'Dewis rhwng elw neu'r blaned' i fusnesau twristiaeth

Mae John Whitehead wedi rhedeg ei lety gwyliau gwyrdd ers dros 25 mlynedd

Mae busnesau twristiaeth yn "gorfod dewis rhwng cynaliadwyedd ac elw" yn ôl un perchennog llety gwyliau, sy'n galw am fwy o gymorth i fusnesau fod yn fwy gwyrdd.

Dywedodd John Whitehead, sydd wedi rhedeg ei borthdy eco ym Mharc Cenedlaethol Eryri ers dros 25 mlynedd, bod angen i'r sector helpu yn y frwydr yn erbyn newid hinsawdd.

Daw wrth i’r cwmni teithio poblogaidd Lonely Planet ddewis Cymru fel un o’r gwledydd mwyaf cynaliadwy i ymwelwyr deithio iddi eleni.

Mae Llywodraeth Cymru’n dweud ei bod nhw’n cefnogi busnesau twristiaeth i fod yn fwy cynaliadwy.

Mae 600,000 o bobl yn cyrraedd copa'r Wyddfa pob blwyddyn

Ers prynu ei westy, mae Mr Whitehead wedi ei drawsnewid i fod yn eiddo eco-gyfeillgar trwy inswleiddio'r tŷ o’r newydd, gosod paneli solar a "boeler sy’n gweithredu ar belenni anifeiliaid".

“Nid yw’r pethau hyn yn rhad ond, er gwaetha hynny, does dim llawer o arian allan yna i helpu," meddai.

"Gyda’r gefnogaeth sydd ar gael ar hyn o bryd, falle bod modd adennill costau ymhen rhyw pum, chwe mlynedd ac weithiau dydy busnesau ddim yn barod i dderbyn hynny. Maen nhw’n chwilio am elw cyflymach."

Ychwanegodd: "Mae’r llywodraeth yn gallu arwain ar hyn. ‘Da ni mor bell i lawr y ffordd o ran newid hinsawdd erbyn hyn ac mae angen iddyn nhw wneud mwy i helpu."

Yn ôl arolwg diweddar gan YouGov, mae 35% o oedolion y Deyrnas Unedig yn awyddus i deithio mewn ffordd fwy cynaliadwy.

Mae’r ffigwr yna yn uwch eto ymhlith pobl ifanc (42%), gan gynnwys unigolion fel Ffion sy’n rhannu ffyrdd eco-gyfeillgar o deithio gyda’i miloedd o ddilynwyr ar y cyfryngau cymdeithasol.

Dywedodd: “Dwi’n gwneud pwynt o fynd i lefydd sydd yn gynaliadwy achos dwi’n teimlo bod gyda fi gyfrifoldeb i wneud hynny.

"Felly un o’r pethau dwi’n hoff o wneud yw nofio gwyllt a dwi’n gwneud fy ngorau i ddangos i bobl bod ‘na lefydd anhygoel yng Nghymru sy’n dawelach na’r llefydd enwog sy’n gallu bod yn orlawn.

“Dwi hefyd yn trial cefnogi busnesau cynaliadwy i leihau fy ôl-troed carbon. Dwi’n meddwl bod Cymru’n le da i ddod am wyliau cynaliadwy ond mae ‘na waith dal i wneud i wella pethau eto."

Mae Ynys Llanddwyn yn un o leoliadau poblogaidd y wlad i dwristiaid

Yn ôl Nia Jones, sy’n gyd-gadeirydd Cymdeithas Twristiaeth Ynys Môn, mae gan fusnesau’r diwydiant gyfrifoldeb i fod yn fwy eco-gyfeillgar.

Dywedodd: “Mae yna dwf amlwg wedi bod yn y galw am wyliau cynaliadwy yng Nghymru.

"Os allwn ni fel diwydiant ymateb i’r cynnydd hwnnw, bydd busnesau Cymru’n elwa yn y diwedd.”

“Ond hefyd mae yna allyriadau carbon ychwanegol a cholled o fioamrywiaeth yn sgil twristiaeth ac felly mae gennym ni ddyletswydd i weithredu pan bod modd gwneud,” meddai.

Sut mae Cymru’n cymharu â gweddill y byd?

Mae Dr Rhys ap Gwilym, sy’n uwch-darlithydd economeg ym Mhrifysgol Bangor, yn dweud bod Cymru dal ar ei hôl hi o ran twristiaeth gynaliadwy o’i gymharu â rhai o wledydd Ewrop.

“Dwi’n credu bod ‘na fodelau da allan yna fel y gwledydd Llychlyn felly, Norwy, y Ffindir a Sweden," meddai.

"Mae ‘na ffyrdd da o weithredu o ran twristiaeth gynaliadwy yn y llefydd yma yn barod a dwi’n credu bod ‘na le i Gymru ddysgu rhywfaint ohonyn nhw.

"Mae strategaeth dda gyda ni ar gyfer dyfodol y sector yma ond mae’r cam olaf ar goll ar hyn o bryd.”

Dr Rhys ap Gwilym o Brifysgol Bangor

I’r ardaloedd sy’n denu’r nifer fwyaf o ymwelwyr mae ceisio taro cydbwysedd yn bwysig.

Dyna pam mae Parc Cenedlaethol Eryri yn rhoi sawl cynllun newydd ar waith.

Dywedodd Angela Jones o awdurdod y parc: “Mae cynaliadwyedd yn bwysig iawn i ni. Dyna pam da ni wedi creu systemau fel Sherpa’r Wyddfa a’r ymgyrch yr Wyddfa ddi-blastig."

Mewn ymateb dywedodd llefarydd ar ran Llywodraeth Cymru: “Rydym yn cefnogi busnesau o fewn y sector twristiaeth i wireddu eu huchelgeisiau o fod yn wyrdd drwy ein hadnodd Twristiaeth Gynaliadwy Cymru.

"Rydym hefyd yn parhau i weithio gyda busnesau twristiaeth i sicrhau twf cynaliadwy drwy gydol y flwyddyn. Bydd ein Cronfa Paratoi at y Dyfodol sy’n werth £20m hefyd yn helpu busnesau i ddod yn fwy cynaliadwy.”