Angen mwy o athrawon Cymraeg

Alun Davies

Dywedodd Alun Davies AC fod 'rhaid cydnabod fod addysg yn gatalydd allweddol' er mwyn ceisio cyrraedd y targed o gyrraedd 1m o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050

Mae angen "addasu a moderneiddio" y ffordd mae addysg Gymraeg yn cael ei chynllunio, yn ôl Gweinidog y Gymraeg.

Daeth sylwadau Alun Davies wrth iddo ymateb i adolygiad brys o strategaethau addysg Gymraeg awdurdodau lleol Cymru.

Dywedodd Mr Davies ei fod e'n derbyn hefyd bod angen "gweithredu brys" i gynyddu'r nifer o athrawon sy'n cael eu hyfforddi i addysgu yn y Gymraeg.

Mae gan awdurdodau lleol ddyletswydd statudol i baratoi a chyflwyno Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg i Lywodraeth Cymru eu hystyried.

Mae'n rhaid i'r cynlluniau gynnwys targedau a chamau gweithredu clir ar gyfer datblygu addysg cyfrwng Cymraeg yn ardaloedd y gwahanol awdurdodau.

Angen newidiadau mawr

Yn gynharach eleni dywedodd Mr Davies bod cynlluniau rhai cynghorau ar gyfer y cyfnod 2017-2020 yn dangos diffyg uchelgais a'i fod e wedi gofyn i'r cyn-aelod cynulliad Aled Roberts gynnal adolygiad.

Yn ei adroddiad, daeth Aled Roberts i'r casgliad ei bod hi'n "bur amlwg bod angen newidiadau mawr yn ein dulliau cynllunio".

Mewn datganiad yn y Cynulliad dywedodd Alun Davies: "Mae'n rhaid i ni nawr addasu a moderneiddio'r ffordd yr ydym yn cynllunio addysg Gymraeg er mwyn adlewyrchu uchelgais Cymraeg 2050, gan gydnabod fod addysg yn gatalydd allweddol ar gyfer newid."

"Yn yr haf eleni, mi wnes i ddatgan cynllun y Llywodraeth i gyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn y flwyddyn 2050.

"Mi fydd hyn yn gofyn am uchelgais, cefnogaeth ac arweiniad gan awdurdodau lleol, llywodraethwyr, penaethiaid ysgolion ac wrth gwrs rhieni a disgyblion eu hunain, er mwyn cyrraedd ein targed o 40 y cant o ddysgwyr yn derbyn addysg Gymraeg erbyn 2050."

Yn ôl y ffigyrau diweddaraf, mae 22% o blant saith mlwydd oed yn cael addysg cyfrwng Cymraeg. Bwriad gweinidogion yw cynyddu hynny i 30% erbyn 2031 ac yna i 40% erbyn 2050

Ychwanegodd Mr Davies ei fod yn derbyn holl argymhellion adroddiad Aled Roberts, gan gynnwys:

  • Cryfhau'r berthynas rhwng llywodraeth leol a'r Mudiad Meithrin;

  • Symleiddio proses categoreiddio ieithyddol ysgolion;

  • Cynllunio a gweithredu brys er mwyn cynyddu'r nifer o athrawon sydd yn cael eu hyfforddi i addysgu yn y Gymraeg.

Fe ddywedodd e hefyd bod swyddogion y llywodraeth wedi bod yn gweithio gyda chynghorau sir i ddiwygio eu Cynlluniau Strategol a'i fod e'n disgwyl derbyn y rhai diwygiedig yn yr wythnos nesa.

"Ond gadewch i mi fod yn gwbl glir, fyddai ddim yn cymeradwyo dim un cynllun sydd ddim yn dangos uchelgais," ychwanegodd.