Cofio'r newyddiadurwr, awdur a golygydd Ioan Roberts
- Cyhoeddwyd
Mae teyrngedau wedi eu rhoi i'r newyddiadurwr, awdur a golygydd Ioan Roberts, fu farw yn 78 oed.
Yn frodor o Roshirwaun yn Llŷn, roedd yn beiriannydd sifil am gyfnod byr cyn dechrau ar ei yrfa newyddiadurol gyda phapur newydd Y Cymro.
Bu'n olygydd gyda rhaglen newyddion 'Y Dydd' ar HTV, yn ddarlledwr gyda BBC Radio Cymru, ac yn gynhyrchydd nifer o raglenni S4C gan gynnwys Hel Straeon.
Roedd y cerddor gwerin, Arfon Gwilym, yn 'nabod Ioan Roberts o'u dyddiau fel cydweithwyr gydag Y Cymro.
Dywedodd ei fod mewn "sioc" o glywed y newyddion, a bod ei farwolaeth wedi dod yn syndod.
"Roedd o'n un o'r newyddiadurwyr gorau gafodd Cymru erioed - yn newyddiadurwr o'r hen deip," meddai.
Ioan Roberts o'i gyfnod fel newyddiadurwr gydag Y Cymro
"Ei ddawn fwyaf o oedd ei ddawn efo geiriau. Roedd ganddo fo Gymraeg rhwydd, dealladwy ac roedd o'n gallu crisialu pethau yn arbennig o dda.
"Bydd 'na golled fawr ar ei ôl o. 'Dan ni i gyd mewn sioc."
'Pobol yn gallu ymddiried ynddo'
Un arall o'i ffrindiau agos ers blynyddoedd oedd yr Archdderwydd presennol, Myrddin ap Dafydd.
Fe gydweithiodd y ddau ar nifer o gyfrolau gafodd eu cyhoeddi gan Wasg Carreg Gwalch.
"Roeddwn i'n dotio at ei ddawn gynnil wrth drin geiriau. Doedd yna byth wastraffu lle ac amser drwy bentyrru - ac roedd cydweithwyr o fewn y byd teledu yn dweud yr un peth amdano.
"Roedd o'n gwybod sut i gael gafael ar stori a chyflwyno pobl heb dynnu sylw ato fo ei hun. Ers ei ddyddiau cynnar ar Y Cymro roedd pobol yn gallu ymddiried ynddo i adrodd eu straeon nhw."
Dywedodd bod Ioan Roberts wedi gweithio ar gofiant y ffotonewyddiadurwr rhyngwladol Philip Jones Griffiths am 20 mlynedd, gymaint roedd ei barch at y ffotograffydd a ddaeth ag erchyllterau Rhyfel Fietnam i sylw'r byd.
"Lluniau go iawn o bobl go iawn yng nghanol rhyfeloedd oedd deunydd y ffotograffydd, a phobl oedd yn ganolog i Ioan hefyd," meddai.
"Roedd o hefyd yn eithradol o boblogaidd ymysg plant. Roedd ein plant ni yn sôn am 'Io Mo' fel tasa fo'n ffrind Cylch Meithrin iddyn nhw. Chollodd o mo'r elfen fachgennaidd, ddireidus hyd y diwedd."
'Bwlch mawr ar ei ôl'
Mae sawl aelod blaenllaw o Blaid Cymru hefyd wedi talu teyrngedau ar Twitter, gan gydymdeimlo â'i deulu.
Dywedodd Dafydd Wigley: "Trist ofnadwy deall am farwolaeth fy hen gyfaill Ioan Roberts, Pwllheli, ffrind ers y dyddiau y buom ym Mhrifysgol Manceinion. Colled sylweddol i'r byd cyhoeddi Cymraeg."
Caniatáu cynnwys Twitter?
Mae’r erthygl hon yn cynnwys deunydd gan Twitter. Gofynnwn am eich caniatâd cyn llwytho unrhyw beth, gan y gallai Twitter ddefnyddio cwcis neu dechnoleg arall. Mae’n bosib eich bod am ddarllen polisi cwcis Twitter, dolen allanol a pholisi preifatrwydd, dolen allanol cyn derbyn. Er mwyn gweld y cynnwys dewiswch ‘derbyn a pharhau’.
Cafodd ei ddisgrifio gan Dafydd Iwan fel "cefnogwr creadigol i Blaid Cymru". Ychwanegodd y "bydd bwlch mawr ar ei ôl" a'i fod yn "awdur cynhyrchiol".
Dywedodd AS Dwyfor Meirionnydd, Liz Saville Roberts: "Cenedlaetholwr a newyddiadurwr a fu'n gyfaill gweithgar i achos cenedl Cymru."
Roedd Ioan Roberts wedi ysgrifennu a golygu amryw o lyfrau ffeithiol a bywgraffiadau, gan gynnwys un yn olrhain profiadau ac atgofion Cymry ac Archentwyr yn ystod Rhyfel y Malvinas.
Ef hefyd wnaeth addasu sgyrsiau radio rhaglen Beti A'i Phobol er mwyn eu cyhoeddi rhwng dau glawr, a fe olygodd lyfr ar hanes y gyfres C'Mon Midffild.
Mae'n gadael gwraig, Alwena, a dau o blant, Sion a Lois.