'Dylai Cymru dorri ei chwys ei hun' yn ôl arweinydd Plaid Cymru

Bydd Mr Jones yn ildio arweinyddiaeth Plaid Cymru yn 2012

"Mae Cymru yn wynebu amseroedd economaidd cythryblus, ond mae ganddi'r cyfle i gryfhau ei democratiaeth a'r sbardunau sydd ganddynt i ymdrin ag amseroedd anodd."

Dyma un o'r prif bynciau a godwyd yn neges Nadolig eleni gan arweinydd Plaid Cymru, Ieuan Wyn Jones.

Rhybuddiodd Mr Jones, a fydd yn ildio arweinyddiaeth ei blaid ym mis Mawrth 2012, fod yr argyfwng ym mharth yr Ewro dros y chwe mis diwethaf wedi arwain at adolygiad tuag i lawr mewn twf economaidd yn y DU, a bydd hyn yn arwain ar fwy o ddiweithdra yn enwedig ymysg pobl ifanc yng Nghymru.

Mae'r her a greodd hyn i Lywodraeth Cymru yn golygu bod angen i Gymru wthio'n galetach fyth yn 2012 am fwy o reolaeth dros ei materion ei hun.

'Mwy uchelgeisiol'

"Cyfyngir yn arw ar ein gallu i ymateb i'r argyfwng oherwydd nad oes gennym ar hyn o bryd bwerau i fenthyca ar gyfer seilwaith cyfalaf, ac nad oes gennym y sbardunau cyllidol i'w defnyddio yn greadigol i hybu'r galw yn ein heconomi," meddai.

"Dyna pam fod angen i ni fod yn fwy uchelgeisiol dros Gymru wrth ymateb i'r alwad am dystiolaeth gan Gomisiwn Silk.

"Petai gan Gymru bwerau benthyca ac amrywio treth, gallasem wneud llawer mwy i helpu ein dinasyddion oroesi'r stormydd ariannol.

"Mae angen i ni fod yn fwy arloesol a chreadigol wrth helpu pobl Cymru i ateb her y blynyddoedd nesaf.

'Goddefgarwch'

"Adeg y Nadolig rhaid i ni hefyd edrych y tu hwnt i'n ffiniau a gweithio yn galetach fyth i gael mwy o oddefgarwch rhwng crefyddau'r byd a gwahanol draddodiadau gwleidyddol a chymdeithasol.

"Gwelodd 2011 newidiadau mawr yng ngwledydd Gogledd Affrica a'r Dwyrain Canol, gyda gwledydd yn chwilio am fwy o ddemocratiaeth a rhyddid.

"Maen nhw'n wynebu her enfawr a bydd angen i ni eu cefnogi yn eu hymdrechion i greu strwythurau gwleidyddol newydd yn eu gwledydd.

"Gwelodd Ewrop hefyd amseroedd cythryblus yn 2011 gyda llywodraethau yn cwympo neu rai newydd dyn dod yn eu lle mewn nifer o wledydd gan gynnwys Iwerddon, Portiwgal, Gwlad Groeg, Sbaen a'r Eidal.

"Mae i doriadau enfawr mewn gwario cyhoeddus a chamau ariannol llym â'r potensial i greu aflonyddwch cymdeithasol a chynnwrf gwleidyddol mwy fyth.

"Gall dinasyddion cyffredin yn hawdd deimlo'n flin gyda thoriadau yn eu safonau byw wrth i lywodraethau ymateb i argyfwng a grëwyd gan y sector ariannol a'r bancwyr barus.

"Rhaid i arweinyddion gwleidyddol ddangos fod y penderfyniadau a gymerant i ymdrin â'r argyfwng yn deg a chymesur, ac ni ddylem oddef talu bonysau pechadurus o ddrud i fancwyr pan fo mwy a mwy o bobl yn wynebu colli eu swyddi."