Cyngor y Celfyddydau yn trafod grantiau

Fe fydd Cyngor y Celfyddydau yn penderfynu pa gwmniau fydd yn derbyn nawdd gyhoeddus

Fe fydd Cyngor Celfyddydau Cymru yn cwrdd yn Llanelli ddydd Gwener i drafod strategaeth fydd yn penderfynu pa gwmnïau all dderbyn nawdd cyhoeddus dros y pum mlynedd nesaf.

Bydd y cwmnïau yn clywed yn yr haf os ydyn nhw'n rhan o'r cynllun newydd.

Bob pum mlynedd mae'r Cyngor yn cynnal adolygiad o'u buddsoddiadau - yn 2010 fe gollodd 32 o gwmnïau eu nawdd blynyddol, yn rhannol neu yn llawn.

Roedd eraill wedi llwyddo i ennill cefnogaeth gyson y Cyngor am y tro cyntaf. Maen nhw ymhlith y 69 o gwmnïau sy'n rhannu £27.7m y flwyddyn.

Opera Cenedlaethol Cymru yw'r cwmni sy'n derbyn y gyfran uchaf o gyllid y Cyngor - £4.6m eleni. Mae'r Opera hefyd yn derbyn £6.3m gan Gyngor Celfyddydau Lloegr, gan fod y cwmni yn teithio'n gyson i ddinasoedd dros y ffin.

Ond serch y miliynau o fuddsoddiadau cyhoeddus, mae llwyfannu operâu yn gostus tu hwnt.

Yn y blynyddoedd diwethaf mae'r Opera Genedlaethol wedi gorfod colli staff, a chodi £2m gan noddwyr preifat, ynghyd a'r grantiau.

Mae National Theatre Wales ymysg y 69 corff sy'n derbyn arian gan y cyngor

Mae'r cadeirydd, Geraint Talfan Davies, yn poeni bod toriadau i'r celfyddydau yn golygu mai diwylliant Cymru sydd ar golled yn y pen draw.

"Os ydyn ni am gael economi a chymdeithas greadigol, mae'n rhaid i ni fuddsoddi yn y celfyddydau. Mae'n rhaid gwneud yn sicr bod y creadigrwydd yna yn cael ei ymestyn, yn enwedig trwy ein hysgolion ni a thrwy ein cymdeithas ni. Dyna'r ffordd rydyn ni'n mynd i ffynnu fel cymdeithas."

Ymhlith y 32 o gwmnïau i golli arian ar ôl yr adolygiad yn 2010 oedd cwmni theatr Spectacle, sy'n gweithio yng nghymoedd y de.

Dyfal barhau

Mae'r cwmni wedi parhau, er gwaetha'r toriadau, yn ôl Carys Parry sydd wedi gweithio i Spectacle am 12 mlynedd.

"Fe wnaeth e ergydio'r cwmni yn fawr iawn. Dydyn ni ddim yn gallu cynnal pedwar cynhyrchiad y flwyddyn - un cynhyrchiad ry'n ni'n gwneud nawr," meddai.

"Ond o ran beth rydyn ni'n gwneud fel cwmni, a'r fath o waith ry'n ni'n gwneud, dwi ddim yn siŵr fod e wedi ergydio ar hwnna.

"Rydyn ni'n dal i neud yr un fath o waith yn y cymunedau, ond mae'r ffordd ry'n ni'n gweithio nawr efallai'n wahanol."

Prynhawn yma fe fydd strategaeth Cyngor Celfyddydau Cymru ar gyfer y pum mlynedd nesaf yn cael ei benderfynu. Mae disgwyl bydd y cynllun yn rhoi gofyn ar gwmnïau i ennill incwm ar wahân i'r nawdd cyhoeddus.

Dim ond dechrau'r broses yw'r cyfarfod, ni fydd y cwmnïau'n clywed eu tynged o dan y drefn newydd tan yr hydref y flwyddyn nesaf.