Cwyn Plaid Brexit am 'annhegwch' Llywydd y Cynulliad

Brexit Party

Nigel Farage yn croesawu Mark Reckelss i Blaid Brexit yn ystod ymweliad â'r Cynulliad ym mis Mai

Mae arweinydd Plaid Brexit yn y Cynulliad wedi honni bod Llywydd y Cynulliad yn trin ei blaid yn annheg yn y Senedd.

Yn ôl Mark Reckless, mae Elin Jones yn trin ei blaid yn wahanol i'r pleidiau eraill ac mae'n "anghywir" ei bod yn aelod o blaid wleidyddol.

Mae'r ddau wedi anghytuno ynglŷn â'r amser a ganiateir i ACau o Blaid Brexit i holi gweinidogion y llywodraeth.

Yn ôl y Cynulliad, mae Ms Jones, sy'n AC Plaid Cymru, yn ddiduedd ac yn ymddwyn yn unol â rheolau'r sefydliad.

Sefydlwyd grŵp Plaid Brexit ym mis Mai yn ystod yr ymgyrch ar gyfer yr etholiadau Ewropeaidd.

Daeth cwynion gan ACau Plaid Cymru, a rhai aelodau Llafur, a oedd yn hawlio nad oedd gan y grŵp hawl ddemocrataidd i gael eu cydnabod gan nad oedden nhw wedi cael eu hethol dan faner Plaid Brexit.

Rhoddwyd caniatâd i'r grŵp gael ei sefydlu gan Ms Jones, a methiant oedd yr ymdrech gan y gwrthwynebwyr i atal y grŵp rhag cael statws swyddogol.

Mae Elin Jones yn parhau i fod yn aelod o Blaid Cymru

Mae swyddogaethau Llywydd y Cynulliad yn debyg i Lefarydd Tŷ'r Cyffredin, yn goruchwylio busnes a thrafodion aelodau etholedig.

Ond yn wahanol i Lefarydd Tŷ'r Cyffredin, mae Llywyddion y Cynulliad wedi parhau i fod yn aelodau o bleidiau gwleidyddol.

Ddydd Mercher diwethaf, mewn gwrthdaro yn y Senedd, fe wnaeth Mr Reckless feirniadu'r Llywydd am "leihau'r" nifer o gwestiynau sy'n cael eu caniatáu i lefarwyr y pleidiau.

Yn ôl Mr Reckless roedd ei blaid yn cael "chwarter" y cwestiynau roedd pleidiau eraill yn cael gofyn.

Dywedodd Mr Reckless wrth Ms Jones: "Llywydd, oni fydd pobl yn meddwl bod gennych chi dueddiadau o blaid y sefydliad sydd o blaid aros (yn yr UE)."

Y Llywydd yn 'ddiduedd'

Mewn ymateb dywedodd y Llywydd bod Plaid Brexit wedi cael yr un nifer o gwestiynau â'r hyn gafodd y grŵp UKIP yn ddiweddar, ac roedd hyn yn adlewyrchu "cydbwysedd cyffredinol".

Dywedodd Ms Jones: "Mae angen i mi ddweud wrthoch chi y gallaf alw eich aelodau os ydyn nhw yn gwneud cais i ofyn cwestiynau, ac er mwyn y cofnod, ni dderbyniwyd unrhyw geisiadau gan Blaid Brexit heddiw."

Mewn ymateb dywedodd Mr Reckless: "Dywedoch chi nad oedden ni'n cael gwneud hynny."

Mewn cyfweliad ar raglen BBC Sunday Politics Wales dywedodd nad oedd ei blaid "yn cael eu trin yn deg".

Mae Mark Reckless wedi bod yn aelod o'r Ceidwadwyr, UKIP a Phlaid Brexit

Hawliodd fod y Democratiaid Rhyddfrydol wedi eu trin yr un fath â'r pleidiau eraill pan oedden nhw'n grŵp o bump.

"Cafodd cwestiynau UKIP eu cwtogi pan aethon nhw lawr i grŵp o dri. Ni'n fwy na hynny," meddai.

"Rwy'n meddwl ei fod yn anghywir bod y Llywydd yn aelod o Blaid Cymru, mae'n parhau i fod yn aelod o grŵp Plaid Cymru.

"Mae llawer o bethau yn well yn y Cynulliad nag yn San Steffan, ond un peth rwy'n meddwl sydd yn well yn San Steffan yw'r syniad bod y llefarydd yn niwtral ac yn gadael eu plaid."

Dywedodd llefarydd y Cynulliad: "Mae penderfyniadau am gwestiynau arweinwyr a llefarwyr yn fater i'r Llywydd sydd yn ymddwyn yn ddiduedd ar bob adeg, yn unol â rheolau'r Cynulliad."

  • Sunday Politics Wales, BBC One Wales, 1200

Straeon perthnasol