Dim Mesur Iaith newydd i Gymru wedi tro pedol llywodraeth
- Cyhoeddwyd
Eluned Morgan: 'Digon o bwerau yn barod'
Mae Llywodraeth Cymru wedi penderfynu peidio bwrw 'mlaen gyda Deddf Iaith newydd - mesur fyddai wedi cael gwared ar swydd Comisiynydd y Gymraeg.
Mae Cymdeithas yr Iaith wedi croesawu'r penderfyniad, gan ddweud y byddai'r ddeddf wedi lleihau mesurau sydd ar gael i warchod hawliau siaradwyr Cymraeg.
Ond mae yna feirniadaeth gan fudiad Dyfodol i'r Iaith sy'n dweud y byddai'r bil wedi creu corff cynllunio angenrheidiol.
Dywedodd Eluned Morgan, Gweinidog y Gymraeg, i'r penderfyniad gael ei wneud ar ôl ystyried ymateb i ymgynghoriad cyhoeddus ac ar ôl casglu tystiolaeth gan wahanol gyrff.
Yn ôl Llywodraeth Cymru, y nod gwreiddiol oedd ceisio sicrhau llai o fiwrocratiaeth ynglŷn â'r Safonau Iaith.
Dyw'r penderfyniad ddim yn effeithio ar darged y llywodraeth i greu miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.

Yn ôl Ms Morgan mae'r llywodraeth nawr o'r farn fod yna ddigon o bwerau dan y drefn bresennol i sicrhau bod pobl yn defnyddio'r Gymraeg.
"Er yr anfodlonrwydd gyda rhai agweddau o'r Safonau, mae'n glir nad oes awydd i newid y system yn ei chrynswth."
Ychwanegodd y byddai ailgychwyn y rhaglen o gyflwyno rheolau i ragor o gyrff cyhoeddus ynglŷn â defnyddio'r Gymraeg "cyn gynted ag y bydd yr amserlen deddfu ar gyfer Brexit yn eglur".
"Byddaf yn gweithio gyda Chomisiynydd y Gymraeg i weithredu newidiadau yn fuan," meddai.
"O ran cyrff preifat eraill, megis banciau ac archfarchnadoedd, bydd y Comisiynydd a minnau yn parhau i ymgynghori yn agos â nhw a'u gwthio i ddarparu mwy o wasanaethau, yn fwy cyson, yn y Gymraeg."
Ymateb cymysg
Dywedodd Meri Huws, Comisiynydd y Gymraeg ei bod yn croesawu'r penderfyniad.
"Mae ein gwaith ymchwil yn dangos fod Safonau'r Gymraeg wedi gwneud gwahaniaeth i brofiad defnyddwyr, gyda'r gwaith rheoleiddio ydym ni yn ei wneud yn fodd o hyrwyddo defnydd o'r iaith.
"Mae'n gadarnhaol iawn y byddwn nawr yn gallu parhau gyda'r gwaith o osod safonau ar ragor o sectorau, gan symud ymlaen gyda chyfundrefn sy'n gweithio.
"Roedd angen eglurder o ran y ffordd ymlaen, a heddiw rydym ni wedi cael hynny.
"Bydd cyfle nawr i'r Comisiynydd newydd osod ei farc, ac adeiladu ar y gwaith sydd wedi ei wneud dros y saith mlynedd diwethaf."
Y cyn-Aelod Cynulliad, Aled Roberts, fydd yn olynu Ms Huws yn y swydd gan ddechrau ym mis Mawrth.

Meri Huws: 'Cyfle nawr i'r Comisiynydd newydd osod ei farc'
Dywedodd Osian Rhys, Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith fod y penderfyniad yn newyddion ardderchog.
"Mae angen i'r Llywodraeth fynd ati nawr i ganolbwyntio ar gyflawni eu gweledigaeth ar gyfer cyrraedd miliwn o siaradwyr Cymraeg.
"Mae'n hollbwysig hefyd bod y Llywodraeth yn bwrw ati ar unwaith i ddechrau cyflwyno'r Safonau i feysydd fel cwmnïau post, ynni, trydan, dŵr a thelathrebu."
'Trychineb ieithyddol'
Un sy'n anhapus yw'r AC a chyn-Weinidog y Gymraeg, Alun Davies, oedd wrth y llyw pan gafodd y mesur ei lunio.
Dywedodd mewn trydariad fod y penderfyniad yn un oedd wedi ei siomi.
Caniatáu cynnwys X?
Mae’r erthygl yma’n cynnwys elfennau sydd wedi eu darparu gan X. Gofynnwn am eich caniatâd cyn eu llwytho, oherwydd fe allai wneud defnydd o cwcis a thechnolegau eraill. Efallai y byddwch am ddarllen polisi cwcis X, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. I weld y cynnwys yma dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
Dywedodd llefarydd ar ran Dyfodol i'r Iaith mai "trychineb ieithyddol" yw peidio bwrw ymlaen i sefydlu Corff Cynllunio Iaith.
"Mae'r llywodraeth wedi gwastraffu saith mlynedd trwy beidio hyrwyddo'r iaith yn iawn," meddai Heini Gruffudd, cadeirydd y mudiad.
"Ond maen nhw'n awr yn gwrthod mynd y cam nesaf angenrheidiol, sef cynllunio dyfodol y Gymraeg yn ôl egwyddorion cydnabyddedig.
"Mae angen cynlluniau ar frys i gryfhau'r Gymraeg mewn cartrefi, ac i adeiladu cymunedau Cymraeg, ar lawr gwlad ac ym myd technoleg, ond does neb yn cymryd cyfrifoldeb am y darlun cyflawn.
"Rydyn ni'n galw ar y llywodraeth i greu corff mewnol i arwain ar gynllunio iaith, os nad yw'n fodlon creu corff hyd braich.
"Mae'r angen am gael arbenigwyr ieithyddol, yn lle gwleidyddion, yn amlwg."
Galw am 'strategaeth newydd'
Yn ôl llefarydd y Ceidwadwyr Cymreig ar y Gymraeg, Suzy Davies, mae penderfyniad y llywodraeth i gefnu ar y mesur "yn dangos nad yw unrhyw bolisi Cymraeg 2050 yn cael ei gefnogi gan unrhyw strategaeth gydlynol".
"Mae'r uchelgais bendigedig - a gefnogir gan Geidwadwyr Cymreig - i gyrraedd un filiwn o siaradwyr Cymraeg o fewn cenhedlaeth yn barod yn llithro i ffwrdd o realiti oherwydd bod Llywodraeth Lafur Cymru - unwaith eto - wedi gwneud addewid heb unrhyw syniad ar sut i'w gyflawni," meddai.
"Mae hyn eisoes yn amlwg yn y ffaith bod nifer y myfyrwyr mewn hyfforddiant athrawon sy'n gallu addysgu yn Gymraeg ar ei bwynt isaf mewn degawd, ac nad yw un rhan o dair o'r rheini'n hyfforddi i addysgu yn Gymraeg.
"Nawr bod y mesur hwn wedi cael ei ollwng, mae angen i Lywodraeth Cymru amlinellu'n glir strategaeth newydd y maen nhw'n credu y byddant yn gwthio Cymru tuag at uchelgais trwm o filiwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050."
Straeon perthnasol
- Cyhoeddwyd5 Tachwedd 2018
- Cyhoeddwyd27 Tachwedd 2018
- Cyhoeddwyd3 Rhagfyr 2018
- Cyhoeddwyd14 Tachwedd 2018