Dathlu 450 mlynedd ers cyfieithiad cyntaf rhan o'r Beibl

29 Medi 2017

beibl william salesbury — Disgrifiad o’r llun,
Ysgrifennwyd cyfieithiad o'r Beibl gan Wiliam Morgan yn 1588, ar ôl cyfieithiad William Salesbury (uchod) yn 1567

Mae Cymdeithas y Beibl yn dathlu 450 mlynedd ers cyfieithiad Cymraeg cyntaf y Testament Newydd drwy fis Hydref.

Ar 29 Medi, bydd y gymdeithas yn lansio arddangosfa yng nghanolfan Byd Mary Jones yn Y Bala.

Bydd copi gwreiddiol o Destament Newydd William Salesbury, ar fenthyg o Gymdeithas y Beibl yng Nghaergrawnt, yn cael ei arddangos.

Bydd gwasanaeth a darlith yn Llansannan, man geni William Salesbury, hefyd yn cael eu cynnal yn ystod wythnos gyntaf Hydref.

'Cymwynas â'r iaith'

Argraffwyd cyfieithiad cyntaf y Testament Newydd yn y Gymraeg ar 7 Hydref 1567, ac yn aml mae'r cyfieithiad yma'n cael ei gydnabod fel rhan allweddol o adfywiad yr iaith Gymraeg a'i diwylliant.

Dywedodd Cymdeithas y Beibl y bydd yr arddangosfa "yn dangos effaith a phwysigrwydd y Beibl Cymraeg i Gymru ac i'r iaith Gymraeg", yn ogystal ag i ieithoedd eraill.

"Rydyn ni eisiau dathlu'r hanes, ond hefyd pwysleisio pwysigrwydd cyfieithu'r Beibl heddiw," meddai Christine Daniel o Gymdeithas y Beibl.

"Mae dros 6,000 o ieithoedd yn y byd sydd heb gyfieithiad o'r Beibl."

Ychwanegodd y Parchedig Ddr Goronwy Prys Owen fod gwaith William Salesbury wedi "paratoi'r ffordd" ar gyfer cyfieithiad llawn William Morgan o'r Beibl yn 1588.

"Y gymwynas wnaeth o oedd codi'r Gymraeg i lefel iaith ddysg ar gyfandir Ewrop," esboniodd y Parchedig Owen.

"Yr ail beth wnaeth o oedd cyfuno tafodieithoedd Cymru'n un iaith lenyddol, gyda'i gwreiddiau yng ngweithiau'r beirdd, ac arbed y Gymraeg rhag ymrannu'n wahanol dafodieithoedd annibynnol, fel gwnaeth rhai o'r ieithoedd Celtaidd eraill."

Ychwanegodd fod magwraeth William Salesbury wedi magu "cariad tuag at y Gymraeg, ei phobl a'r Efengyl" a'i fod wedi sylwi mai drwy gyfieithu'r ysgrythur y byddai trwch y boblogaeth yn dod i ddeall y Beibl.