'Gall gwasanaethau tân ddelio â bygythiadau eraill'

Mae gweithwyr tân eisoes yn cael eu hanfon yn lle ambiwlans mewn rhai achosion os ydynt yn agosach

Fe allai gwasanaethau tân ac achub Cymru chwarae rhan ehangach o ran cadw'r cyhoedd yn ddiogel dan gynigion newydd.

Yn ôl Llywodraeth Cymru, mae'r gwasanaethau wedi llwyddo cystal i atal achosion o dân nes eu bod â digon o amser i fod mewn sefyllfa i dderbyn dyletswyddau newydd.

Maen nhw'n dweud bod nifer o orsafoedd tân gwledig yn anghynaladwy gan eu bod ond yn ymateb i nifer fach o danau bob mis.

Dywed gweinidogion y gallai'r gwasanaeth tân wneud gwaith sy'n cael ei gwblhau gan y GIG ar hyn o bryd.

Mae Undeb y Brigadau Tân - yr FBU - wedi cael cais am ymateb.

Mae rhai gorsafoedd gwledig ond yn ymateb i nifer fach o danau bob mis, yn rhannol yn sgil gwaith ataliol

'Arbenigedd a pharch'

Mewn datganiad, mae'r gweinidog sy'n gyfrifol am y gwasanaeth tân, Hannah Blythyn, yn dweud bod pwyslais y gwasanaethau ar atal tanau a gwella ymwybyddiaeth o risgiau tân wedi cyfrannu at leihau nifer, a difrifoldeb, achosion o dân,

"Mae diffoddwyr tân wedi cael eu hyfforddi'n dda i ddelio ag amrywiaeth eang o ddigwyddiadau, yn ogystal â thân," meddai, sy'n golygu eu bod â'r "arbenigedd a'r parch" i godi ymwybyddiaeth ynghylch bygythiadau eraill hefyd, ac i'w hatal.

"Mae potensial amlwg i'r gwasanaeth wneud cyfraniad gwirioneddol at gefnogi'r GIG yn benodol, boed hynny o ran ymateb i argyfyngau meddygol neu helpu i atal damweiniau fel codymau yn y cartref," dywedodd, "ac mae tystiolaeth glir y gall hyn sicrhau gwell canlyniadau ac arbedion sylweddol."

Mae "potensial go iawn i fanteisio ar lwyddiant" y gwasanaeth tân "a chynyddu ei werth i bobl Cymru", medd Hannah Blythyn

Dywed Ms Blythyn bod yna nifer o "enghreifftiau da o hyn yn digwydd" yn achlysurol - ar raddfa fechan, yn aml - ond mae hi'n credu bod "gofyn i ni fynd ymhellach... mewn ffordd fwy cyson a strategol.

"Rwy'n dymuno gweld Gwasanaeth Tân ac Achub sy'n delio ag amryw o fygythiadau i iechyd a diogelwch pobl, a hynny o ran atal ac ymateb i argyfyngau, gan ategu yn hytrach na dyblygu gwaith gweithwyr proffesiynol eraill.

"Dim ond drwy wneud hyn y gallwn ni fanteisio i'r eithaf ar werth cyhoeddus y Gwasanaeth a sicrhau dyfodol cynaliadwy ar ei gyfer."

Ychwanegodd y bydd yna gyhoeddiad arall maes o law "ynglŷn â'r ffordd ymlaen".

Angen cytundeb cadarn

Dywed Llywodraeth Cymru bod angen cytundeb ynghylch tâl ac amodau diffoddwyr tân i adlewyrchu unrhyw ddyletswyddau ehangach yn deg, ond bod trafodaethau "ar lefel y DU wedi bod yn araf iawn yn hyn o beth".

Maen nhw'n dweud eu bod wedi ymrwymo "i ystyried darparu cymorth ariannol ar gyfer cytundeb tâl sy'n bodloni anghenion Cymru a diffoddwyr tân Cymru".

Mae eu datganiad yn mynd ymlaen i ddweud bod angen "cytundeb cadarn a strategol rhwng y Gwasanaeth Tân, y GIG a phartneriaid eraill, er mwyn gallu defnyddio adnoddau'r cyntaf lle mae eu hangen fwyaf" a bod "uwch reolwyr eisoes yn cynnal trafodaethau adeiladol ynghylch hyn".