendy, doedd dim gobaith fod boi o'r Hendy yn mynd draw i'r Bont i 'whare criced! Ond 'chi'n gallu mynd lawr i Abertawe'!
"O'n i wedi bod yn llwyddiannus 'da'r thimau ysgolion Cymru a gyda Abertawe, ac Alan Jones o Forgannwg yn clywed amdana i. Mynd lan i'r nets ym Morgannwg pan o'n i'n 15, a gweld pobl yn dreifio mewn mewn ceir 'da'r holl cit a 'whare mewn stadiums... a meddwl 'I could do with a bit of this!'
"Ges i gytundeb haf 'da Morgannwg yn 16, gêm gynta' yn y tîm cynta' pan o'n i'n 19... a gorffen pan o'n i'n 48!"
Dathliadau ar y cae yn ystod y gêm dyngedfennol honno ym mis Medi 1997 pan enillodd Morgannwg y bencampwriaeth yn erbyn Somerset
"Ar ôl '93, o'dden ni'n 'whare i ennill"
"O'dd ennill y cwpan undydd cynta' 'da Morgannwg yn Canterbury yn '93 yn anhygoel, achos 'na o'dd y gêm a'r tymor a newidiodd mindset Morgannwg, achos cyn 'na o'n ni'n teimlo bod Morgannwg jest yn troi lan i 'whare criced.
"Os ma' tîm Morgannwg yn gwneud yn dda, ma'r support yng Nghymru yn fawr iawn. Fi'n credu fod y bobl sy'n cefnogi criced yng Nghymru mo'yn ca'l connection 'da'r bobl sy'n 'whare yn y tîm. 'Ma' boi o'r Hendy yn 'whare yn fan'na..., boi o Gaerfyrddin, boi o Colwyn Bay'!
"Dyna fi'n credu ma'r bobl mo'yn. Ond maen rhaid iddyn nhw 'whare'n dda hefyd.
"Ma' lot o bobl yn gweud, beth sy' gyda'r cricedwyr gorau? Dwi'n meddwl bod nhw'n 'whare'n grêt, ond maen nhw'n tynnu grêt mas o bobl arall - a maen nhw'n gadael chydig bach o legacy pan maen nhw'n mynd."
Cynrychiolodd dîm Lloegr mewn 21 gêm brawf a dros 50 gêm undydd - ond yn dal i arddangos ei Gymreictod
"O ma' tipyn bach o Gymraeg 'da Crofty fan'na..."
"O'dd Mam-gu a Tad-cu yn cadw tafarn y Bird in Hand ac o'dd y regulars yn y gornel bob amser yn siarad Cymraeg. O'n i'n deall popeth, ond ddim yn siarad lot.
"Oedden nhw bob amser yn siarad Cymraeg 'da fi, a fi'n ateb yn Saesneg, achos Saesneg oedd yr iaith gynta' pan o'n i'n yr ysgol. Cymraeg yn iaith gynta' i'n nhad, ond ddim i'n fam, felly yn y tŷ oedden ni'n siarad Saesneg.
"Ond o'dd yr iaith wedi gwella pan o'n i 'da Morgannwg - achos o'dd Huw Llewelyn Davies ac Edward Bevan yn gwybod bod bach o Gymraeg 'da fi ac yn gweud 'rhaid i ni dynnu mwy mas o fe!'
"Edrych yn ôl nawr, fi bach yn siomedig mod i ddim wedi rhoi mwy o bwysau ar siarad Cymraeg achos fi 'di colli mas tamed bach, fi'n credu. Ond mae Callum a Cara-Beth 'da fi nawr - mae'r ddau ohonyn nhw'n fluent yn yr iaith."
"Reit, ma'r 'helicopter' mynd i bigo chi lan o Fae Colwyn"
Robert yn cael ei urddo i'r Orsedd yn Eisteddfod Genedlaethol 1997 yn y Bala... ar ôl cyrraedd yno mewn hofrennydd!
"Fi'n cofio mynd lawr i'r Orsedd i ga'l fy urddo. O'dden ni'n 'whare Nottinghamshire ym Mae Colwyn.
"Wedes i mod i'n gallu dod lawr, ond o'dd rhaid i fi ddod nôl i ddechre off y gêm.
""Reit, ma'r helicopter mynd i bigo chi lan o Fae Colwyn" ac off â ni, i lawr i'r Bala. O'dd gan y peilot road map ar ei liniau...
"Landes i lawr yn y Bala, a cha'l y seremoni, o'dd yn arbennig - wedyn off â ni eto, dros y mynydde, yn ôl i Fae Colwyn.
"Cylchu dros y cae, ac o'dd y groundsman wedi gwneud 'H' ar y sgwâr a landion ni ar y cae fan'na! Briliant!"
Robert, yn y canol, yn cyd-ddathlu buddugoliaeth Morgannwg yn 1997
"Na'r peth pan 'wy'n cofio'n ôl i'r tîm sydd wedi ennill cwpanau yn y 90au... o'dd calon yn y tîm 'na"
"Y peth pwysig i fi yw os yw Morgannwg mo'yn ca'l amser llwyddiannus, mae'n rhaid iddyn nhw adeiladu rhywbeth o Gymru. Ac o'n i'n trial 'neud e... bois ifanc sydd wedi dod drwy'r system.
"Achos os bod mwy na hanner y tîm yn dod o Gymru, chi'n cael hwyl, chi'n cael calon, chi'n cael ysbryd...
"Fel gyda thîm Morgannwg y 90au - Huw Morris, Stephen James, Adrian Dale, Matthew Maynard, Steve Watkin, Adrian Shaw, Tony Cotty, David Hemp, Darren Thomas a fi - ga'son ni amser arbennig o dda. Pan chi mewn amser caled iawn, y peth sy'n tynnu chi trwyddo yw'r calon.
"A gobeithio fod Morgannwg yn gallu ffeindio fe yn y dyfodol."
Hefyd o ddiddordeb: