Penderfyniad ar adweithyddion niwclear Cymru 'erbyn diwedd yr haf'

Mae gan ynni niwclear "rôl bwysig" wrth gyrraedd targedau sero net, yn ôl Llywodraeth y DU

Mae disgwyl penderfyniad ar ddyfodol unrhyw adweithyddion niwclear bychain neu SMRs yng Nghymru erbyn diwedd yr haf, yn ôl cadeirydd grŵp y Senedd ar ynni niwclear.

Dweud mae Vaughan Gething ei fod yn "obeithiol ac yn bositif" y gallai un o'r safleoedd hynny fod yng Nghymru.

Mae adweithyddion bychain yn cynhyrchu llai o ynni niwclear o gymharu ag atomfeydd llawn fel Wylfa neu Hinkley C.

Yn ôl Llywodraeth y DU, bydd cyhoeddiad "yn y man" ac mae gan ynni niwclear "rôl bwysig" wrth gyrraedd targedau sero net.

"Dydi pobl ddim weithiau'n meddwl am ddadgomisiynu fel gyrfa pan maen nhw mewn ysgol," meddai Ffion Morris

Mae eleni'n nodi 10 mlynedd ers i safle Wylfa yng ngogledd Môn roi stop ar gynhyrchu ynni niwclear, a thra bod cryn sylw ar safleoedd niwclear newydd, mynnu mae cwmni Nuclear Restoration Service - Magnox gynt - bod angen gweithwyr newydd ym maes dadgomisiynu.

"Dydi pobl ddim weithiau'n meddwl am ddadgomisiynu fel gyrfa pan maen nhw mewn ysgol," meddai Ffion Morris sy'n rheolwr peirianneg yn Wylfa.

"O'n i wedi symud i ffwrdd yn gyntaf ac mi nes i ddod 'nôl i sir Fôn ar gyfer y swydd yma.

"Dwi'm yn meddwl bod lot o bobl yn gwybod be da ni'n neud a dyna pam dwi 'di bod yn rili passionate am gael ysgolion mewn 'ma.

"Mae 'na lot fawr o waith yma, tyfu mae'r cwmni ddim mynd yn llai."

Mi fydd gwaith dadgomisiynu yn parhau tan o leiaf ddiwedd y ganrif

Mi fydd gwaith dadgomisiynu yn parhau tan o leiaf ddiwedd y ganrif, medd gweithwyr, ac mae'r sector eisoes yn cefnogi 500 o weithwyr yng Nghymru.

Ond gyda chwestiynau o hyd am ddyfodol unrhyw adweithydd niwclear newydd ym Môn, mae Cadeirydd Grŵp Trawsbleidiol Niwclear y Senedd, Vaughan Gething yn dweud bod disgwyl mwy o fanylion am ddyfodol adweithyddion bychain ddiwedd yr haf.

"'Da ni'n disgwyl erbyn diwedd yr haf y bydd cyhoeddiad am y genhedlaeth nesaf o adweithyddion bychain," meddai.

"Dwi'n eithaf positif ac yn obeithiol," meddai'r cyn-brif weinidog.

"Mae 'na wahaniaeth rhwng yr adweithyddion bychain hyn o gymharu â rhai mawr fel Hinkley.

"Mae Hinkley yn cymryd tua 10-12 mlynedd i'w adeiladu a does gennym ni ddim y gweithlu yma yn y Deyrnas Unedig i neud hynny ar yr un amser."

Gyda phenderfyniad cadarn eto i ddod ar ddyfodol safle Wylfa, dweud mae mudiad PAWB na ddylai cynhyrchu niwclear newydd fod yn opsiwn.

"'Da ni ar Ynys Ynni ac mae 'na ddigon o ynni naturiol allai gael ei greu," meddai Robat Idris o'r mudiad.

"Mae digon o ffyrdd o ynysu tai fel nad ydy nhw'n gollwng gwres.

"Mae hogiau ifanc eisiau gwaith rŵan nid rhyw freuddwyd fach mewn blynyddoedd."

'Niwclear yn bwysig i ddiogelwch ynni'

Yn ôl Llywodraeth y DU, mi fydd ynni niwclear yn "chwarae rôl bwysig wrth helpu i gyrraedd targedau diogelwch ynni ac ynni glân wrth gefnogi miloedd o swyddi llawn sgil".

"Rydym eisoes wedi newid rheolau cynllunio i wneud hi'n haws i adeiladu isadeiledd niwclear ar draws y wlad.

"Fel safle sydd eisoes wedi bod yn gartref i bwerdy niwclear, byddwn yn gweithio gyda Great British Nuclear er mwyn asesu opsiynau i gynhyrchu ynni niwclear newydd yn Wylfa."