Rhybudd Gweinidog Newid Hinsawdd newydd Cymru

Cafodd Julie James ei phenodi'n weinidog newid hinsawdd wedi etholiad Senedd Cymru ym mis Mai

Mae angen i Gymru wneud ddwywaith gymaint ynghylch newid hinsawdd yn y 10 mlynedd nesaf "nag yr ydym wedi ei wneud yn y 30 mlynedd diwethaf", yn ôl Gweinidog Newid Hinsawdd newydd Cymru.

Dywed Julie James AS y byddai hynny'n "estyn targed uchelgeisiol" ond byddai'n bosib cyrraedd y targed yna.

Mae'n fwriad i adolygu holl gynlluniau ffordd Cymru a bydd deddf newydd yn cael ei chyflwyno yn y flwyddyn nesaf i fynd i'r afael â llygredd awyr.

Mae Cymru'n anelu at sicrhau 'allyriadau sero net' erbyn 2050 ond roedd sawl rhybudd mewn adroddiad ym mis Rhagfyr gan bwyllgor sy'n cynghori llywodraethau'r DU.

• Angen torri allyriadau'n 'ddyfnach a chyflymach'

• Trafod cyfyngiadau llymach i fynd i'r afael â llygredd aer

Dywedodd yr adroddiad bod "sawl dangosydd gwaelodol a'r diffyg strategaeth gydlynol ar draws yr economi ar gyfer 2050 - ar lefel Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru - yn golygu nad yw Cymru, ar hyn o bryd, ar drywydd cyrraedd y targed cyfredol o 80%, heb sôn am sero net".

Wrth siarad ar raglen BBC Politics Wales, dywedodd Julie James: "Mae'n bosib i'w wneud e ond mae'n golygu y bydd yn rhaid i bawb chwarae eu rhan.

"Mae yna rai pethau sydd angen newid... ond yr hyn mae angen i ni wneud yw gosod amodau fel nad yw pobl yn aberthu pethau er mwyn helpu'r hinsawdd."

'Materion cymhleth'

Mae Cyfeillion Y Ddaear Cymru wedi galw am wahardd unrhyw ffyrdd newydd yng Nghymru.

Map Llwybr Coch cynllun gwella'r A55 yn Sir Y Fflint rhwng Llaneurgain a'r ffin gyda Lloegr

Pan ofynnwyd a oes angen gwaharddiad o'r fath, atebodd Ms James: "Mae'n hawdd dweud, 'wrth gwrs, wnawn ni ddim codi ffyrdd newydd'.

"Ond mae yna faterion gwirioneddol gymhleth yn ymwneud ag ansawdd aer, pa lwybrau y mae pobl yn teithio arnyn nhw, sawl car sydd ar y ffordd ac yn y blaen."

Byddai cynllun Llwybr Coch Glannau Dyfrdwy ar gyfer rhan o'r A55 yn Sir Y Fflint yn cynnwys darn wyth milltir (13km) newydd o ffordd ddeuol a gwelliannau ac addasiadau eraill.

Dywed Ms James y bydd y llywodraeth, fel rhan o strategaeth drafnidiaeth newydd, yn "cynnal adolygiad cyflym o ein holl gynlluniau ffordd, gan adolygu cynlluniau ffyrdd newydd a ffyrdd sy'n bod."

Mae Stryd y Castell Caerdydd wedi ailagor i fysiau a thacsis ers mis Tachwedd

Mae disgwyl i Gyngor Caerdydd benderfynu ddydd Iau a fydd un o ffyrdd allweddol y brifddinas, Stryd y Castell yn ailagor i gerbydau preifat wedi trefniant dros dro yn sgil Covid-19.

Dywedodd Ms James mai mater i'r cyngor yw hwnnw ond ychwanegodd eu bod wedi gweithredu'n "arbennig o dda" o ran trefnu llwybrau teithio ar draws y ddinas yn anterth y pandemig "a byddwn ni eisiau eu hannog yn fawr iawn i barhau ar y trywydd yna".

Mae Deddf Aer Glân - un o addewidion Llafur Cymru yn ymgyrch etholiad Senedd Cymru ym mis Mai - "yn bendant" yn flaenoriaeth i'r llywodraeth, meddai, ac mae'n fwriad i'w chyflwyno dros y flwyddyn nesaf.

Ychwanegodd: "Mae gyda ni lawer o waith i'w wneud i sicrhau'r holl seilwaith briodol i fonitro ansawdd yr aer ac i wneud yn siŵr bod pobl yn gwneud y pethau cywir."

Bydd adolygiad hefyd i gymhorthdal Llywodraeth Cymru ar gyfer hediadau rhwng Caerdydd ac Ynys Môn. Dywedodd Ms James ei bod â meddwl agored ynghylch dyfodol yr hediadau.

"Dydw i ddim yn gwybod beth yw effaith yr awyren yna ar yr amgylchedd oherwydd dydw i ddim yn gwybod beth fyddai teithwyr yr awyren yn ei wneud petai nhw ddim ar yr awyren.

"Felly mae'n fater mwy cymhleth na datganiad syml bod 'awyren yn ddrwg, a char yn dda'. Pe byddai'r holl bobl yna'n troi at geir, fe allen ni waethygu'r sefyllfa a dwi wir ddim yn gwybod beth yw'r ateb."

Mae'r llywodraeth wedi gohirio codi pwerdai bio-màs dros dro ac fe ofynnwyd ai camgymeriad oedd eu caniatáu yn yn y gorffennol.

Atebodd Ms James: "Nid oeddwn yn gwybod deng mlynedd yn ôl yr hyn rydym yn ei wybod nawr.

"Mae'r llywodraeth yn symud ymlaen wrth i ni ddysgu pethau newydd yn wyddonol."