Cyflwyno deiseb i'r Senedd yn erbyn cau ysgolion gwledig

Roedd dros 5000 wedi arwyddo'r ddeiseb

Cafodd deiseb ei chyflwyno i'r Senedd gan ymgyrchwyr sydd yn gwrthwynebu cau ysgolion gwledig Cymru ar faes y Brifwyl ddydd Sadwrn.

Daw'r ddeiseb, a drefnwyd gan Gymdeithas yr Iaith (CyI), wedi i Gyngor Ynys Môn benderfynu cau Ysgol Bodffordd ac Ysgol Corn Hir.

Yn 2017, cyhoeddodd y Gweinidog Addysg Kirsty Williams god newydd sydd o blaid cadw ysgolion bychain ar agor - ond yn ôl datganiad CyI mae rhieni Ysgol Bodffordd yn cwyno fod y cyngor yn "ceisio cau eu hysgol yn gwbl groes i'r cod newydd".

Roedd dros 5,000 o bobl wedi arwyddo'r ddeiseb sy'n galw ar y llywodraeth "i gymryd camau i sicrhau fod awdurdodau lleol yn gweithredu'r cod newydd".

Wrth ymateb dywedodd un o gynghorwyr Ynys Môn Nicola Roberts: "Fel cynghorydd lleol teimlaf fod rhaid pwysleisio bod y strategaeth moderneiddio addysg mewn lle i roi'r addysg ac adnoddau gorau i bob plentyn o bob ardal.

"Dwi'n llawn ymwybodol o'r cod ac yn hyderus bod ystyriaeth deg a manwl wedi ei rhoi iddo wrth drafod moderneiddio addysg yma ym Môn."

'Cyflafan' cymunedau gwledig

Cafodd y ddeiseb ei chyflwyno i AC Ynys Môn Rhun ap Iorwerth gan Llinos Thomas Roberts, ysgrifennydd Cymdeithas Rhieni ac Athrawon Ysgol Bodffordd.

Mae'r ddeiseb yn sicrhau dadl ar y mater yn siambr y Senedd, a bydd yn ofynnol i'r Gweinidog ymateb.

Dywedodd Ffred Ffransis, a siaradodd yn ystod y digwyddiad: "Os gall y cyngor lleol gau ysgol boblogaidd, orlawn fel Bodffordd sydd yn rhif un ar restr y llywodraeth o ysgolion gwledig Cymru, yna does dim un ysgol wledig yn ddiogel a gall fod cyflafan yn ein cymunedau gwledig Cymraeg".

Ychwanegodd: "Rydyn ni fel Cymdeithas wedi canmol y Gweinidog Addysg am roi gobaith newydd i ysgolion gwledig, ond mae penderfyniad Cyngor Môn i anwybyddu'r côd yn llwyr yn dwyn anfri ar y ddemocratiaeth Gymreig ifanc a gynrychiolir gan y senedd hon".

'Effaith tu hwnt i fyd addysg'

Dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: "Rydyn ni wedi ymgynghori'n ddiweddar ar gryfhau'r Cod Trefniadaeth Ysgolion mewn perthynas â'r rhagdybiaeth yn erbyn cau ysgolion gwledig.

"Bydd y cod newydd yn cael ei gyflwyno ger bron Cynulliad Cenedlaethol Cymru ym mis Medi, gyda'r disgwyl y bydd yn dod i rym ddiwedd y flwyddyn.

"Yn y cyfamser, rhaid i awdurdodau lleol barhau i gydymffurfio â'r Cod presennol, sy'n nodi bod rhaid i unrhyw achos dros gau ysgol fod yn un cadarn, er budd gorau'r ddarpariaeth addysgol a chydnabod y gallai cau ysgolion mewn ardaloedd gwledig gael effaith y tu hwnt i fyd addysg."