Mwy o gyllid nag erioed i amddifyn Cymru rhag llifogydd

Mae amddiffynfeydd fel yn Hen Golwyn wedi gorfod cael eu cryfhau oherwydd effaith stormydd cyson

Mae mwy o arian nag erioed wedi'i glustnodi ar gyfer rheoli risg llifogydd yng Nghymru.

Cadarnhaodd y llywodraeth y lefelau diweddaraf o gyllid o gronfa gwerth £214m.

Dywedodd y Gweinidog Newid Hinsawdd fod Llywodraeth Cymru'n "cadw cymunedau'n ddiogel rhag risg cynyddol newid hinsawdd".

Wrth siarad yn y Senedd, cadarnhaodd Julie James fuddsoddiad gwerth £75m wrth iddi gyhoeddi'r Rhaglen Rheoli Perygl Llifogydd ac Erydu Arfordirol ar gyfer 2023-24.

Cafodd ei gyflwyno fel rhan o'r cytundeb cydweithio rhwng Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru.

Bydd yr arian yn cael ei roi i awdurdodau reoli risg er mwyn lleihau'r risg o lifogydd ac erydu arfordirol ledled Cymru.

Mae llifogydd wedi taro ardaloedd ledled Cymru dros y blynyddoedd diwethaf, fel yma yn Y Drenewydd, Powys

Mae gwarchod rhag llifogydd yn rhan allweddol o raglen lywodraethu'r llywodraeth a'r cytundeb cydweithio â Phlaid Cymru.

Mae'r rhaglen lywodraethu'n cynnwys targed uchelgeisiol i ddarparu mwy o ddiogelwch rhag llifogydd i dros 45,000 o gartrefi yng Nghymru, ac ymrwymiad i ehangu dulliau naturiol o reoli llifogydd a fydd yn helpu i fynd i'r afael ag argyfyngau natur.

Mae'r cytundeb cydweithio yn cynnwys ymrwymiad ar y cyd i fuddsoddi mwy mewn gwaith rheoli a lliniaru llifogydd, a chynllunio i ymateb i'r risg gynyddol o lifogydd.

Mae Ioan Williams yn cydnabod na fydd modd "gwneud cynlluniau ym mhobman"

Dywedodd Ioan Williams, rheolwr gweithrediadau i Gyfoeth Naturiol Cymru (CNC), fod y cyllid i'w groesawu ond na fydd modd byth i atal llifogydd yn llwyr ym mhob ardal.

"Mae hwn yn gynllun pwysig iawn a ni'n falch iawn fod Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi, a bydd yn helpu i amddiffyn lot o gymunedau," meddai.

"Ond mae ystadegau'n dweud fod rhyw un o bob wyth o dai yng Nghymru â risg o lifogydd, a ma' hynny'n enfawr.

"Felly ni ddim yn gallu gwneud cynlluniau ym mhobman.

"Dwi'n credu fod angen cael y sgwrs rhwng y llywodraeth, awdurdodau lleol a chymunedau ynglŷn â ble ni'n mynd i amddiffyn, ac yn bwysig iawn, ble falle ni ddim yn mynd i amddiffyn yn y dyfodol.

"Mae hwnna'n rhywbeth anodd iawn trafod, ond dyna realiti'r byd ni'n byw ynddo nawr gyda newid hinsawdd."

Dywed Julie James fod angen "cadw ein cymunedau'n ddiogel rhag yr heriau a achosir gan newid hinsawdd"

Wrth gyhoeddi'r cyllid, dywedodd Ms James fod "dim amheuaeth bod angen y buddsoddiad yma".

"Mae adroddiadau diweddar gan y Panel Rhyngwladol ar Newid Hinsawdd, a Phwyllgor Newid Hinsawdd y DU wedi ailadrodd yr angen am fuddsoddiad parhaus mewn camau lliniaru, addasu a gwydnwch i ymateb i heriau cynhesu byd-eang.

"Ry'n ni'n gwybod y byddai effaith llifogydd wedi bod yn waeth oni bai am ein rhwydwaith ni o amddiffynfeydd a gwaith diflino ein Hawdurdodau Rheoli Risg," meddai.

"Dyna pam rydym yn parhau i ddarparu'r lefelau uchaf erioed o fuddsoddiad, er mwyn galluogi ein Hawdurdodau Rheoli Risg i adeiladu a chynnal yr isadeiledd rydym yn dibynnu arno i gadw ein cymunedau'n ddiogel rhag yr heriau a achosir gan newid hinsawdd."

Mae cynlluniau atal llifogydd eisoes wedi dechrau mewn sawl ardal, fel yma yng Nghasnewydd

Ychwanegodd aelod dynodedig Plaid Cymru ar y cytundeb cydweithio, Sian Gwenllian AS: "Mae'r buddsoddiad mwyaf erioed hwn yn agwedd bwysig ar waith sy'n mynd rhagddo fel rhan o'r cytundeb cydweithio er mwyn ddiogelu cymunedau, cartrefi a busnesau ledled Cymru.

"Wrth i'n hinsawdd newid, mae risg llifogydd wedi cynyddu a thros y blynyddoedd diwethaf rydym oll wedi gweld yr effaith ofnadwy y gall hyn ei chael ar fywydau pobl.

"Yn ogystal â chymryd camau heddiw i atgyfnerthu amddiffynfeydd llifogydd, rydym hefyd yn cydweithio tuag at y tymor canol i'r hirdymor.

"Yn ogystal â'r cadarnhad o gyllid ar gyfer amddiffynfeydd llifogydd yn 2023-24, rydym wedi comisiynu'r Athro Elwen Evans i gynnal adolygiad annibynnol o Adran 19 ac mae CNC a'r Comisiwn Seilwaith Cenedlaethol yn ystyried sut y gellir lleihau tebygrwydd llifogydd ar draws y wlad erbyn 2050."

Mae dadansoddiad llawn a map o Raglen Rheoli Perygl Llifogydd ac Erydu Arfordirol eleni ar gael ar-lein.