Ymchwil: Iselder ysbryd yn taro'r ifanc
- Cyhoeddwyd
Cymerodd 275 o bobl ran yn yr astudiaeth
Mae astudiaeth newydd yn dangos bod hanner yr oedolion sy'n dioddef o iselder clinigol wedi cael eu pwl cyntaf o iselder yn ystod eu harddegau.
Cyflawnwyd y gwaith gan seicolegwyr ymchwil ym Mhrifysgol Bangor a Phrifysgol Rhydychen.
Yn ôl eu hymchwil, yr oedran mwyaf cyffredin i bobl ddioddef o iselder am y tro cyntaf yw rhwng 13-15 mlwydd oed.
Yr Athro mark Williams o Brifysgol Rhydychen arweiniodd yr ymchwil, gyda'r Athro Ian Russell a'r Dr Rebecca Crane o Brifysgol Bangor.
'Cleifion yn ieuangach'
"Roedd iselder yn arfer bod yn broblem oedd yn taro am y tro cyntaf yn ystod canol oed," meddai'r Athro Williams.
"Ond yn ystod y degawdau diwethaf, dechreuodd ymchwilwyr ganfod bod cleifion yn ieuengach ac ieuengach wrth gael eu pwl cyntaf o iselder, tuedd sydd wedi cyfrannu at wneud iselder yn un o'r problemau iechyd pwysicaf ar draws y byd."
Fel rhan o'r astudiaeth, buont yn asesu faint oedd oedran pobl yn cael eu pwl cyntaf o iselder a'r cysylltiadau gyda phroblemau iechyd meddwl a theimladau hunanladdol yn ddiweddarach.
Cymerodd 275 o bobl ran yn yr astudiaeth, ac roedd pob un wedi dioddef sawl pwl o iselder.
Cawsant i gyd asesiad gofalus i ganfod faint oedd eu hoed pan gawsant y cyfuniad o symptomau sy'n dynodi iselder clinigol am y tro cyntaf.
Yn yr erthygl a gyhoeddwyd y mis hwn yn y Journal of Affective Disorders, dangosodd yr ymchwilwyr bod 48% o'r cleifion hyn wedi dioddef y salwch am y tro cyntaf cyn eu bod yn 18 oed.
Ymwybyddiaeth
"Mae'r canlyniadau hyn yn bwysig oherwydd bod iselder yn broblem sy'n tueddu i daro eto.
"Os ydych wedi dioddef o iselder unwaith, yna mae siawns o tua 50:50 y byddwch yn dioddef o iselder eto.
"Os ydych wedi dioddef o iselder ddwywaith neu fwy, yna mae'r risg yn codi i 70-80%."
Ond mae'n bosib gwneud llawer i atal hyn rhag digwydd.
Gall therapïau siarad fel therapi gwybyddol ac ymwybyddiaeth ofalgar ar sail therapi gwybyddol (MBCT) gael effaith mawr ar y math o iselder rheolaidd sy'n dechrau yn gynnar mewn bywyd.
Hefyd mae ymchwilwyr yn dechrau archwilio sut orau i atal iselder cyn iddo droi'n broblem gydol oes.
Dywed Dr Rebecca Crane, o Ganolfan Ymchwil ac Ymarfer Ymwybyddiaeth Ofalgar Prifysgol Bangor: "Rydym yn cynnig dosbarthiadau ymwybyddiaeth ofalgar i'r cyhoedd ym Mhrifysgol Bangor.
"Mae'r cyrsiau yn agored i bawb ac felly nid ydynt wedi'u hanelu'n benodol at bobl sy'n dioddef o iselder rheolaidd - ond maent yn datblygu'r sgiliau y mae ymchwil wedi dangos sy'n berthnasol i bobl sy'n tueddu i fynd yn isel eu hysbryd."