Miloedd i fod heb ddŵr 'am hyd at 48 awr' wedi i bibell fyrstio

Fe wnaeth y bibell ddŵr yn safle Bryn Cowlyd fyrstio brynhawn Mercher

Fe allai miloedd o gartrefi ar draws Sir Conwy sydd heb ddŵr orfod aros hyd at 48 awr i'w cyflenwadau ddychwelyd, yn ôl Dŵr Cymru.

Mae'r cwmni eisoes wedi awgrymu y gallai hyd at 40,000 o gartrefi fod heb gyflenwadau ers i bibell fyrstio yn safle trin dŵr Bryn Cowlyd, Dolgarrog brynhawn Mercher.

Fe gadarnhaodd bod 8,000 o gartrefi wedi colli cyflenwad nos Fercher, a bod hyd at 33,000 o gartrefi mewn perygl o golli eu cyflenwadau ddydd Iau.

Yn eu datganiad diweddaraf brynhawn Iau, dywedodd y cwmni bod trwsio'r bibell "yn cymryd mwy o amser nag a gynlluniwyd".

Wrth ddarparu dŵr potel i bobl yn y cyfamser, maen nhw'n dweud eu bod yn blaenoriaethu "cefnogi 5,000 o gwsmeriaid bregus", gan drefnu cyflenwadau o lefydd mor bell i ffwrdd â'r Alban.

Bu'n rhaid i bedair ysgol gynradd ac un ysgol uwchradd yn Sir Conwy orfod aros ar gau ddydd Iau oherwydd y broblem, ac mae rhai ysbytai hefyd wedi eu heffeithio.

Mae gweithwyr Dŵr Cymru wedi bod yn gweithio ar y safle dros nos

Mae'r sefyllfa'n effeithio ar gyflenwadau yng Nghonwy, Dolgarrog, Eglwysbach, Groesffordd, Gwytherin, Henryd, Llanbedr y Cennin, Llanddoged, Llanfair Talhaearn, Llangernyw, Maenan, rhannau o Lanrwst, Pandy Tudur, Pentrefelin, Rowen, Rhyd y Foel, Tal y Bont, Tal y Cafn, Tyn Groes a Trofarth.

Yn gynharach ddydd Iau roedd Dŵr Cymru'n disgwyl i'r atgyweiriadau gael eu cwblhau yn ystod y dydd, er bod y gwaith yn "anodd a pheryglus".

Eglurodd llefarydd bod y brif bibell ddŵr wedi byrstio ddau fetr a hanner o dan wely'r afon, a bod rhaid defnyddio peirianwaith arbenigol i greu argae ac ailgyfeirio'r afon.

Roedd angen gwneud hynny "er mwyn gosod blwch o amgylch y bibell sydd wedi'i difrodi fel y gallwn gloddio a chael mynediad i'r brif bibell ddŵr... tra'n diogelu ein gweithlu a'r amgylchedd".

Ond erbyn diwedd y prynhawn, fe ddywedodd y cwmni bod y gwaith atgyweirio'n cymryd mwy o amser na'r disgwyl.

Methu 'rhuthro'r broses'

"Unwaith y bydd y brif bibell ddŵr wedi'i thrwsio, gallai gymryd hyd at 48 awr cyn i gyflenwadau dŵr gael eu hadfer yn llawn wrth i'r rhwydwaith ail-lenwi," meddai llefarydd, "ond bydd rhai cwsmeriaid yn adennill cyn hynny wrth i ddŵr lenwi'r rhwydwaith."

Ychwanegodd: "Ni ellir rhuthro'r broses hon gan y gallai achosi problemau gyda phwysedd dŵr, afliwio dŵr neu rwygiadau pellach."

Eglurodd bod Gwaith Trin Dŵr Bryn Cowlyd "yn gwasanaethu un o'r rhwydweithiau mwyaf yng Nghymru, gan gyflenwi Dyffryn Conwy yr holl ffordd i Landudno ac mae'n gweithredu dan bwysau mawr iawn.

"Mae'r rhwydwaith yn cynnwys cronfeydd gwasanaeth sy'n storio dŵr a phrif gyflenwadau sy'n danfon y dŵr i'r cwsmeriaid.

"Bydd yn cymryd amser i'r system ail-lenwi i lefel ddigonol i adfer cyflenwadau i gwsmeriaid."

Mae Llyn Cowlyd wedi'i leoli uwchben y safle trin dŵr yn y Carneddau

Dywed y cwmni eu bod "yn bwriadu cael gorsafoedd dŵr potel yn eu lle yfory, ond gan fod prinder ar hyn o bryd yn y cyflenwadau o ddŵr potel ledled y DU, rydym yn cyrchu dŵr potel o gyn belled â'r Alban.

"Rydym yn defnyddio cyflenwadau cyfredol i flaenoriaethu ein cwsmeriaid bregus."

Ychwanegodd bod trefniadau ar waith i dalu iawndal i gwsmeriaid sydd wedi colli eu cyflenwadau a bydd yna drefniadau ychwanegol ar gyfer cwsmeriaid busnes.

"Rydym yn gwneud popeth o fewn ein gallu i adfer cyflenwadau cyn gynted â phosibl ac ymddiheurwn am yr anghyfleustra yr ydym wedi'i achosi."

'Tydi hyn ddim yn foddhaol'

Dywedodd Delia Jones ei bod heb gyflenwad dŵr yn ei chartref yn Eglwysbach "ers hanner awr wedi chwech y bore 'ma", ond bod rhai pentrefwyr eraill heb ddŵr "ers hanner awr wedi pedwar ddoe".

"Tydi hyn ddim yn foddhaol o gwbl - 'di o'm yn dderbyniol i neb. Mae'n debyg bod y dyffryn cyfa' heb ddŵr erbyn hyn," meddai.

"Mae 'na hen bobl, fel ni, yn gorfod cymryd tabledi, rhyw dair gwaith y dydd yn aml, ac mae'n rhaid cael dŵr i wneud hynna - heb sôn am bobl sy'n diodde'n waeth na ni."

"Mae cael dŵr glân yn fater o fyw neu farw i rai pobl," meddai Delia Jones

Ychwanegodd Mrs Jones: "'Da ni'n gorfod mynd yn bell i brynu dŵr, a does 'na neb yn cyfathrebu â ni o gwbl i ddweud pryd ddaw'r dŵr yn ôl, neu ydan ni'n mynd i gael dŵr o rywle arall a dydi o ddim yn foddhaol.

"Mae'n debyg bod hyn wedi digwydd oherwydd diffyg cynnal a chadw dros y blynyddoedd diwetha' 'ma.

"Fydd rhaid iddo wella oherwydd mae cael dŵr glân a chyflenwad da yn fater o fyw neu farw i rai pobl. A dweud y gwir i unrhyw un sy'n cael dŵr sydd ddim yn lan.

"Gobeithio na fydd y dŵr ddim yn hir iawn cyn dod yn ôl."

"Dwi methu cael cawod, dwi methu ymolchi... ac mae'n rhaid i mi gael dŵr gyda fy nhabledi," meddai Anne Parry

Mae rhai pobl sydd heb ddŵr yn eu cartrefi wedi bod yn casglu poteli o safle ym Mae Colwyn.

Dywedodd Anne Parry ei bod hi wedi mynd yno ar ôl gweld neges ar y cyfryngau cymdeithasol: "Maen nhw'n dosbarthu'r dŵr i bobl sydd methu gadael eu cartrefi gyntaf, ac yna yn ei roi i bobl eraill wedi hynny."

Esboniodd ei bod hi a'i phartner angen dŵr i gymryd meddyginiaeth.

"Dwi methu cael cawod, dwi methu ymolchi yn iawn... ac mae'n rhaid i mi gael dŵr gyda fy nhabledi," meddai.

"Mae'n hynod anghyfleus i ddweud y gwir i beidio gallu ymolchi yn iawn.

"Mae'r holl dywydd oer 'ma yn ddiweddar yn ddigon drwg, ond nawr mae'n rhaid i ni ddelio efo hyn hefyd."

Dywedodd y cyngor sir fod y broblem wedi arwain at orfod cau eu swyddfeydd ym Modlondeb, Canolfan Diwylliant Conwy a Llyfrgell Llanrwst.

Fe gadarnhaodd Castell Conwy mewn neges ar y cyfryngau cymdeithasol eu bod "ar gau heddiw oherwydd amgylchiadau annisgwyl".

Mae Gerddi Bodnant - un o atyniadau mwyaf poblogaidd y gogledd - hefyd ar gau i ymwelwyr.

Fe fydd caffi Isaac Simeon yn parhau ar agor er gwaetha'r heriau

Roedd nifer o siopau yng Nghonwy hefyd ar gau yn ystod y dydd, gan gynnwys bwytai a gwestai.

Ond dywedodd Isaac Simeon, perchennog caffi yn y dref, fod y busnes yn parhau ar agor er gwaethaf yr heriau.

"Dwi ar agor heddiw, dydw i methu gwneud te na choffi ond mae 'na ddiodydd oer yma!"

Busnesau yn 'ceisio gwneud eu gorau'

Yn ôl gweithiwr yng nghaffi 'Love to eat' yn y dref, oedd am aros yn ddienw, mae 'na ddiffyg cyfathrebu ynglŷn â'r sefyllfa ar hyn o bryd.

"Ry'n ni am geisio aros ar agor am rai oriau, os ddim, fe wnawn ni gau am y dydd a delio gyda'r colledion.

"Mae pawb yn dod i mewn i geisio deall beth sy'n digwydd, ond dwi'n meddwl bod yna ddiffyg cyfathrebu ar hyn o bryd a dydw i ddim wir yn deall fy hun."

Ychwanegodd fod colli busnes yr adeg hon o'r flwyddyn yn "arbennig o anodd", ond eu bod yn gorfod "parhau i geisio gwneud eu gorau".

Mae Dŵr Cymru'n darparu poteli i bobl sydd wedi eu heffeithio

Mae rhai ysbytai yn y sir wedi profi trafferthion gyda chyflenwadau ond dyw gwasanaethau yn y mannau hynny ddim wedi cael eu hamharu.

Dywedodd Imran Devji, Prif Swyddog Gweithredol dros dro Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr: "Mae 'na ambell i broblem gyda'r cyflenwad dŵr yn ein safleoedd yn Llandudno, Bae Colwyn a Bryn y Neuadd.

"Mae tanciau dŵr ar y safleoedd hynny i sicrhau bod cyflenwadau ar gael, a dyw'r sefyllfa ddim wedi effeithio ar wasanaethau," meddai.

Nodyn gafodd ei osod ar ddrws gwesty yng nghanol tref Conwy

Dywedodd y Cynghorydd Goronwy Edwards, aelod cabinet dros isadeiledd a chyfleusterau, fod y digwyddiad wedi cael "effaith fawr" ar bobl yng Nghonwy, gan gynnwys ffermwyr a busnesau.

"Mae ffermwyr eisiau bwydo eu hanifeiliaid, mae nifer iawn hefo defaid i mewn a phobl godro hefyd yn ddibynnol ar ddŵr. Does 'na ddim dŵr ar y fferm yma lle dwi'n byw."

Ychwanegodd mai "dim ond dau neu dri" o boteli dŵr oedd ar ôl yn y siop Spar yng Nghonwy fore Iau.

Mae canolfan ddosbarthu dŵr yn cael ei sefydlu ar gyfer pobl fregus ym Mharc Eirias ym Mae Colwyn, meddai, gyda'r bwriad o sefydlu mwy ar draws y sir.

Ychwanegodd fod llinellau ffôn Dŵr Cymru wedi bod yn brysur ond ei fod yn gobeithio y bydd pobl yn cael gwybodaeth "mor fuan â phosib i wybod lle mae cyflenwadau dŵr ar gael, yn enwedig i bobl fregus."