Cynnydd sylweddol yn y nifer sy'n aros am lawdriniaeth

Cafodd llawdriniaethau arferol eu hoedi dros dro ym mis Mawrth

Mae nifer y bobl yng Nghymru sy'n aros am lawdriniaethau arferol wedi cynyddu 600%, gyda bron i 70,000 yn aros yn ôl ffigyrau sydd wedi dod i law y BBC.

Dywedodd un llawfeddyg orthopedig blaenllaw y gallai gymryd hyd at dair blynedd i gael llawdriniaeth ar gyfer clun neu ben-glin newydd.

Cafodd llawdriniaethau sydd wedi eu trefnu o flaen llaw eu hoedi yng Nghymru ym mis Mawrth er mwyn caniatáu i ysbytai ganolbwyntio ar y pandemig.

• Canslo rhai llawdriniaethau oherwydd coronafeirws

• Adfer triniaethau canser wedi bod yn 'rhy araf'

Ond erbyn hyn mae'r mwyafrif o fyrddau iechyd yng Nghymru wedi ailddechrau llawdriniaethau o'r fath mewn sawl maes.

Nawr mae meddygon dylanwadol eisiau i Lywodraeth Cymru sefydlu ardaloedd cwarantin o fewn ysbytai, er mwyn gallu parhau â llawdriniaethau arferol.

Dywedodd Llywodraeth Cymru fod y byrddau iechyd yn gweithio yn galed i gadw cleifion Covid-19 a chleifion eraill ar wahân.

'Amharu sylweddol'

Fe ddaeth y ffigyrau diweddara i'r amlwg yn dilyn cais rhyddid gwybodaeth gan BBC Cymru.

Ym mis Medi roedd 69,212 o bobl yng Nghymru yn aros am lawdriniaethau arferol, o'i gymharu â 9,925 yn yr un cyfnod y llynedd.

Dywedodd y byrddau iechyd fod Covid-19 wedi achosi "amharu sylweddol" ond fod y cleifion mwyaf brys yn cael eu blaenoriaethu.

Bwrdd Iechyd Bae Abertawe yw un o'r rhai sydd wedi gweld y cynnydd mwyaf yn y niferoedd sy'n aros - 22,453 eleni o'i gymharu â 3,262 yn 2019.

Mae Bwrdd Iechyd Hywel Dda nawr â 15,698 ar y rhestr aros, o'i gymharu â 506 yn 2019 a 772 ym mis Mawrth.

Dywedodd Chris Wilson bod "llawfeddygon yn teimlo'n rhwystredig"

Dywedodd Chris Wilson, llawfeddyg orthopedig yn Ysbyty Athrofaol Cymru yng Nghaerdydd, fod y ffigyrau yn dorcalonnus ond nid yn syndod.

"Mae llawfeddygon yn teimlo'n rhwystredig - mae yna nifer uchel iawn o gleifion angen y math yma o lawdriniaeth ond nid ydym eto mewn lle i wneud rhywbeth am y sefyllfa ac rydym yn gwybod fod y broblem yn tyfu bob wythnos," meddai.

Dywedodd un dyn o Lanelli ei fod wedi dioddef "loes ofnadwy" ers i'w feddyg teulu ei gyfeirio am glun newydd naw mis yn ôl.

Yn ôl Colin Jones, 71, mae'n parhau i aros am apwyntiad gydag ymgynghorydd.

"Yr oll maen nhw'n' gallu cynnig ar hyn o bryd i'w mesurau lladd poen, ond does yna ddim golwg o ddiwedd i'r peth. Mae'n rhwystredig," meddai.

Mae Colin Jones wedi bod yn disgwyl am naw mis ers cael ei gyfeirio am glun newydd

Mae Coleg Brenhinol Llawfeddygon (CBLl) wedi galw ar Lywodraeth Cymru i gynyddu'r "ardaloedd gwyrdd" o fewn ysbytai.

Ardaloedd yw'r rhain gyda mesurau llym i reoli symudiad fel bod y risg o ledaenu coronafeirws yn isel.

Byddai hyn wedyn, meddai CBLl, y caniatáu i lawdriniaethau ailddechrau.

Ond dywedodd Richard Johsnon, cyfarwyddwr y coleg yng Nghymru, fod arolwg diweddar wedi dangos mai dim ond 30% o lawfeddygon o fewn y gwasanaeth iechyd yng Nghymru oedd â mynediad i ardaloedd gwyrdd.

"Fe wnaethon ni gefnogi oedi llawdriniaethau er mwyn caniatáu i'r gwasanaeth iechyd baratoi ar gyfer y pandemig," meddai.

"Ond mae saith mis wedi bod ac nid ydym fel ein bod yn symud ymlaen yn gyflym i fynd i'r afael â'r broblem o gleifion yn aros am lawdriniaeth."