Gollwng cynlluniau i leihau nifer ASau Cymru o 40 i 29

Syniad y Prif Wenidog yn 2012, David Cameron oedd lleihau costau trwy gael llai o ASau

Mae Llywodraeth y DU wedi gollwng cynlluniau a fyddai wedi gostwng nifer ASau Cymru o 40 i 29, gan ddweud fod y llwyth gwaith eisoes yn San Steffan yn orlawn oherwydd Brexit.

Roedd y cynnig yn rhan o'r bwriad i leihau nifer yr aelodau yn Nhŷ'r Cyffredin o 650 i 600.

Ond gyda sawl her yn rhagor cyn cael y maen i'r wal, gan gynnwys gwrthwynebiad nifer o ASau Ceidwadol, cyhoeddodd Gweinidog Swyddfa'r Cabinet, Chloe Smith nad yw'r llywodraeth yn bwrw ymlaen â'r cynigion.

Serch hynny, mae fe bwysleisiodd Ms Smith fod bwriad o hyd i sicrhau fod pob etholaeth â nifer cyfartal i etholwyr ac fe fydd angen ail-lunio'r map etholaethol.

Mae'r llywodraeth hefyd yn dymuno adolygu ffiniau etholaethol bob wyth mlynedd yn lle bob pum mlynedd.

Map y Comisiwn Ffiniau o 2017 yn dangos y 29 etholaeth arfaethedig

Roedd AS Ynys Môn, Rhun ap Iorwerth wedi ymgyrchu yn erbyn y cynigion gwreiddiol oedd yn awgrymu uno'r etholaeth ag ardal o amgylch Bangor.

Byddai'r rheiny, meddai, wedi amddifadu Môn o statws a fyddai wedi gwarchod ynysoedd eraill yn y DY, fel Ynys Wyth a'r Ynysoedd Gorllewinol Yr Alban.

Gan groesawu datganiad Ms Smith, dywedodd fod "ceisiadau i drin Ynys Môn mewn ffordd debyg wedi cael eu hanwybyddu".

'Angen lleihau Tŷ'r Arglwyddi yn hytrach'

Mae'r Gymdeithas Diwygio Etholaethol hefyd wedi croesawu'r cyhoeddiad, gan ddweud y byddai'r newidiadau arfaethedig wedi "tanseilio lleisiau pobl gyffredin yn y Senedd a niweidio craffu democrataidd".

Ond yn ôl eu prif weithredwr, Darren Hughes, mae angen "diwygiad llwyr o sut mae democratiaeth y DU yn gweithio" unwaith y daw'r pandemig coronafeirws i ben.

"Heb leihau maint y llywodraeth [yn ogystal], byddai cael llai o ASau wedi... cryfhau pwerau gweinidogion sydd eisoes yn anghymesur," meddai.

Mae'n galw yn hytrach am gael llai o aelodau yn Nhŷ'r Arglwyddi.