'Llywodraeth Cymru angen gwneud mwy ar ordewdra'

Er bod Coleg Brenhinol y Meddygon (RCP) wedi croesawu ymgynghoriad Llywodraeth Cymru ar strategaeth gordewdra, maen nhw'n dweud nad yw'n mynd yn ddigon pell.

Nod yr ymgynghoriad - Pwysau Iach: Cymru Iach - yw llunio strategaeth i atal neu leihau gordewdra.

Dywedodd llywydd yr RCP yng Nghymru, Dr Gareth Llewelyn: "Nid dewis ffordd o fyw yw gordewdra.

"Mae'n glefyd sy'n cael ei achosi gan anghydraddoldeb iechyd, dylanwadau genetegol a ffactorau cymdeithasol.

"Does dim ateb hawdd i daclo gordewdra, ac fe fydd angen i weinidogion ar draws holl adrannau'r llywodraeth ddangos arweiniad a dod at ei gilydd i helpu pobl i fyw yn iachach.

"Mae'r strategaeth ddrafft yma yn amlwg yn cydnabod natur gymhleth gordewdra, ac fe ddylid croesawu hyn. Ond nid yw'n mynd yn ddigon pell."

• 1,000 o blant Cymru'n 'ddifrifol o ordew'

• Gordewdra ydy 'her fwyaf cenhedlaeth'

Prif argymhellion ymateb RCP

Mae ymateb RCP i'r ymgynghoriad yn nodi nifer o argymhellion:

• Dylai pob claf sydd â gordewdra gael mynediad at wasanaeth triniaeth sydd â digon o adnoddau, sy'n canolbwyntio ar y claf ac sy'n cael ei arwain gan glinigwyr;

• Dylai Llywodraeth Cymru ddal byrddau iechyd i gyfrif am eu cyfrifoldebau i ddarparu llwybr triniaeth gordewdra;

• Dylai byrddau iechyd benodi uwch-aelod gweithredol i'r bwrdd gyda chyfrifoldeb am ddatblygu gwasanaeth lefel 3;

• Dylai byrddau iechyd benodi rhywun i arwain ar ordewdra; clinigwr profiadol i ddarparu gwybodaeth a bod yn gyswllt rhwng y bwrdd, cleifion a'r gymuned;

• Dylai GIG Cymru ddatblygu siartr cleifion sy'n datgan sut y bydd byrddau iechyd a chleifion yn gweithio gyda'i gilydd i ddatblygu gwasanaethau gordewdra.

Ychwanegodd Dr Llewelyn: "Er bod e'n newyddion gwych bod gordewdra yn dod yn darged Haen 1 i fyrddau iechyd, mae gordewdra eisoes yn costio miliynau o bunnoedd y flwyddyn i'r GIG Cymru bob blwyddyn, ac yn rhoi cleifion o dan risg o ddatblygu cyflyrau fel diabetes, pwysau gwaed uchel neu strôc.

"Heb fuddsoddiad gan fyrddau iechyd mewn gwasanaethau arbenigol, fe fyddwn ni'n parhau i weld cynnydd mewn ymweliadau ysbyty am gyflyrau sy'n gysylltiedig â gordewdra.

"Dyna pam mae'n siom i mi ein bod yn dal i ddisgwyl i Lywodraeth Cymru egluro sut y maen nhw am helpu pobl sy'n ordew yn barod. Mae'n ymddangos na fu clinigwyr rheng flaen yn rhan o ddrafftio'r ddogfen, ac felly does dim llawer o sylw i'r driniaeth ar gyfer pobl ordew.

"Mae hyn yn rhywbeth sy'n gwanhau'r strategaeth ddrafft. Mae atal gordewdra yn hanfodol, ond nid ar draul y rhai sydd eisoes yn ordew. Mae gan Gymru'r cyfraddau gordewdra plant uchaf yn y DU - mae'n argyfwng eisoes."