Iselder pêl-droedwyr: 'Roedd y cae fel carchar'

Mae nifer y pêl-droedwyr sy'n gofyn am gymorth gyda'u hiechyd meddwl wedi cynyddu'n sylweddol yng Nghymru a Lloegr.

Yn 2016, 160 o bobl gafodd sesiynau cwnsela mewn blwyddyn gyfan, ond o fewn naw mis eleni mae'r nifer eisoes dros deirgwaith yn fwy na hynny.

Mae Cymdeithas y Pêl-droedwyr Proffesiynol (PFA) wedi dweud bod dros 500 o bobl wedi cael cymorth rhwng mis Ionawr a Medi eleni - dros hanner ohonyn nhw'n gyn-chwaraewyr.

Mae BBC Cymru wedi siarad â Rhodri Jones, a symudodd yn 16 oed i chwarae dros Manchester United.

Ond cafodd ei obeithion o chwarae i un o glybiau mwya'r byd eu chwalu ar ôl cael anaf i'w ben-glin.

Fe wnaeth Rhodri symud i Fanceinion yn 16 oed i gynrychioli Manchester United

Yn 14 oed roedd hi'n ymddangos bod breuddwyd Rhodri ar fin dod yn wir - arwyddodd gytundeb ieuenctid gyda Manchester United ac o fewn dwy flynedd fe enillodd ysgoloriaeth gyda'r clwb.

Ond roedd hynny'n golygu gadael ei ysgol, ei deulu a'i ffrindiau yng Nghaerdydd.

"O'dd e'n amser caled - i bwy allet ti ddweud 'dwi'n pryderu am symud i fyny'?" meddai.

"Mae pawb yn dweud 'paid â bod yn silly - ti'n mynd i chwarae i Man U."

'Effaith seicolegol yn fwy difrifol'

Ond wythnos cyn i'r tymor ddechrau, fe gafodd anaf gwael i'w ben-glin.

"Chi methu colli bron i ddau dymor ac wedyn symud ymlaen," meddai.

"Er yr anafiadau, fe fyddwn i'n dadlau bod yr effaith seicolegol yn fwy difrifol."

Fe wnaeth Rhodri golli dau dymor o'i yrfa oherwydd anafiadau i'w ben-glin

Yna, yn 20 oed, fe gafodd ei alw i gyfarfod rheolwr Manchester United, Alex Ferguson, ac fe gafodd ei obeithion eu chwalu.

"Pan ti'n clywed Alex Ferguson - rhywun ti wedi edmygu ers yn ifanc - yn dweud 'sorry son, we're not going to renew your contract', mae'r gwymp llawer yn fwy."

Symudodd i chwarae dros Rotherham, ond doedd o ddim yn hapus ac fe gafodd dabledi gwrth-iselder gan ei feddyg.

"Roedd y cae fel carchar i fi - o'n i ar y cae ac yn edrych rownd a meddwl 'fi ddim eisiau bod fan hyn'," meddai.

Dywedodd Rhodri fod cael gwybod gan Alex Ferguson na fyddai'n cael cytundeb newydd yn ergyd fawr

Dydy Rhodri ddim yn chwarae pêl-droed erbyn hyn, ond fel tad i ddau o fechgyn mae ganddo neges i fechgyn a merched ifanc sy'n breuddwydio am gael bod yn bêl-droedwyr rhyw ddydd.

"Fi'n meddwl ei bod yn bwysig i ddatblygu dy gymeriad yn gyflawn," meddai.

"O'n i wedi ymrwymo cymaint o fy hunaniaeth gyda phêl-droed, pan 'naeth y gwymp ddod o'dd hi hynny'n galetach."

Yn ôl Carwyn Jones mae natur pêl-droed yn ei gwneud yn anodd i chwaraewyr ofyn am gymorth

Dydy stori Rhodri ddim yn un anghyffredin.

Yn ôl y PFA - sy'n darparu cymorth i chwaraewyr pêl-droed - mae cynnydd mawr wedi bod yn nifer y bobl sy'n gofyn am help gyda phroblemau iechyd meddwl.

Dywedodd Doctor Carwyn Jones o Brifysgol Metropolitan Caerdydd, sydd wedi gwneud ymchwil yn y maes: "Mae'n ddiwydiant macho iawn, yn gystadleuol, a does neb eisiau dangos gwendid.

"Felly mae 'na lot o ffactorau sy'n mynd i mewn i greu'r broblem, a hefyd efallai'n gwneud hi'n anodd i chwaraewyr ofyn am help."

Dywedodd Brian Davies bod angen cynyddu'r arian sydd ar gael ar gyfer gwneud ymchwil

Er bod agweddau at iechyd meddwl yn y byd chwaraeon yn newid, mae 'na rybudd bod mwy i'w wneud.

Dywedodd prif weithredwr Chwaraeon Cymru, Brian Davies: "Mae eisiau gwneud mwy o ymchwil - sy'n costio.

"Pe bai codiad yn y buddsoddiad ym myd y campau dwi'n siŵr y byddai lot mwy o arian yn cael ei roi tuag at bethau fel hyn."